1. «Jarayonlar va qurilmalar» fanining mazmuni

issiqlik o‘tkazuvchanlik
deyiladi 
(yoki konduksiya)
. Gaz va tomchili suyuqliklarda 

molekulalarning xarakati natijasida yoki kattiq jismlarda kristall panjaradagi 

atomlarning 
tebranishi ta’sirida yoxud metallarda 

erkin elektronlarning diffuziyasi oqibatida issiqlik 
o‘tkazuvchanlik jarayoni sodir bo‘ladi. Qattiq jismlarda va gaz yoki suyuqliklarning katlamlarida 
issiqlik asosan issiqlik o‘tkazuvchanlik issiqlik tarqalish prinsipi asosida tarqaladi. 
Bug‘ning kondensasiyalanishi.
Kimyoviy qurilmalarda bug‘ orqali issiqlik berishda bug‘ 
suyuqliklarning katlam xolida kondensasiyalanadi. Bug‘ning kondensasiyalanishi vaqtida asosiy 
termik qarshilik kondensatning yupqa katlamida yuz beradi. Suyuqliklarning katlamning devor 
tomondagi xaroratini devorning xarorati t
d
ga, bug‘ tomondagi xaroratini esa to‘yinish xarorati t
t
ga teng deb olinadi. Suyuqliklarning katlamning termik qarshiligiga nisbatan bug‘ fazasining 
termik qarshiligi juda kichik.
Bug‘ning kondensasiyalanishida issiqlik berish koeffisiyenti quyidagi umumiy tenglama 
yordamida aniqlaniladi: 
Suyuqlikning qaynashi ikki xil rejimda borishi mumkin (pufakli qaynash, suyuqliklarning 
katlam bilan qaynash). Pufakli qaynash paytida issiqlik berish tezligi ancha yuqori bo‘ladi. 
Xaroratlar farqi 

t (

t = t
D 
- t
k
; ) bu yerda ; t
D
-isitish yuzasining xarorati, t
k
-suyuqlikning 
qaynash xarorati) ortib borgan sari bug‘lanish markazlari shunday ko‘payib ketadiki, okibatda 
pufakchalarning o‘zaro kushilib ketishi natijasida isitish yuzasining usti qizdirilgan bug‘ning 
suyuqliklarning katlami bilan koplanadi. Bu katlam issiqlikni yomon o‘tkazganligi sababli 

ning qiymati kamayib ketadi. Bunday xolat suyuqliklarning katlam bilan qaynash deb yuritiladi. 
Issiqlik jarayonlarini intensivlash qurilmalar ish unumdorligini oshirishga, ularning o‘lchamini 
kichraytirishga, ishlab chiqarish xonalarining saxnini kamaytirishga olib keladi. Bu narsa o‘z 
navbatida issiqlik qurilmalarini ishlatish va ularni remont qilish uchun ketayotgan sarflarni 
kamaytiradi, bitta ishchiga to‘pri keladigan maxsulot miqdorini oshiradi va xokazo. Issiqlik 
jarayonlari tezlatilganda materialni isitish uchun ketayotgan vaqt kamayadi, bu xol esa maxsulot 
sifatini pasaytirishga olib kelmasligi lozim. 
Tekis devorlar uchun issiqlik o‘tkazish koeffisiyentini topishdagi quyidagi tenglamani analiz 
qilib ko‘ramiz:
13.