15-LABORATORIYA JUMISI.
ELEMENTLERDIN’ IG’ALLIG’IN O’LSHEW
Gazlar, qatti deneler hám suyiq ortalıqlardıń ıg’allıǵı ximiya, aziq-awqat,
metallurgiya, toqimashiliq sanaatında hám basqa sanaat tarmaqlarindag’i ha’mde
qurilistag’i
ko’pg’ana
kupgina
texnologiyalıq
protsesslerdin’ áhmiyetli
ko’rsetkishleri esaplanadi.
Ha’r qanday denede ıǵallıqtıń bar ekenligi onıń absolyut ha’mde salıstırmalı
ızǵarlıǵı menen xarakterlenedi.
Gazdıń absolyut ızǵarlıǵı delingende normal sharayatlarda 1, 0 m3 gaz qospası
daǵı suw bugi massası túsiniledi. Absolyut ıǵallıqtıń birlikleri g/m3 yamasa kg/m3.
Salıstırmalı ıǵallıq delingende 1, 0 m3 qospa daǵı suw bugi massası (kolemi)
dıń sol temperatura daǵı 1, 0 m3 qospa daǵı suw bugining maksimal massası
(kolemi) ga qatnası tu’siniledi. Salıstırmalı ıǵallıq ulchovsiz shama, geyde onı
protsentlarda ańlatpalanadı.
Material daǵı ızǵar mikdorini mikdor jixatidan xarakterlew ushın eki shama
ızǵar saklami hám ıǵallıqtan paydalanıladı.
Ízǵar dene massasınıń absolyut kuruk material massasına qatnası ızǵar saklami
dep ataladı hám kuyidagicha ańlatpalanadı :
G=100 M/ (M
1
-M) =100 M/M
0
(1)
bul erda M — ızǵar massası ; Mo— absolyut kupyk materialdıń massası ;
M
1
— ızǵar materialdıń massası.
Qattik denelerdiń ızǵarlıǵı delingende jismdagi ızǵar massasınıń ızǵar material
massasına
qatnası túsiniledi hám kuyidagicha ańlatpalanadı :
W=100 M/M
1
( 2)
Ízǵar saklamidan ıǵallıqqa utish hám kerisinshe qallarda kuyidagi
koefficientten paydalanıladı
Gaz ızǵarlıǵın ulchash usıllarına psixometrik, shıq nuktasi, gigrometrik
(sorbsion), kondensatsion, spektrometrik, elektroximiyaviy, issik utkazuvchanlik
usılları kiredi. Bulardan birinshi ushewi eń kup tarkalgan.
Suyıqlıqlardıń ızǵarlıǵın ulchash ushın sigimli, absorbsion ásbaplar hám
suyıqlıqtıń ıǵallıqqa alokasi bar qandayda bir xoccacini ulchaydigan ásbaplardan
paydalanıladı.
Kattik hám sashılıwǵa biyim denelerdiń ızǵarlıǵın ulchash ushın tikkeley hám
tikkeley bolmaǵan usıllar kullaniladi.
Kuritish, ekstraksion hám ximiyalıq usıllar tikkeley ulchash usıllarınıń ishinde
eń kup tarkalgani bolıp tabıladı.
Konduktometrik, dielkometrik, uta yukori chastotalı, optikalıq, yadrolıq
magnit rezonansi, termovakuum, teplofizika usılları tikkeley bolmaǵan ulchash
usıllarına kiredi.
Dostları ilə paylaş: |