10 –mavzu Texnik-iqtisodiy va ijtimoiy axborotlarning yagona tasniflash va kodlash tizimi. Reja

4-расм. EAN 8 разрядли коди. 

---

muammolarni hal etish va bu faoliyatni keng ravishda targ’ib etishdir albatta, bunda 
xalqaro me’yoriy hujjatlarni hisobga olgan holda kodlashning standartlashtirilishi 
alohida ahamiyatga egadir. 
O’zbekiston Respublikasida shtrix kodlashtirish quyidagi standartlar asosida 
amalga oshiriladi: 
O‘z DSt 6.17.01:1999 Avtomatik identifikatsiyalash. SHtrix kodlashtirish. 
Mahsulotlarni shtrix kodlashtirish tizimi. Umumiy qoidalar. 
O‘z DSt 6.17.02:2000 Avtomatik identifikatsiyalash. SHtrix kodlashtirish. 
Atama va ta’riflar. 
O‘z DSt 6.17.03:1999 Avtomatik identifikatsiyalash. SHtrix kodlashtirish. 
Korxonalarni ro’yxatga olish, ko’rib chiqish va mahsulotlar EAN kodini bekor qilish 
tartibi. 
O‘z DSt 6.17.04:2001 (ISO/MEK 15420) Avtomatik identifikatsiyalash. 
SHtrix kodlashtirish. EAN belgilari tartibi. 
O‘z DSt 6.17.05:1999 Avtomatik identifikatsiyalash. SHtrix kodlashtirish. 
Iste’mol tovarlari va transport qadoqlashga EAN shtrix belgilarini joylashish tartibi. 
Umumiy talablar. 
O‘z DSt 6.17.07:2001 Avtomatik identifikatsiyalash. SHtrix kodlashtirish. 
Mahsulotga O‘z TNT kodini ro’yxatga olish, tayerlash, ko’rib chiqish va bekor 
qilish tartibi.
O‘z RH 51-097:2000 Avtomatik identifikatsiyalash. SHtrix kodlashtirish. 
O’zbekiston Respublikasida ishlab chiqarilaetgan tovarlarni davlat shtrix kod 
ro’yxatini yuritish tartibi 
O’zbekiston Respublikasida shtrixli kodlashning tadbiq etilishi eng avvalo, 
1996 yilning 26 aprelida qabul qilingan "Iste’molchilarning huquqlarini himoya 
qilish to’g’risida" nomli qonunniing 4 moddasida ko’rsatilgan - iste’molchining 
xarid qilinayotgan mahsulot haqida zarur va ishonchli ma’lumot olish huquqini 
amalga oshirishda yangi zamin yaratadi. 
SHtrixli kodlash ishlab chiqarish korxonalari uchun quyidagi imkoniyatlarni 
yaratadi: 

avtomatlashtirilgan 
boshqaruv 
tizimlarining 
tadbiq 
etilishini 
osonlashtiradi; 

ishlab chiqarish, mahsulotni saqlash va realizatsiya qilish kabi 
faoliyatlardagi hisob-kitob ishlarining samaradorligini oshiradi; 

resurslarni chuqur tahlil qilish imkoniyatini beradi; 

hujjatlar aylanishini qisqartiradi; 

mahsulotni realizatsiya qilish va harakati haqidagi ishonchli 
ma’lumotlarni muntazam ravishda yig’ishni yo’lga qo’yish mumkin; 

boshqaruv va nazorat organlariga tezkor ravishda mahsulot xususidagi 
ma’lumotlarni tavsiya etish. 
Biroq, xaridor sotib olayotgan mahsulotining faqat tayyorlangan davlati 
borasidagi ma’lumotnigina emas, balki tegishli barcha ma’lumotlarni ham bilishni 
istaydi. Bu muammo ham vaqti kelib standartlashtirish vositasda hal etilishi 

---

mumkin. Biroq, buning uchun sertifikatlashtirish yo’li bilan tasdiqlanuvchi, 
standartlarning majburiy talablarining ro’yxatini kengaytirish lozim bo’ladi.