12-mavzu. Banklarning kelib chiqishi va bank tizimi. Mavzu yuzasidan nazorat savollari

2. Quyidagi so’zlarga ta’rif bering

Bank – Bank balansi – Ipoteka banklari – Investitsion banklar – Ixtisoslashgan banklar – Jamg‘arma banklari – Universal banklar -

Bank (lotincha: ansa — sarrof peshtaxtasi) — kredit-moliya muassasasi; asosan, vaqtincha boʻsh pul mablagʻlarini toʻplash, korxonalarga va umuman pulga muhtojlarga kredit, ssuda berish, naqd pulsiz hisob-kitoblarini amalga oshirish, pul va turli qimmatbaho qogʻozlar chiqarish, oltin va chet el valutalari bilan bogʻliq operatsiyalarni bajarish va boshqa faoliyatlar bilan shugʻullanadi.
Bank balansi – ank balansi bank tashkil etish va bank boshqaruvi ta'minlash uchun muhim iqtisodiy ma'lumotlarni aks ettiradi. Davlat organlari mamlakat bo'ylab pul sektorini rivojlantirish nazorati. Bank balansi asosida o'z manbasi bank, boshqarish, yakuniy loyiha qabul qilish va amalga oshirilgan yordamni ishlab chiqarishni baholaydi bankni rivojlantirish keyingi qadamlarni bayon qilingan.
holatini ko'rsatuvchi iqtisodiy, bir hisobot hil ko'rsatkichlarga ko'ra tashkil sarlavha natijalariga asoslangan ko'rsatkichlar jadvalining bank hisobi ma balansi yaratish' qilish banki bir sanada .

Ipoteka banklari – koʻchmas mulk garovi hisobiga ipoteka kreditlarini berish bilan shugʻullanadigan ixtisoslashtirilgan tijorat banki. I. b. kre-ditlari uzok, muddatga beriladi. Bank vositalari, asosan, ipoteka krediti olishni xohlagan mijozlarning omonatlari hamda bankning oʻz kapitali hisobidan shakllanadi. Kreditlashning yoʻnalishiga qarab I. b.lari yer garovi hisobiga kredit beruvchi — yer banki; melioratsiya ishlarini bajarish uchun kredit beruvchi — melioratsiya banki va shahardagi koʻchmas mulk garovi hisobiga kredit beruvchi kommunal banklarga boʻlinadi. Oʻzbekistonda ipoteka munosabatlariga xizmat koʻrsatadigan "Zamin banki" ixtisoslashtirilgan davlat-aksiyadorlik ipoteka banki tashkil etilgan

Investitsion banklar – sanoat korporatsiyalarining aksiyalarini sotib olish orqali investitsiya siyosatini amalga oshiradigan ixtisoslashtirilgan bank. I.b. xalq xoʻjaligining turli tarmoqlari, asosan, sanoat, transport, savdoni moliyalash va uzoq muddatli kreditlash uchun ixtisosla-shadi. 19-asr oxirlarida keng tarqaldi. Bank resurslari oʻz aksiyalari va obligatsiyalarini sotish hisobiga shakllanadi. Ayrim rivojlangan mamlakatlarda davlat I.b.lari tashkil etilgan, ularning mablagʻlari davlat byudjeti hisobidan shakllanadi. I.b.ning oʻziga xos xususiyati aholi omonatlarini qabul qilishga ixtisoslashmaydi. Oʻzbekistonda chet el kapitali ishtirokidagi birinchi I.b. — Oʻzbekiston xalqaro xususiylashtirish va investitsiya banki "Oʻzprivatbank" 1995-yil 28 fevral dan faoliyat yuritadi

Universal bank bank faoliyatining ko'plab turlarida ishtirok etadi va tijorat banki va investitsiya banki bo'lib, sug'urta kabi boshqa moliyaviy xizmatlar ko'rsatadi . ^[1] Ularni toʻliq xizmat koʻrsatuvchi moliyaviy firmalar deb ham atashadi, garchi boylik va aktivlarni boshqarish, savdo, anderrayting, tadqiqot hamda moliyaviy maslahatlar bilan taʼminlaydigan toʻliq xizmat koʻrsatadigan investitsiya banklari ham boʻlishi mumkin.