2 – amaliy mashg‘ulot Qishloq xo‘jaligi yerlarida tuproq degradatsiyasini yuzaga keltiruvchi tabiiy omillar Dars maqsadi


tuproq sho‘rlanishi va sho‘rlanish darajasi



Yüklə 77 Kb.
səhifə8/9
tarix14.10.2023
ölçüsü77 Kb.
#155201
1   2   3   4   5   6   7   8   9
2-amaliy

... tuproq sho‘rlanishi va sho‘rlanish darajasi
Tuproqni o'rganish - suvda eruvchan moddalar (zich qoldiq) va turli ionlarni aniqlash uchun laboratoriya sharoitida suv ekstraktini keyingi tahlil qilish uchun tuproq profilining turli gorizontlaridan tuproq namunalarini olish kiradi. Sommers tuproq sho'rlanishini erdan monitoring qilish uchun ham ishlatilishi mumkin. Tuproq sho'rlanishining er osti monitoringi yiliga 2 marta - bahor va kuzda amalga oshiriladi.
Tuproq sho'rlanishini masofadan turib kuzatish - samolyot yoki boshqa samolyot yordamida erni (berilgan kontur) havodan suratga olish. Soʻnggi yillarda shoʻrlanish darajasini (ayniqsa, yerlarning shoʻrlanish darajasiga koʻra yamoqligini) baholashda ham sunʼiy yoʻldoshdan olingan suratlar qoʻllanila boshlandi. Olingan tadqiqotlar er osti tadqiqotlari yordamida izohlanadi va aniq ob'ektlar uchun kartografik materiallarni tuzishda foydalaniladi.
... o'rmonlarni kesish
Tuproq monitoringi - o'simliklar tarkibini yerdan o'rganish - bir jinsli hududda birga o'sadigan o'simliklar majmui, ularning tarkibi, tuzilishi, turlari, turlarining hayotiyligi, yoshi, to'yinganligi (ma'lum bir hududda) va boshqalar. Ulardan geobotanik xaritalash uchun foydalanish mumkin.
Soliq solish - o'simliklarning taksonomik toifalarini taqsimlash. Unga quyidagilar kiradi: assotsiatsiyalar, birlashmalar guruhi, shakllanishlar guruhi, shakllanishlar sinfi, o'simliklar turi, tiplari, kichik tiplari, turlari va boshqalar.
Masofaviy monitoring - oʻsimlik qoplamini oʻrganish va keyinchalik ularni geobotanik xaritalash uchun aerofotosuratlar va sunʼiy yoʻldosh tasvirlaridan foydalanish.
Monitoring chastotasi 3-5 yilda bir marta o'rmon xo'jaligi organlari (Davlat), yer nazorati va Qishloq va suv xo'jaligi vazirligi tomonidan amalga oshiriladi.
degradatsiya jarayonlari
Tuproq monitoringi dala ishlari (tuproq uchastkalari, yarim kesmalar, qazish) va laboratoriya tahlillari asosida, genetik bo'linmalar (turlar, kichik tiplar), namlik darajasi, eroziya darajasi, ozuqaviy elementlarni ajratish bilan amalga oshiriladi. kartografik materiallarni tuzish.
Tuproqlarning fazoviy taqsimlanishini aks ettiruvchi tuproq qoplamini o‘rganish usullaridan biri xaritalashdir; ularning xususiyatlari xarita materiallari bilan birga keladigan afsonada keltirilgan. Agronomlar, yer tuzuvchilar, melioratorlar, o‘tloqchilar va boshqa mutaxassislar tabiiy sharoitga mos texnik-iqtisodiy yechimlarni tanlash uchun o‘z ishlarini ana shu materiallar asosida olib boradilar. Tuproq xaritalari tafsiloti va hududning taqsimlanishi jihatidan farqlanadi: Umumiy koʻrinish xaritalari (1:1 000 000 masshtabdan kichik) — sxematiklashtirilgan; kichik miqyosda (1:1 000 000 dan 1: 300 000 gacha); o'rta masshtabli (1:300 000 dan 1:100 000 gacha); katta miqyosda (1:100 000 dan 1:10 000 gacha).
Yer monitoringi davriyligi - har 5 yilda bir marta - yer nazorati organlari va Qishloq va suv xo'jaligi vazirligi tomonidan amalga oshiriladi.
Masofadan kuzatish - bu tuproq xaritasini tuzishda aerofotosuratlar va sun'iy yo'ldosh tasvirlaridan foydalanish. Tuproqlarni (va o'simliklarni) masofadan o'rganishning mohiyati fotogrammetriya va vizual usul yordamida fotosuratlarni talqin qilish (tanib olish) dir. Masofaviy usullarning nazariy asosini tuproq xossalari, ularni qoplagan o’simliklar jamoalari va atrof-muhit sharoitlari o’rtasidagi bog’liqlik qonuni tashkil etadi. Tuproq yuzasi deyarli har doim ma'lum darajada o'simliklar bilan qoplangan. Shuning uchun o'simliklarning tarkibi va holati birinchi navbatda fotografik tasvirning tabiatiga ta'sir qiladi.

Yüklə 77 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin