Türkçenin yabancı dil olarak belli bir sistem içerisinde öğretilmesi meselesi tarihi süreç içerisinde Kaşgarlı Mahmut’un büyük eseri Divan-ı Lügat’it Türk ile başlatılmaktadır. Bu tarihin öncesinde de Türkçenin öğretilmediği veya öğrenilmediği iddia edilemez ancak bu konuda ulaşılabilen en eski kaynak olarak Divan-ı Lügat’it Türk kabul edilmektedir.
O dönemden bugüne kadar farklı coğrafyalarda konuşulan ve yazılan Türk dili, dönemin şartlarına, Türk devletlerinin gücüne, yönetiminin anlayışına ve bulunulan coğrafyaya göre zaman zaman geri plana itilmiş, zaman zaman ise ön plana çıkarak öğrenilmiş ve öğretilmiştir.
Yabancılara Türkçe Öğretimi açısından önemi
Kaşgarlı Mahmut medreselerde olduğu gibi önce kuralı vermek yerine önce çok sayıdan örnek vererek kurala ulaşma yolunu izlemiş, günümüzde kullanılan tümevarım yöntemini 11. asırda kullanmıştır.
Dil öğretiminde metinlerin önemi fark etmiş ve verdiği örnekleri günlük hayattan ve edebi eserlerden derlemiştir.
Dil öğretiminde kültürün aktarılacağı gerçeğini fark ederek Türk kültürünü özellikle aktarma amacı gütmüştür.
Bir dilin yabancı dil olarak öğretilmesindeki amaç ile öğrenilmesinde amaç her zaman birbiriyle örtüşmeyebilir.
Örneğin, Türk devletlerinin yönetimine giren ancak kendi dilini konuşmada özgür bırakılan topluluklarda Türkçe öğrenmeye, sadece devlet yönetimiyle işi olanlar, ticaretle uğraşanlar, casusluk faaliyetleri içerisinde olanlar ve Türkçe yazılmış bilimsel ve edebi kaynaklardan yararlanmak isteyen bilim adamları ihtiyaç duymuşlardır.
Yine aynı döneme denk gelen Türkçe öğretimi çabalarının temelinde ise Türkçenin diğer dillerden bir eksiğinin olmadığını göstermek, Türkçenin edebi bir dil olarak gelişmesine hizmet etmek, değerli ve Türk edebiyatında klasik kabul edilen metinlerin yaygınlaşmasını ve anlaşılmasını sağlamak gibi sebepler yatmaktadır.
Bu durum, günümüzde öğretim ve öğrenim amaçları bakımından geçmişten biraz daha farklı bir boyut kazanarak birbirine oldukça yaklaşmış, Türkçe genel itibariyle eğitim, iletişim ve kültürel etkileşim bağlamındaki hedefler doğrultusunda öğretilip öğrenilmeye başlamıştır.
Çağdaş dil öğretim yaklaşımları uyarınca Türkçenin yabancı dil olarak öğretimindeki amaç öğrenenlerin Türkçeyi dört temel dil becerisi olan okuma, dinleme, konuşma ve yazma becerilerinde etkili ve doğru bir şekilde kullanabilmelerini sağlamaktır.
Bu amaç aslında dil eğitiminin genel amacıdır ve Türkçe öğretimi amaçlarının görünen yüzüdür.
Türkçenin öğretilmesine verilen değerin son yıllarda artmasının sebepleri üzerinde düşünüldüğünde ise Türkçe öğretiminin gerçek amaçlarının şunlar olduğu söylenebilir:
Türkçenin dünya dilleri arasındaki önemini artırmak suretiyle öğretilmek istenen bir dil olmaktan çıkartılarak öğrenilmek istenen bir dil konumuna getirilmesi,
Özellikle batıda yaygın olan yanlış algı ve tutumların değiştirilmesine yardımcı olmak üzere Türk dili ile birlikte Türk kültürünün tanıtılması,
Türkiye’de öğrenim gören uluslararası öğrenci sayısının artırılarak bu öğrencilerin ülkeleri ile kültürel köprülerin kurulmak istenmesi,
Türkçenin bilim, sanat, ticaret, turizm ve uluslararası ilişkiler alanlarında ihtiyaç duyulan ve başvurulan bir dil konumuna yükseltilmesi,
Türkiye’de bulunan mülteci ve göçmenlerin Türk toplumu ile iletişim ve etkileşim sorununun ve bu eksikliğin neden olduğu diğer toplumsal problemlerin ortadan kaldırılması.
Yabancı Dil Öğretiminin Genel Amaçları
Öğrenenlerin öğrenme amacına bağlı olarak hedef dilin tüm iletişim bağlamlarında kullanılabilmesini sağlamak,
Hedef dilin kültürünü de dil eğitiminin bir parçası olarak öğretmek,
Öğrenenlerin farklı bir dili konuşan toplumun kültürü ile kendi kültürü arasında karşılaştırma yapmasını ve bu karşılaştırma neticesinde farklılıklara karşı hoşgörü ile bakabilmesini sağlamak,
Öğrenenlerin hedef dilde üretilen sanat ve edebiyat eserlerinden istifade etmelerini sağlamak,
Öğrenenlerin, seyahatlerde, iş gezilerinde ve görüşmelerinde, iş arama sürecinde hedef dilin sunduğu imkanlardan yararlanmalarını sağlamak.
