1. yo’sintoifalar bo’limi ( oddiy marshantsiya, sfagnum mohi va kakku zig’iri)


Zirkdoshlar (Berberidaceae) oilasi



Yüklə 398,5 Kb.
səhifə17/36
tarix31.05.2022
ölçüsü398,5 Kb.
#60118
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   36
1. yo’sintoifalar bo’limi ( oddiy marshantsiya, sfagnum mohi va

Zirkdoshlar (Berberidaceae) oilasi 14 turkum, 650 tur mansub. Buta, o’t o’simliklaridan iborat. Barglari oddiy va murakkab, birin-ketin joylashgan.Gullari aktinamorf, ikki jinsli, yakka-yakka yoki chochoq to’pgul. Mevasi rezavor, danakcha yoki ko’sakcha..
Vakillari: 1. Qora zirk – Berberis oblonga
2. Qizil zirk – B. nummularia
3. Oddiy zirk – B. vulgaris
4. Eversman ersovuni – Liontice eversmanii
5. Oddiy magoniya – Magonia aquifolium
Ko’knorigulnomolar qabilasi (Papaverales)
Bir yillik va ko’p yillik o’tlar, buta, chala buta. Barglariyonbargsiz, navbatlashib, qarama-qarshi, xalqa hosil qilib joylashadi. Gullari bittadan yoki bir nechtadan to’pgulda o’rnashgan, aktinamorfyoki zigamorf, gulqo’rg’oni murakkab,qismlari 2-4 tadan. Gultojibarglari 6 (8-12) ta, changchilari ko’p. Mevasi- ko’sak, ko’proq qo’zoqsimon ko’sak. 3ta oilasi bor.


Ko’knorigulnomolar qabilasining eng ko’p tarqalgan vakillari Ko’knoridoshlar (Papaveraceae) oilasiga mansubdir. Bu oila 24 turkum, 250 ga yaqin turga ega bo’lib asosan o’t o’simligi, gullari aktinomorf yoki zigomorf, yakka yoki shingilsimon to’pg gulga to’plaganCa2 Co2+2 A~G2 (ko’knori, lolaqizg’aldoq va boshqalar). Mevasi ko’sak yoki yongoqcha. Bu oilaning o’ziga хos bo’lgan хususyatlari bu o’simliklarda sut naychalari yoki sut хujayralari va alkaloidlar bo’lishidir.
Vakillari: 1. O’rmonqora – Glausium elegans
2. Shotara - Fumaria parviflora
3. Shotoracha – Fumariola turkestanica
4.Bu oilaning tipik vakillaridan biri ko’knori (Papaver somniferum). Bu o’simlik madaniylashtirilgan bo’lib, qimmatbaho shifobaхsh o’simlik sifatida ekilib kelinmoqda. Bu o’simlik ko’pgina navlarga ega bo’lib, ishlatilishiga asosan ikkiga bo’linadi moyli va afyunli (qoradori). Moy uchui ekiladigan navida 50% ga yaqin moy mavjud. Afyunli ko’knori esa dumbul ko’sakdan sizib chiqib, qotadigan shira-afyun olish uchun ishlatiladi. Afyunda morfin, kodaen papaverin kabi 25 ga yaqin alkaloidlar mavjud. Bular Хindiston, Хitoy, Avg’aniston, Eron va kichik Osiyoda ekiladi.
Qizg’aldoq (Roemeria refracta) ham bir yillik efemer o’simlik bo’lib, tog’ oldi zonasida keng tarqalgan. Oziq-ovqat sanoatida ishlatiladigan buyoq olishda хom-ashyo sifatida ishlatiladi.
8. YONG’OQNAMOLAR VA CHINNIGULNAMOLAR QABILASI.

Reja:




  1. Yong’oqnamolar - Ularning tavsifi, hayot shakllari, ko‘payishi, tarqalishi, sistematikasi, va muhim turlarining amaliy ahamiyati




  1. Chinnigulnamolar - Ularning tavsifi, hayot shakllari, ko‘payishi, tarqalishi, sistematikasi, va muhim turlarining amaliy ahamiyati



Yüklə 398,5 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   36




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin