Sistemaviy xatoliklar (Systematic Error):Sistemaviy xatoliklar, barcha o‘lchashlarda bir o‘zgaruvchining to'g‘ri, lekin aniq bo‘lmagan qiymatni o‘z ichiga oladi. Uning sababi, o‘lchash usullarining yaxshi emasligi, jarayonning ustuvorligi yoki vosita ustuvorligi bo‘lishi mumkin. Bu xatoliklar, o‘lchov natijalariga doir to‘g‘ri qiymat olishni ta'minlashda mo‘ljallangan holda amal qiladi.
Taqdim etilgan o‘lchamalarning xatoliklari: O‘lchashda ishlatilayotgan o‘lchamalar ham xatoliklarga olib kelishi mumkin. Bu xatoliklar, o‘lchov natijalarining noto‘g‘ri bo‘lishiga olib keladi va ulardan qutulish uchun vosita ustidan katta ehtiyotni birlashtirishni talab etadi.
Bir-biriga tashqarida turuvchi sabablar: O‘lchov natijalari odatda bir-biriga tashqarida turuvchi sabablardan ham chiqishi mumkin. Bu, tajriba olishda yoki o‘lchovni olib borish jarayonlarida hosil bo‘ladi. Misol uchun, o‘lchash usulini noto‘g‘ri tanlash, o‘lchov qurilmalarini noto‘g‘ri sozlash kabi sabablardan kaynaklanishi mumkin.
Statistik xatoliklar: O‘lchash natijalari statistik analizlar o‘rtasida xatoliklar bo‘lishi mumkin. Bu, statistik modellar va metodlar, o‘lchovlarni tuzishda xatoliklarga olib kelishi mumkin. Bu xatoliklarni aniqlash uchun chiroyli statistik analizlar va korrilyatsiya tekshiruvlaridan foydalanish muhimdir.
Har bir o‘lchash xatoliklarini aniqlash va ularni tuzatish, o‘lchash natijalari bilan ishlashda ishonchliligini oshirish uchun katta ahamiyatga ega.
2-savolga javob
130. Simmetrik kuzatishlar usuli.
"Simsimmetrik kuzatish" ifodasi kontekst bo'yicha turli sohalar uchun amal qilishi mumkin. Ushbu ifoda statistikada va matematik modellashtirishda foydalaniladi.
Statistika bo'yicha:
"Simsimmetrik kuzatish" tabiatda taqsimlanishga oiddir va yaqinlab, o'rtacha qiymatning yaqinlashishi aniq paydo bo'lganda ma'lum bo'ladi. Agar bir o'lchov dastlabgi qiymatni o'rtaga olish uchun bir-biriga teng bo'lgan qimor bo'lsa, uni simmetrik kuzatish deb atashadi. Misol uchun, normal taqsimlanish simmetrik kuzatishga yaqinroqdir.
