1-Mavzu: Mapleda Differentsiallash va integrallash buyruqlari Reja

name:=(x,y,...)->expr
Funktsiyaga murojaat name(x.y,...), ko’rinishda amalga oshiriladi. Bu yerda (x.u,...) – foydalanuvchi funktsiyasining formal parametrlar ro’yxati. Formal parametrlar ro’yxatida ko’rsatilgan o’zgaruvchilar lokal o’zgaruvchilar hisoblanadi. Ularning o’rniga faktik parametrlarni qo’yganda ular bu qiymatlarni faqat funktsiya tanasida saqlab qoladilar. Bu funktsiyadan tashqarida bu o’zgaruvchilar aniqlanmagan bo’ladi ѐki oldingi qiymatini saqlab qoladi. Quyida bu turdagi funktsiyalarga doir misollar keltirilgan:
>restart;
>x:=0; y:=0;
x:=0
y:=0
>m:=(x,y)–>sqrt(x^2+y^2);
M:=(x,y)-> ;
5
>m(3., 4);
5.000000000
>[x, y];
[0,0]
Bu misoldan ko’rinib turibdiki m(x, u) funktsiyaning qiymatini hisoblaganda x va u o’zgaruvchilar 3 va 4 qiymatlarni oladi, lekin funktsiyadan tashqarida ular oldingi qiymatlarini saqlab qoladi.
Foydalanuvchi funktsiyasini yaratishning yana bir usuli quyidagi komanda asosida amalga oshiriladi:
name:=unapply(expr, var1, var2, ...)
Quyida bu komandani qo’llashga doir misol keltirilgan
>fm:=unapply(x^2+y^2, x, y);
>fm(4, 3);
25
2. SHart operatori
Tarmoqlanuvchi dasturlarni yaratish uchun Maple da shart operatori mavjud bo’lib umumiy holda quyidagi ko’rinishga ega:
if then
|elif then |
|e1se |
fi:
Vertikal chiziqlar | | bilan asosiy bo’lmagan elementlar ko’rsatilgan. SHart operatorining quyida keltirilgan ko’rinishlari amaliѐtda keng qo’llaniladi:
 if then <1-elementlar > fi – agar SHart bajarilsa, u holda 1-elementlar bajariladi, aks holda hech narsa bajarilmaydi;
 if then <1-elementlar> else <2-elementlar> fi – agar SHart bajarilsa, u holda 1-elementlar bajariladi, aks holda 2-elementlar bajariladi;

SHart sifatida (<, <=, >, >=, =, <>) taqqoslash amallari va and, or, not mantiqiy amallar asosida tuzilgan ixtiѐriy mantiqiy ifoda bo’lishi mumkin.

Misol:
> x:=-5:
> if x<0 then print(‘Negative’) fi;
Negative
> x:=5:
> if x<0 then print(‘Negative’) else print(‘Positive’) fi;
Positive