14 – amaliy mashg‘ulot to‘lqin uzunligi bo‘yicha ajratilgan tout apparaturasi bilan jihozlangan regeneratsiyalash seksiyasi uzunligini hisoblash va aloqani tashkil etish

14 – amaliy mashg‘ulot

TO‘LQIN UZUNLIGI BO‘YICHA AJRATILGAN TOUT APPARATURASI BILAN JIHOZLANGAN REGENERATSIYALASH SEKSIYASI UZUNLIGINI HISOBLASH VA ALOQANI TASHKIL ETISH

14.1. Mashg‘ulotning maqsadi

To‘lqin uzunligi bo‘yicha zichlashtirilgan optik aloqa tizimlarining tuzilishi, ish prinsipi, xarakteristika va parametrlarini o‘rganish, regeneratsiyalash seksiyasi uzunligini hisoblash va aloqani tashkil etish ko‘nikmalarini shakllantirish.

14.2. Topshiriq

14.2.1. Mashg‘ulotga tayyorlanishda quyidagi o‘quv materiallarini o‘rganish va 14.3-bo‘limda keltirilgan nazorat savollariga (NS) ga javob tayyorlash zarur (ulardan 4 ta savolga javob yozma ravishda bayon etilishi kerak);

14.3.1-14.3.10 bandlar bo‘yicha: o‘quv materiali, [14.1] ning 223-248, 255-262 betlarida, [14.2] ning 53-69 betlarida, [14.3] ning 205-207 betlarida, [14.4] ning 118-120, 123-140 betlarida bayon etilgan.

14.3.11-14.3.17 bandlar bo‘yicha: o‘quv materiali [14.1] ning 318-320 betlarida, [14.5] ning 148-158 betlarida bayon etilgan.
14.3.18-14.3.19 bandlar bo‘yicha: o‘quv materiali [14.2] ning 53-69, [14.5] ning 148-158 betlarida bayon etilgan.

14.2.2. O‘zingizga tegishli variant (n) bo‘yicha quyidagi jadvalning 2-6 ustunlarida keltirilgan parametrlari bo‘yicha uning oxirgi ustunida ko‘rsatilgan parametrlari qiymatlarini aniqlang.

14.1-jadval. Topshiriq variantlari

№	NOK	Ltr, km	LOQ A-KChOP, km	, db/km	lqu, km	Qiymatlari aniqlanadigan parametrlar
1	2	3	4	5	6	7
1	64	470	200	0,19	4	pchiq, pq.q, αк, αekv.k, Lkuch.max, psh, Psh, Рsh.Σ, Рsh. Σ.max
2	18	390	220	0,2	2	pchiq, pq.q, αк, αekv.k, Lkuch.max, psh, Psh, Рsh.Σ, Рsh. Σ.max
3	12	450	200	0,21	2	pchiq, pq.q, αк, αekv.k, Lkuch.max, psh, Psh, Рsh.Σ, Рsh. Σ.max
4	8	440	260	0,2	2	pchiq, pq.q, αк, αekv.k, Lkuch.max, psh, Psh, Рsh.Σ, Рsh. Σ.max
5	32	400	280	0,19	2	pchiq, pq.q, αк, αekv.k, Lkuch.max, psh, Psh, Рsh.Σ, Рsh. Σ.max
6	32	380	250	0,25	2	pchiq, pq.q, αк, αekv.k, Lkuch.max, psh, Psh, Рsh.Σ, Рsh. Σ.max
7	30	350	180	0,2	2	pchiq, pq.q, αк, αekv.k, Lkuch.max, psh, Psh, Рsh.Σ, Рsh. Σ.max
8	18	150	100	0,29	4	pchiq, pq.q, αк, αekv.k, Lkuch.max, psh, Psh, Рsh.Σ, Рsh. Σ.max
9	40	400	230	0,27	6	pchiq, pq.q, αк, αekv.k, Lkuch.max, psh, Psh, Рsh.Σ, Рsh. Σ.max
10	30	275	150	0,22	2	pchiq, pq.q, αк, αekv.k, Lkuch.max, psh, Psh, Рsh.Σ, Рsh. Σ.max
11	40	450	240	0,21	4	pchiq, pq.q, αк, αekv.k, Lkuch.max, psh, Psh, Рsh.Σ, Рsh. Σ.max
12	30	425	200	0,23	6	pchiq, pq.q, αк, αekv.k, Lkuch.max, psh, Psh, Рsh.Σ, Рsh. Σ.max
13	28	375	150	0,24	2	pchiq, pq.q, αк, αekv.k, Lkuch.max, psh, Psh, Рsh.Σ, Рsh. Σ.max
14	20	125	50	0,26	4	pchiq, pq.q, αк, αekv.k, Lkuch.max, psh, Psh, Рsh.Σ, Рsh. Σ.max
15	32	500	250	0,31	6	pchiq, pq.q, αк, αekv.k, Lkuch.max, psh, Psh, Рsh.Σ, Рsh. Σ.max
16	50	475	175	0,32	2	pchiq, pq.q, αк, αekv.k, Lkuch.max, psh, Psh, Рsh.Σ, Рsh. Σ.max
17	64	550	250	0,33	4	pchiq, pq.q, αк, αekv.k, Lkuch.max, psh, Psh, Рsh.Σ, Рsh. Σ.max

14.1 - jadvalni tuzishda quyidagi belgilashlardan foydalanilgan: p_chiq – uzatuvchi punkt chiqishidagi signal sathi; p_q.q – qabul qilish sathi; α_к optik tolaning so‘nish koeffisienti; l_qur –tolali optik kabelning qurilish uzunligi; _ekv.k – so‘nish koeffisientining ekvivalent qiymati; L_kuch.max – kuchaytirgichlar orasidagi masofaning maksimal uzunligi; p_sh. va P_sh. – mos ravishda kuchaytirish uchastkasining shovqin sathi va quvvatlari; Р_sh.Σ – kuchaytirish uchatkalaridan yuzaga keladigan umumiy shovqin quvvati; Р_{sh. Σ.max} – ruxsat etiladigan shovqin quvvati.

14.3. Nazorat savollari:

14.3.1. WDM texnologiyasini qo‘llashdan maqsad nima?

14.3.2. To‘lqin uzunligi bo‘yicha ajratilgan tolali optik uzatish tizimlariga ta’rif bering.
14.3.3. WDM tizimi qanday tuzilishga ega?
14.3.4. WDMning qanday afzallik va kamchiliklarini bilasiz?
14.3.5. WDM tizimlari transport texnologiyalari bilan qanday bog‘lanishga ega?
14.3.6. WDMda multipleksorlash qanday amalga oshadi?
14.3.7. To‘lqinli zichlashtiruvchi texnologiyalar qanday shaffoflik darchalarida ishlashga mo’ljallangan?
14.3.8. WDMning qanday sinflarini bilasiz?
14.3.9. DWDMda signallarni uzatish qanday amalga oshadi?
14.3.10. WDM texnologiyasini qo‘llash bilan qanday muammolar yuzaga keladi?
14.3.11. Raqamli signallarni uzatishning qanday sifat mezonlarini bilasiz?
14.3.12. Tolali optik uzatish liniyasi uchastkasini hisoblashda nimalarga e’tibor berish kerak?
14.3.13. Raqamli tolali optik uzatish tizimining liniya trakti parametrlari qanday baholanadi?
14.3.14. Optik traktning regeneratorining qaror qabul qilish nuqtasida signalni halaqitlardan himoyalanganligi qanday hisoblanadi?
14.3.15. To‘lqin uzunligi bo‘yicha ajratilgan tolali optik uzatish tizim liniyalarini loyihalash xususiyatlari nimalardan iborat?
14.3.16. Raqamli optik signallarni uzatishning sifat ko‘rsatkichlariga qanday talablar qo‘yiladi?
14.3.17. Optik signal-shovqin nisbatining parametrlari qanday hisoblanadi?
14.3.18. Kuchaytirish uchastkalari uzunligini hisoblashni tushuntirib bering.
14.3.19. Aloqani tashkil etish sxemasini ishlab chiqish va sath diagrammasini tuzishni tushuntirib bering.


14.4. Amaliy mashg‘ulotga yakun yasash

To‘lqin uzunligi bo‘yicha zichlashtirilgan optik aloqa tizimlarining tuzilishi, ish prinsipi, xarakteristika va parametrlari o‘rganildi, regeneratsiyalash seksiyasini uzunligini hisoblash va aloqani tashkil etish ko‘nikmalariga ega bo‘lindi.

14.5. Foydalaniladigan adabiyotlar

14.1. Govind P.Agrawal. Fiber-optic communication systems. Third edition. A.John Willey & Sons, Inc., Publication. 2005. – 563 p.

14.2. Скляров О.К, Современные волоконно-оптические системы передачи. Аппаратура и элементы. –М.: Солон Р, 2001. – 280 с.
14.3. Фриман Р. Волоконно–оптические системы связи: Перевод с английского под ред. Н.Н. Слепова –М.: Техносфера, 2003.
14.4. Дмитриев С.А., Слепов Н.Н. Волоконно-оптическая техника: Современное состояние и перспективы. - 2-е изд., перераб. и доп. / Сб. статей. - М.: ООО "Волоконно-оптическая техника", 2005. — 576 с.
14.5. Е. Б. Алексеев, В. Н. Гордиенко, В. В. Крухмалев и др. Проектирование и техническая эксплуатация цифровых телекоммуникационных систем и сетей. Учебное пособие для вузов / Под редакцией В. Н. Гордиенко и М. С. Тверецкого. - М.: Горячая линия - Телеком, 2008.


14.6. Topshiriqning 2-bandini bajarish bo’yicha ko’rsatmalar.
Hisoblash uchun boshlang‘ich ma’lumotlar

O‘tkazish qobiliyatini oshirish va turli trafiklarning signallarini uzatishni ta’minlash maqsadida to‘lqin uzunligi bo‘yicha ajratilgan tolali optik uzatish tizimi apparaturasi bilan jihozlangan transport aloqa tarmog‘ining regeneratsiyalash seksiyasini hisoblash asosida loyihalashtirish masalalarini ko‘rib chiqamiz. Birinchi bosqichda tolaning 10 Gbit/s li o‘tkazish qobiliyati ta’minlanadi, keyingi bosqichlarda 40 Gbit/s va 80 Gbit/s gacha oshirish mumkin.

Uzatish muhiti sifatida XEI ning G.652 standartiga mos keluvchi, yotqizilgan bir modali optik kabelning bo‘sh juftligini ishlatish tavsiya etiladi.
Uzatish liniyasining tuzilishi – zanjirli, OQ-A va OQ-B orasidagi umumiy liniya uzunligi L_tr=390 km, OQ-A dan 190 km da sinxron raqamli ierarxiya apparati bilan ulanish uchun kirish/chiqishli oraliq punkt (KChOP) da ikkita STM-16 oqimini kiritish/chiqarishni ko‘zda tutish zarur (L_{OQ A-KChOP}=190 km).
Takomillashtirishning birinchi bosqichida uzatish texnologiyalarining quyidagi ketma-ketligi qo‘llaniladi: STM-WDM, ATM-STM-WDM, IP-ATM-STM-WDM va IP-STM-WDM. WDM texnologiyasi qo‘llanilganda trakt bo‘yicha sinxronizasiya talab etilmaydi. Uzatish liniyasini zahiralash SDH texnologiyasining tarmoq resurslari hisobiga ta’minlanadi.