1-ma’ruza. Hisoblash tizimlari: a o’nlik va ikkilik hisoblash tizimlari va ular ustida amallar reja

1.3. Bir sanoq sistemasidan boshqasiga o’tish usullari
Q=8.
Natijaning butun qismi 0, bundan X-1=0. Kasr qismi N1=0,840, N1 ni yana 8 ga ko’paytiramiz.
Bundan X-2 = 6, N2 = 0,720, N2 ni 8 ga ko’paytiramiz.
Bundan X-3=5 va h. k. Jarayon ko’paytmaning kasr qismi nolga teng bo’lguncha davom ettiriladi. Shunday qilib, 0,10510=0,0658 hosil bo’ladi.
Ayrim hollarda ko’paytmaning kasr qismi nolga aylanmasligi ham mumkin, u holda natijada ma’lum sondagi raqamlar olinguncha (so’ralgan aniqlikkacha) ko’paytirish davom ettiriladi. Yuqorida keltirilgan o’tish jarayonini soddaroq qilib quyidagicha yozish mumkin:
0,10510=(0,0656. . . )8
Misol: 0,1510 =>X2=>(0,001001. . .)
Sonning ham butun, ham kasr qismi mavjud (aralash son) bo’lsa, u holda butun qismi alohida, kasr qismi alohida boshqa sanoq sistemasiga o’tkazilib, keyin natija yoziladi.