1-m’aruza. Qurilish materiallari va buyumlarining umumiy asoslari Maruza rejasi

Qurilish materiallari tasnifi va standartlari
Quyida qurilish materiallari tasnifi va xususiyatlarining tavsifi berilgan bo'lib, ular qurilish yoki ta'mirlash uchun qurilish materiallarini tanlashda yaxshiroq harakatlanishingizga yordam beradi.
Qurilish materiallarining tasnifi
Barcha qurilish materiallari maqsadi, turi va ishlab chiqarish usuli bo'yicha tasniflanadi:
- belgilanishi bo'yicha qurilish materiallari quyidagilarga bo'linadi.
• qurilish, issiqlik izolyatsiyasi, gidroizolyatsiya, akustik, korroziyaga qarshi.
- turlari bo'yicha qurilish materiallari ajratiladi:
• tosh; o'rmon mahsulotlar, yog`och; metall; polimerli; keramika; shisha va boshqalar.
- olish usuliga ko'ra, qurilish materiallari quyidagilarga bo'linadi.
• tabiiy - ular hosil bo'lgan joyda qazib olinadi (masalan, toshlar) yoki o'sgan (yog'och). Tabiiy qurilish materiallaridan foydalanganda asosan mexanik ishlov berish - arralash yoki maydalash ishlatiladi. Shunga ko'ra, tabiiy qurilish materiallarining xossalari asl qoyaning kelib chiqishi va ishlov berish usuliga bog'liq;
• suniy - ular tabiiy xom ashyodan (qum, loy, ohaktosh, gaz, neft va boshqalar) sanoat chiqindilari (qum, chiqindi) qo'shilishi bilan tayyorlanadi. Suniy qurilish materiallari yangi tabiiy xususiyatlarga ega bo'lib, ular asl tabiiy xom ashyoning xususiyatlaridan sezilarli darajada farq qilishi mumkin.
Respublikamizda raqobatbardosh mahsulotlarni ishlab chiqarish va eksport qilish bo’yicha barqaror o’sish suratlarini ta’minlash, shuningdek, korxonalarni modernizatsiya qilish, texnik va texnologik yangilashga qaratilgan qurilish materiallari sanoatidagi tarkibiy o’zgartirishlarni yanada chuqurlashtirish yuzasidan tizimli ishlar amalga oshirilmoqda.
Tarmoqni jadal rivojlantirish va diversifikatsiya qilish uchun qulay shart-sharoitlar yaratish, mahalliy mineral xomashyo resurslarini qayta ishlashga investitsiyalarni jalb qilish va qurilish materiallarini eksport qilish hajmlarini oshirish maqsadida:
2019 — 2025-yillarda mahalliy xomashyo geologiya-qidiruv ishlarini olib borish, qazib olish va qayta ishlash asosida qurilish industriyasining xomashyo bazasini kengaytirish prognoz ko’rsatkichlari hamda 2019 — 2025-yillarda diversifikatsiya qilish va mahsulot turlarini kengaytirish hisobiga qurilish materiallari ishlab chiqarishning maqsadli ko‘rsatkichlari 1 va 2-ilovalarga muvofiq, quyidagilarni nazarda tutgan holda:
geologiya-qidiruv ishlarini olib borish, qazib olish va qayta ishlash asosida a)qurilish industriyasining xomashyo bazasi hajmlarini ohaktosh bo’yicha — 13,1 mln tonnaga, gips toshi bo’yicha — 1,8 mln tonnaga, loysimon komponentlar, g’isht xomashyosi, kvars qumi bo’yicha — 1 mln tonnaga, ko’chgan tog’ jinslari (bazalt) bo’yicha — 0,1 mln tonnaga, tosh-shag’al materiallar bo’yicha — 5,6 mln metr kubga; ishlab chiqarish hajmlarini oboylar bo’yicha — 47 barobardan ortiq hajmga, yig’ilgan parket panellari va plitalari bo’yicha — 19 barobarga, yog‘och qirindili plitalar hamda yog’och va boshqa yog’ochbop materiallardan tayyorlangan plitalar bo’yicha — 15 barobarga, gazabeton bloklari bo’yicha — 7 barobarga, lak-bo’yoq materiallari hamda energiya va issiqlikni tejovchi float-texnologiya asosida ishlab chiqarilgan arxitektura-qurilish oynasi bo’yicha — 4 barobarga, bazaltdan tayyorlanadigan kompozit armatura bo’yicha — 3 barobarga va sement bo’yicha — 2 barobarga oshirish;
b) xalqaro moliyaviy institutlar va xorijiy banklarning kreditlarini jalb qilish orqali moliyalashtiriladigan, 2019 — 2021-yillarda qurilish materiallari sanoati sohasida amalga oshiriladigan istiqbolli loyihalarning yig’ma ko’rsatkichlari hamda 2019 — 2021-yillarda qurilish materiallari sanoati sohasida amalga oshiriladigan istiqbolli loyihalar ro’yxati (keyingi o’rinlarda — Ro’yxat) 3 va 3.1-ilovalarga muvofiq;
2019 — 2020-yillarda qurilish materiallari sanoatini jadal rivojlantirishga doir kompleks chora-tadbirlar (keyingi o’rinlarda — Kompleks chora-tadbirlar) 4-ilovaga muvofiq tasdiqlandi.
O’zbekiston Respublikasi Sanoat xavfsizligi davlat qo’mitasi va “O’zsanoat qurilish materiallari” uyushmasi (keyingi o’rinlarda — Uyushma) bilan birgalikda quyidagilarni o’z ichiga olgan qo’shma chora-tadbirlar dasturini tasdiqladi.