1. Ta’limda axbort texnologiyalari faniga kirish. Aktni O'zbekistonda rivojlantirishdagi davlat siyosatining asosiy yo'nalishlari

Kompyuteriarni sinflash
Kompyuteriarni xotirasining hajmi, takt chastotasi(bir sekundda bajaradigan amallar
tezligi), ma’lumotlarning razryad to'rida (yacheykalarda) tasvirlanishiga qarab, besh guruhga
bo'lish mumkin:
-
super kompyuterlar;
-
katta kompyuterlar;
-
mini kompyuterlar;
-
mikro kompyuterlar(shaxsiy kompyuterlar);
-
bloknot va cho'ntak kompyuterlari (notebook, netbook),
Super kompyuterlar (top 500 kompyuterlar) - juda katta tezlikni talab qiladigan va katta

---

---

hajmdagi masalalarni yechish uchun mo'ljallangan bo'ladi. Bunday masalalar sifatida ob-

havoni global, bashoratiga oid masalalarni, uch o'lchovli fazoda turli oqimlarning kechishini
o'rganish masalalari, global informatsion tizimlar va hokazolarni keltirish mumkin. Bu
kompyuterlar bir sekundda 10 trilliardlab amal bajaradi. Misol sifatida AQSH energetika
vazirligining Sandia laboratoriyasida o'rnatilgan 9472 prosessorii Intel ASCI Red kompyuterini
keltirish mumkin. Xususan, bu kompyuter yadro sinovlarini va eskirayotgan yadro qurollarini
modellashtirishda qo'llaniladi.
Katta kompyuterlar (Manframe Computer) - fan va texnikaning turli sohalariga
oid
masalalarni yechishga mo'ljallangan. Ularning amal bajarish tezligi
va xotira hajmi super kompyuterlarnikiga qaraganda bir-ikki
pog'ona past. Bularga misol sifatida AQSHning CRAY (krey), IBM
390, 4300, IBM ES/ 9000, Frantsiyaning Borrous 6000,
Yaponiyaning M
l 
800 rusumli kompyuterini misol qilib keltirish
mumkin.
Minikompyuterlar (kichik kompyuterlar) hajmi va bajaradigan
amallar tezligi jihatidan katta kompyuteriardan kamida bir pog'ona
pastdir. Shuni aytish joizki, ularning gabariti (hajmi) tobora ixchamlashib, hatto shaxsiy
kompyuterdek kichik joyni egallaydiganlari yaratilmoqda. Bunday kompyuterlar turkumiga ilk
bor yaratilgan PDP-11 (programm Driver processor - dasturiy boshqaruv protsessori) turkumini,
ilgari harbiy maqsadlar uchun ishlatilgan (maxfiy hisoblangan) VAX, SUN turkumli
kompyuterlar, IBM 4381, Hewlett Packard firmasining HP 9000 va shu kabilar misol bo'la
oladi. Shuni aytish joizki, minikompyuterlar o'zlarining «katta og'alari» Manframe
kompyuterlarni imkoniyatlari darajasiga ko'tarilib bormoqda.
Shaxsiy kompyuterlar hozirda korxonalar, muassasalar, oliy o'quv yurtlarida keng
tarqalgan bo'lib, ularning aksariyati IBM rusumiga mos kompyuterlardir.
Bugungi kunda pentium IV kompyuterlari ham jahon bozorida keng tarqalmoqda. IBM
PC moslik kompyuterlarini yuzlab firmalar ishlab chiqarmoqda. Bular IBM, Compaq, Hewlett-
Packard, Packard Bell, Toshiba, Apple, Siemens Nixdors, Acer, Olivetti, Gateway, SUN va
boshqa firmalardir. Yuqorida nomlari zikr etilgan firmalar ishlab chiqargan kompyuterlar
(bradename) -«Oq yasalgan», Janubiy-Sharqiy Osiyo mamlakatlarida: Malayziya, Xitoy,
Tayland, Koreya va boshqa mamalakatlarda yuqorida nomlari keltirilgan firmalar litsenziyasi
asosida ishlab chiqarilgan kompyuterlar «Sariq yasalgan» nomga ega. Firma nomlari
ko'rsatilmagan kompyuterlar esa «nomsiz kompyuterlar» (noname) deb yuritiladi.
Notebook
kompyuterlar(yozuvkitobchasi).
Notebook
kompyuterlar hajmi ancha ixcham bo'lib, ammo bajaradigan amallar
soni, xotira hajmi shaxsiy kompyuterlar darajasiga ko'tarilib bormoqda.
Ularning qulaylik tomonlaridan biri ham elektrenergiyasidan va ichiga
o'rnatilgan batareyalarda ham uzluksiz (batareyani har safar
almashtirmasdan) ishlash mumkinligidir.
Bunda batareya quvvati energiyaga ulanishi bilan o'zi zaryad ola boshlaydi va u batareya
bir necha yillarga mo'ljallangan bo'ladi. Hozirda bunday notebooklarni IBM, Compaq, Acer,
Toshiba va boshqa firmalar ishlab chiqarmoqda. Tabiiyki, bunday kompyuterlar o'z
imkoniyatlari nuqtai nazaridan shaxsiy kompyuterlarga tenglashayotganini nazarda tutilsa,
uning narxi baland bo'lishini sezish qiyin emas. Bundan tashqari, bunday rusumli kompyuterlar
8-10 yil mobaynida buzilmasdan ishlash qobiliyatiga ega. Ular shaxsiy kompyuterlar uchun
yaratilgan amaliyot tizimlar MS DOS, qobiq dasturiar, Windows ning oxirgi lahjalarida va
boshqa amaliyot tizimlar boshqaruvida ishlaydi.