1. Bandlik Ishsizlik va uning turlari. Ishsizlikdarajasi

Hududiy ishsizlik
Muayyan hududdagi tarixiy, demografik, madaniy, milliy va ijtimoiy–ruhiy xususiyatdagi bir qator kompleks omillar ta’siri ostida ishchi kuchi talabi va taklifi o’rtasidagi nomutanosiblik natijasi hisoblanadi
Yashirin ishsizlik uchun ish kuni yoki ish haftasi davomida to’liq band bo’lmaslik xos.Iqtisodiyot rivojlanishi darajasining pasayishi korxonalardagi ishlab chiqarish hajmining qisqarishiga olib keladi.Biroq, korxona egalari o’z ishchilarini birdaniga ishdan bo’shata olmaydilar.Buning natijasida ishchilarning ma’lum qismi rasman ish bilan band bo’lsalarda, amalda to’liqholda ishlamaydilar.Buning natijasida mehnat unumdorligi pasayib, korxona moliyaviy natijalariga ta’sir ko’rsatadi.Yashirin ishsizlik mamlakatda vujudga kelishi mumkin bo’lgan ijtimoiy keskinlikka yo’l qo’ymaslikka intilish natijasida ham paydo bo’ladi.
Turg`un ishsizlik mehnatga layoqatli aholining ish joyini yo’qotgan, ishsizlik bo’yicha nafaqa olish huquqidan mahrum bo’lgan va faol mehnat faoliyatiga hech qanday qiziqishi bo’lmagan qismini qamrab oladi.
Professor M.N.Chepurin va E.A.Kiselevalar umumiy tahriri ostida tayyorlangan o’quv qo’llanmada «ixtiyoriy» va «majburiy» ishsizlik turlari ham ajratib ko’rsatiladi. Ularning fikriga ko’ra, ixtiyoriy ishsizlik – bu bo’sh ishchi o’rinlari mavjudligi sharoitida ishchini ish haqi darajasi yoki mehnatning tavsifi qoniqtirmaganligi sababli paydo bo’luvchi ishsizlik hisoblanadi. Majburiy ishsizlik esa ish haqining bozor muvozanati nuqtasidan yuqori darajada o’rnatilishi oqibatida ishchi kuchiga bo’lgan talab va uning taklifi o’rtasida tafovut vujudga kelishi bilan bog`liq.
3. Mehnat bozorining tarkibiy tashkil etuvchilari
Mehnat bozori, bandlik, ishsizlik
Mehnat bozori - bu, immatli og’ozlar, xom-ashyo va resurslar bozori kabi bozorlar bilan bir atorda mavjud bo’luvchi bozor tuzilmasining tarkibiy ismidir. Umumiy holatda, mehnat bozori deyilganda, bir tomondan - ish beruvchi, ikkinchi tomondan - yollanma xodimlar hamkorlikda bo’luvchi, bozor itisodiyotining alohida o’yi tizimi tushuniladi. Bu o’zaro hamkorlik (munosabat) natijasida ishchi kuchiga talab va taklif hajmi, nisbati va tuzilmasi shakllanadi.
Mehnat bozorining tarkibiy tashkil etuvchilari bo’lib, uyidagilar hisoblanadi:

• Mehnatga talab;
• Mehnat taklifi;
• Ishchi kuchi narxi;
• Ishchi kuchi iymati;
• Raobat;

Migratsiya. Dastlabki ma‘lumotlarga ko’ra, 2014 yilning yanvar-iyun oylarida respublika bo’yicha ko’chib kelganlar soni 73,1 ming kishini, shu davr mobaynida ko’chib ketganlar soni esa 87,8 ming kishini tashkil ildi. Migratsiya oldig’i minus 14,7 ming kishini (2013 yilning shu davrida - minus 14,1 ming kishi) tashkil etdi.
Bandlik. 2014 yilning yanvar-iyun oylarida itisodiy faol aholi soni 13406,2 ming kishini yoki umumiy aholi sonining 43,8 foizini tashkil ildi.

Ishsizlik - 2014 yil iyun oyi oxiriga mehnat idoralarida ish idiruvchilar sifatida ro’yxatdan o’tgan aholi soni 9,4 ming kishini tashkil ildi va bu ko’rsatkich 2013 yilning shu davriga (13,7 ming kishi) nisbatan 4,3 ming kishiga foizga kamaygan.
ETIBORINGIZ UCHUN TASHAKKUR