1. Əməliyyat sistemi haqqında anlayış

MS-DOS  əməliyyat  sistemi  birməsələli  (birtapşırıqlı)  əməliyyat  sistemidir.  Ən  mühüm 

əməliyyat  sistemlərindən  biri  də  MS-DOS-dur.  Bu  əməliyyat  sistemi  1981-ci  ildə  ABŞ-da  İBM  PC 

kompüterilə ilə eyni vxtda meydana gəlmişdir. Sistemin yaradıcısı müasir dövrdə ən çox gəlir gətirən 

firma  olan  Microsoft  firmasıdır.  MS-DOS  əməliyyat  sistemi  üzərində  Windows  əməliyyat  sistemi 

qurulmuşdur.  MS-DOS  yalnız  əmirlərdən  ibarətdir  o  Windows  kimi  bir  neçə  əməliyyatı  birdən  birə 

yerinə  yetirə  bilmir.Burada  yalnız  əməliyyatları  ardıcıl  yerinə  yetirmək  olar.  Bu  əməliyyat  sistemi 

sistem  vasitələrinə  çox  asanlıqla  uyğunlaşır.Bu  xüsusiyyət  imkan  verir  ki,  istifadəçi  öz  sistem 

proqramlarını  yazıb  əməliyyat  sisteminin  standart  proqramlarını  siyahıya  əlavə  etsin.MS-DOS 

əməliyyat  sistemi  prqoramlarının  icrasının  yerinə  yetirilməsini,  fərdi  kompüter  resurslarının  idarə 

edilməsini, prosessorun və fərdi kompüterin xarici qurğularının iştirakı ilə informasiya emalının təşkili, 

xarici yaddaşda informasiyanın saxlanması və disklərə xidmət işinin yerinə yetirilməsi kimi funksiyaları 

yerinə yetirən kompleks proqramlara malikdir.  

OS/  2  –  İBM  firması  tərəfindən  1987  –  ci  ildə  istehsal  olunan  bu  əməliyyat  sistemi  fərdi 

kompüterlər üçün nəzərdə tutulmuşdu və çoxməsələli əməliyyat sistemidir.                                                                       

 

14.  Mac OS əməliyyat sistemləri. 

Macintosh -  qısaca (Mac OS) olaraq tanınır. MacOS  personal kompüterlər  istehsal eden  Apple 

firması tərəfindən 1984-cü ildə yaradılmış əməliyyat sistemidir. System adlandırılan ilk versiyası 1984-

cü ildə MacOS 10 versiyası isə 2001-ci ildə meydana çıxıb. İlk qrafik interfeyisə malik olan sistemdir. 

Zamanın ən qabaqcıl sistemidir. 2002-ci ildən satışa çıxarılan versiyalar Unix üzərində yaradıldığı üçün 

çox  stabildir  və  təhlükəsizdir.  Bu  versiyalar  üçün  demək  olar  ki,virus  yoxdur.  Son  versiyası  MacOS 

Mojave adı altında satılır.Yeni fünksiyalarla genişləndirilən MacOS Mojave Azərbaycanda da satış və 

---

 

6 

 

istismardadır.  Maus  və  qrafik  interfeys  ilk  dəfə  Apple  firması  tərəfindən  tətbiq  edilib.  Hal  hazırda 

Apple firmasının istehsal etdiyi kompüterlərdə MacOS ƏS- dən istifadə olunur. 

 

15.  Komputerdə işləyən  proqramların kateqoriyaları və onların funksiyaları. 

Kompüterləri islətmək və tətbiq olunma sahələrini genisləndirmək üçün onlar mütləq proqram 

təminatina  malik  olmalıdırlar.  Proqram  təminatı  elə  proqramlar  kompleksindən  ibaretdir  ki  ,  onsuz 

komputerin isini təsəvvür etmek olmaz. Kompüterin proqram təminatı dedikdə kompüterdə istifadə