№2-amaliy mashg‘ulot Avtomatlashtirish tizimlari loyiha hujjatlarining mazmuni va ulardan foydalana bilish. Ishning maqsadi

---

№2-amaliy mashg‘ulot 
Avtomatlashtirish tizimlari loyiha hujjatlarining mazmuni va ulardan 
foydalana bilish. 
Ishning maqsadi: Avtomatlashtirish tizimlari tarkibi va tuzilishini o’rganish, 
loyiha hujjatlari tarkibini ko’rib chiqish,loyihalash jarayoni bilan tanishish,struktura 
sxemasini tuzish tartibini tahlil qilish. 
Nazariy qism 
Loyiha hujjatlarini tayyorlash tartibi 
Avtomatlashtirish sistemalarini loyihalashda yaratiladigan hujjatlar ma`lum 
bir ketma-ketlikda tayyorlanadi, bunga sabab ularning bir-biriga bog‘liqliklaridan 
kelib chiqadi. 1-rasmda avtomatlashtirish sistemalarini loyihalash tartibi keltirilgan. 
1. Rasm. Loyiha hujjatlarini tayyorlash tartibi. 
2.
Texnik topshiriq 
Texnologik obyektni o‘rganish 
Tarkib sxemasini tuzish 
Funksional sxemasini tuzish 
Shchit va pultlarning umumiy ko‘rinishini 
loyihalash 
Nazorat, rostlash, boshqarish, signallash, 
ta’minotning prinsipial sxemasini loyihalash 
Shchit va pultlarning montaj sxemalarini 
yaratish 
Tashqi o‘tkazishlar va ulanishlar sxemalarini 
loyihalash
Elektr va trubali o‘tkazishlar sxemasi 
Joylashtirish sxemalarini tayyorlash 
Tushuntirish xati 
Buyurtmalar ro‘yxati 
Ulash , ulanish 
jadvallarini 
tayyorlash 

---

Avtomatlashtirish loyixalarini ishlab chiqishda birinchi navbatda obyektimiz 
qayerdan boshqarilishini, boshqarish punktlari, operator xonalari qayerda 
joylashishini, ular orasidagi bog‘liqlikni, ya’ni boshqarish strukturasi aniqlanishi 
kerak. 
Boshqarish strukturasini va uning iyerarxiyasini tanlash uchun boshlang‘ich 
ma’lumotlar buyurtmachi bilan topshiriq olishda kelishib olinadi. 
Bir bosqichli markazlashgan boshqarishning struktura chizmasini quyidagicha 
tasavvur qilish mumkin (2-rasm):

---

2-rasm 
Bu chizmada obyektdan boshqarish tizimiga axborot oqimini va boshqarish 
tizimidan obyektga boshqarish ta’sir signallari ko‘rsatilgan. 
Markazlashgan bir bosqichli boshqarish struktura chizmasida aloxida 
boshqarish punktlari (BP-1, BP-2, BP-3) ishlab chiqarishning aloxida bo‘limlarini 
boshqaradi. 
3-rasm 
Bir bosqichli markazlashgan boshqarish tizimlari asosan murakkab bo‘lmagan 
obyektlarda yoki yaqin joylashgan obyektlarda qo‘llaniladi. 
Agar ishlab chiqarish bo‘linmalari bir-biridan uzoqda joylashgan bo‘lsa, unda 
bir bosqichli markazlashmagan boshqarish tizimlarini qo‘llagan ma’Qo’l . 
Murakkab texnologik jarayonlarni boshqarishda boshqarishni optimal tashkil 
qilish yoki ko‘p bosqichli (iyerarxik) boshqarish tizimlarini qo‘llansa maqsadga 
muvofiq bo‘ladi. 
Aloxida texnologik qurilmalar markazlashmagan xolda boshqarish punktlari 
yordamida boshqariladi. 
Nisbatan (ma’lum) axamiyatli parametrlar obyektdan ikkinchi bosqich 
boshqarish punktlariga yuboriladi. 
Texnologik jarayonlarni qanchalik to‘g‘ri ketayotganini belgilovchi asosiy 
parametrlar uchinchi boqich boshqarish punktidan boshqariladi. Boshqarishning 
struktura chizmalarini RTM 252. 40-76 (rukovodyashiye texnicheskiye materiali 
minpribora) asosida bajarilishi tavsiya etiladi.