1 bilet tarix



Yüklə 0,88 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə2/31
tarix17.05.2022
ölçüsü0,88 Mb.
#58307
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   31
9-sinf-tarix (1)

2- 

BILET 

1. Ilk o’rta asrlardagi Xorazm va Xioniylar davlatini taqqoslang. 

Xorazm  davlatining  tashkil  topishi.  Zaiflashib  borayotgan  Qang’ 

davlatidan  birinchi  bo’lib  Xorazm  ajralib  chiqadi.  Uni  mahalliy  afrig’iylar 

sulolasiga  mansub  xorazmshohlar  idora  qila  boshlaydi.  III  asr  o’rtalarida 

Xorazm  davlatining  poytaxti  hozirgi  Qoraqalpog’istonning  ellikqal‘a  tumanida 

joy lashgan qadimgi Tuproqqal‘a shahar xarobasining o’rnida bo’l  gan. 

Milodiy 305-yilda Xorazmshoh Afrig’ o’z qarorgohini Xo razm 

ning  qadimgi  Kat  shahriga  ko’chiradi.  Kat  qayta  tik-  lanib,  shoh  o’ziga  yangi 

saroy  qurdiradi.  305-yildan  boshlab,   Xorazmning afrig’iy  shohlari kumush 

tangalarzarbetganlar.  ngalarining oldi tarafiga shoh surati, orqasiga esa suvoriy 

surati  tushirilgan.  Kumush  tangalarning  zarb  etilishi  mamlakatning  ichki  va 

tashqi  savdo  munosabatlarini  mustahkamlagan.  Hukmdorlar  ―Xorazmshoh‖ un 

voniga sa zo vor bo’lishgan. Ayrim  manbalarga qaraganda ―Xorazms hoh lar‖ 

unvonini dastlab siyovushlar sulolasi qabul qil gan. III asrda Xorazm hududida 

bir  nechta  mayda  hokimliklar  mavjud bo’lgan. Tuproqqal‘adan qo’lida burgut 



 

 

qo’ndirilgan  toj dor hukmdor yoki Anqaqal‘a yaqinidan esa qo’lida lochin 



tutgan tojdor kishi tasviri tushirilgan tanganing topilishi, shubhasiz, hukm ronlik 

ramzidan dalolat beradi.  Xorazmda sug’orma dehqonchilik, hunarmand 

chilik, chorva chilik va savdo-sotiq, ilm-fan, san‘at, xususan, hay kal ta rosh- 

lik  yuqori  darajada  rivoj  topgan.  Xorazm  xioniylar,  kidariylar,  eftallar  hamda 

Turk xoqonligi davrida ham o’zining siyosiy mustaqilligini saqlab qoladi. Xo- 

razm Vizantiya va turklar bilan dip lo matik aloqalar olib borgan. 

Xioniylar  davlati.  IV  asrning  70-yillaridan  V  asrning  ik-  kin  chi  yarmigacha 

O’rta  Osiyoda  xioniylar  hukmronlik  qilgan.  Bu  davlatga  turkiy  qabilalardan 

xioniylar  asos  solgan bo’lib,  davlatning  markazi  Zarafshon vohasida  bo’lgan. 

Xioniylar  dastlab Zarafshon vohasini egallab, Janubga harakat qilishgan 

va ancha zaiflashib qolgan Kushon podsholigi o’rnini egallagan. 

Markazi 


Toxariston  bo’lgan  Shimoliy  Hindiston,  Afg’oniston,  Xurosonning  bir  qismini 

ham  o’z  ichiga  olgan  Xioniylardav  latini  barpo  qilishgan.  Ushbu  davlat  120 

yildan oshiqroq faoliyat yuritgan. 

 

2. Amir Temurning dunyo tarixidagi tutgan o’rni haqida mulohaza yuriting. 



 

Amir  Temur  1336-yil  9-aprelda  qadimgi  kesh  viloyatidagi(xozirgi 

shahrisabz)yakkabog‘ tumanida(Xo`ja ilg`or qishlog`ida) tug`uladi. Uning to`liq 

ismi Amir Temuribn Amir Tarag‘ay ibn Amir Barqul. Onasi Takinaxotun. Shayx 

Shamsiddin  kulolTemurbekning  piri  bo`lgan.Amir  temur  mohir  chavandoz  va 

jangchi  bo`lgan.  AmirTemurning  asosiy  maqsadi  markazlashgan  davlat  tuzish 

edi.  Bu  maqsadga  1370-yil  11-aprelda  erishadi  ungacha  esa  1365-yil  tarixda 

mshxur  bo`lgan  loy  jangidaIlyosxo`jaustidan  g`alaba  qozonadi.  Amir  Temur 

birin  ketin  hududlarni  qo`lga  kirita  boshlaydi.Jumladan  sharqiy  tirkiston  tomon 

bir necha martayurish qiladi. Mug`ullarga zarba berib Farg`ona, O`tror, Yassi va 

Sayramni bosib oladi. Hisor Badaxshon, Qunduzni hamegallaydi, 1381-yil Hirot, 

Seiston, Mazondaronni egallaydi. Shundan so`ng Saraxs, Jom,qavsiya, Sabzavor 

shaharlarini  jangsiz  egallaydi.  Xorazmga  5  marta  yurish  qilib  1382-yilda 

egallaydi.Amir  Temur  tarixda  3  yillik  (1386-1388)  5  yillik  (1392-1396)  va  7 

yillik  (1399-1404)  yurishlarni  amalga  oshiradi.  Bu  yurishlar  davomida 

Eron,Ozarbayjon,Iroq,  Suriya,  Kavkaz  kabi  hududlarni  egallaydi.  U  1402-yil 

Usmoniylar  imperiyasihukmdori  Boyazid  bilan  Anqara  jangida  to`qnashadi  va 

g`alaba qozonib, EvropaniUsmoniylardan asrab qolib, Yevropa haloskori nomiga 

sazovor  bo`ladi.  Amir  Temur  1405-yil  18-fevralda  Xitoyga  bo`lgan  yurishida 

halok bo`ladi. 

 

3. “Oligarxiya” atamasiga izoh bering. 

Oligarxiya (yun. oligarchia — ozchilik hokimiyati) — davlat boshqaruv shakli; 

unda siyosiy va iqtisodiy hukmronlik aristokratlar yoki boylarning kichik guruhi 

tomonidan amalga oshiriladi 

 


Yüklə 0,88 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   31




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin