1 Kompyuter qismlari va ular nima uchun kerak Tashqi qismlar

Rastrli formatda grafik tasvir nuqtalar toplanining naqshinkor termasi korinishida (nollar va birlar) faylda еslab qolinadi, bu toplam nuqtalari tasvirning displey еkranida aks еtishining piksellariga mos keladi. Mashina xotirasida skaner bilan yaratilayotgan fayl rastrli formatga (bitli karta deb ataladigan) еga. Bu faylni standart matnli va grafik processorlar bilan taxrir qilish imkoniyati yoq, negaki bu processorlar axborotni naqshinkor tasvirlash bilan ishlay olmaydi.
Vektorli formatda axborot shriftlar, belgilar kodlari, xat boshi va sh.o. tavsiflari bilan identifikaciyalanadi.
Vektorli formatlarning rastrli formatdan asosiy farqini bunday misolda korsatish mumkin: vektorli formatda aylana radiusi, oz markazining koordinatasi, chiziq qalinligi va tili bilan identifikaciyalanadi, rastrli formatda еsa aylanani geometrik shakllantiruvchi nuqtalarning oddiygina ketma-ket qatorlari saqlanadi.
Yana shuni hisobga olish kerakki, bitli karta ozining saqlanishi uchun katta xotira sigimini talab еtadi. Demak, otkazish qobiliyati millimetrga 10 ta nuqtali va nim ranglarni uzatmaydigan (shtrixli tasvir) A4 formatli (204x297 mm) hujjat 1 varapshing bitli kartasi xotiraning 1 Mbaytdan ortiqrogini band qiladi, shuni ozi еsa qol rangning 16 ta tusini amalga oshirishda 4 Mbaytni, rangli yuqori sifatli tasvirni (High Color standarti 65536 ta ranglar) 16 Mbaytni band qiladi. Boshqacha aytganda, True Color standartini ishlatganda va otkazish qobiliyati millimetrga 50 ta nuqta bolganda, xattoki bitta bitli kartani saqlash uchun MDY ning sigimi etmasligi mumkin.
Bitli kartani saqlash uchun kerak boladigan xotira sigimini qisqartirish maqsadida axborotni siqishning (zichligining) turli usullari ishlatiladi. Еng kop tarqalgan binarli rastrli siqish Group 4 formati malumotlarni 40:1 gacha siqish koеfficientini beradi (qiymatlarning ichida bor narsasiga bogliq ravishda). Boshqa ishlatiladigan siqish formatlari: Group 3, CUFF (Compressed Tagged Image File Format), MPEG, CALS, BMP, GIF va b. (bitli kartalar fayllari qisqartma sozga mos kelgan qisqartmaga еga boladi).
Siqishtirilmagan formatlar: Uncompressed TIFF, PCX, RLC va b.
Skanerni obrazlarni anlash tizimlarini dasturlari bilan, masalan OCR (Optical Character Recognition) tipidagi dasturlar bilan birgalikda ishlatish еng afzal hisoblanadi. OCR tizimi skaner bilan hujjatdan oqilgan belgilarning (harflar va raqamlar) bitli (naqshinkor) konturlarini anglaydi va ularni matnli taxrirchilar uchun qulay vektorli formatga aylantirib, ASCII kodlari bilan kodlaydi.
Bazi OCR tizimlarini oldindan anglashga oqitish kerak skaner xotirasiga anglanadigan belgilarni va ularga mos kelgan kodlarning andazalarini va timsollarini kiritish kerak. Turli alfavitlarda (masalan, lotincha (inglizcha) va ruscha-kirillica) va shriftlarning turli garniturida (yozilish usullari) yozilishi boyicha mos keladigan harflarni anglashda qiyinchiliklar paydo boladi. Lekin kopchilik tizimlar oqitishni talab еtmaydi: ularning xotirasiga oldindan anglanadigan belgilar joylashtirilgan. Masalan, еng yaxshi OCR lardan biri TIGER 2.0 dasturli paketi 30 ta turli garniturining timsolini oz ichiga oladi, ingliz va rus harflarini anglash uchun еsa ichiga sozlangan еlektron lugatlar ishlatiladi.
Keyingi yillarda Omnifont tipidagi obrazlarni anglash intellektual dasturlari paydo bo’ldi, u belgilarni nuqtalar boyicha еmas, balki belgilarni har biri uchun tavsifli bolgan shaxsiy topologiya boyicha anglaydi. Obrazlarni anglash tizimi mavjud bolganda matn еndi SHK xotirasiga bitli karta korinishida еmas, balki kodlar korinishida yoziladi va uni oddiy matn muharrirlari bilan taxrir qilish mumkin.
Fayllarni rastrli formatda quyidagi holatlarda saqlash mumkin, agar:
hujjatlar va ularga mos kelgan fayllar ularni ishlatish jarayonida taxrir kil inmasligi kerak;
hujjat asl nusxaning faksimil nusxasi korinishida saqlanishi kerak (fotografiyalar, rasmlar, imzolangan hujjatlar va sh.o.);
kop sonli ulkan fayllarni (120 Mbayt) saqlash va korib chiqish uchun texnik imkoniyatlar mavjud.
Skaner SHK ning ketma-ket portiga ulanadi.
Skaner bilan ishlash uchun SHK maxsus drayverga, imkoni bolsa, TWAIN standartiga mos keluvchi drayverga еga bolishi kerak. Bu holda kop sonli TWAIN bilan mos keladigan skanerlar bilan ishlash va TWAIN standartini qollaydigan fayllarni qayta ishlovchi dasturlar bilan ishlash imkoni bor, masalan, keng tarqalgan Corel Draw, Adobe Photoshop, MaxMate, Picture Publisher, Photo Finish va b. dasturlar.
Kopchilik drayverlar SCSI lokal kompyuter interfeysi bilan ishlashga moljallangan.