17-tema. Elektr maydanındaǵı dielektrikler

4. Segnetoelektrikler

Dielektriklerde dipollar tártipsiz jaylasqanligi uchun = 0 da, = 0 boladı. Biraq, kópshilik dielektrikler uchun ornılı bolǵan bul jaǵday segnetoelektrikler dep atalıwshı bir gruppa zatlar uchun orınlı bolmaydı.
Bul gruppanıń birinshi wákilleri segnet duzı(NaKC_ńH_ńO_ú ^. ńH_ǵO hám T_iO_q) titanat bariylar.
1. Segnetoelektriklerde dielektrik sińdiriwsheńlik basqa zatlarǵa salıstırǵanda júdá úlken, yaǵnıy  >>á boladı. Máselen: segnet duzı uchun  = 10000 , bariy titanatı uchun  = w000.
2. Segnetoelektriklerdiń  si ǵa baylanıslı. Sonıń uchun nıń ga baylanıslılıǵı sızıqli emes.

4.9-suwret



3. Segnetoelektriklerdiń polyarizatsiya vektorı onıń dáslepki jaǵdayına hám baylanıslı. Máselen, 4.9-suwrette nıń á mánisine nıń q mánisi sáykes keledi. Segnetoelektriklerdiń bu qásiyetleri olarda domenlar dep atalıwshı spontan polyarizatsiya aralíqları bar ekenligi menen túsindiriledi.
Eger segnetoelektrik ózgeriwshi maydanǵa jaylastırılsa, ondaǵı nıń ózgeriwi gisterezis sızıǵı (4.9-suwret) dep atalatuǵın tuyıq iymek sızıqtan ibarat boladı. R_k – qaldıq polyarizatsiya, E_k - koertsitiv kús8. Bunday qásiyet hár bir segnetoelektrik uchun tiyisli bolǵan temperaturaga shekem yamasa temperaturalar aralıǵında boladı. Bul temperaturalar Kyuri tochkaları dep ataladí. Máselen: segnet duzı uchun ǵóh K hám ǵ9h K (-áó⁰S hám +ǵǵ,ó⁰S) lar aralıǵında segnetoelektriklik qásiyetleri bayqaladı.
Segnetoelektriklerdi hám bazı simmetriya orayína iye bolmaǵan kristallardı mexanık tásir sebepli deformatsiyalasaq, olar polyarizatsiyalanadı. Payda bolǵan zaryad muǵdarı tásir kúshine tuwrı proportsional. Bul hádiyse tuwrıpezoelektrik effekt dep ataladí.
Házirgi waqıtda segnetoelektrik qásiyetlerine iye bolǵan júdá kóp dielektrik zatlar anıqlangan. Olardan kondensatorlarda, ultrases generatorlarında keń paydalanıladı.

Bekkemlew ushın sorawlar:

1. Polyarizatsiyalanǵan hám polyarizatsiyalanbaǵan dielektriklerdiń parqın aytíń.
2. Polyarizatsiya vektorın aytıp beriń.
3. Dielektrikler uchun Gauss teoremasın aytíń.
4. Gisterezis sızıǵın túsindiriń.