2 i-bob. O’zbekiston bandlik muammosi va ishsizlarni ijtimoiy himoyalash
I-Bob.O’zbekistonda ishchi kuchi muammolarining paydo bo’lishi
Yüklə 398,89 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
I-Bob.O’zbekistonda ishchi kuchi muammolarining paydo bo’lishi.
2.1.O’zbekistonda ishchi kuchi muammolarini bartaraf etish yo’llari. Aholini ish bilan ta’minlash inson ijtimoiy rivojlanishining eng muhim jihatlaridan biri bo’lib, u mehnat masalalari bilan bog’liq muammolarni hamda mehnatga bo’lgan taklif va talablarni qondirish yo’llarini ochib beradi. Ish bilan bandlik kishilarning ish joylari qayerdaligidan qat’i nazar, ijtimoiy foydali mehnatda qatnashish yuzasidan o’zaro kirishadigan ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlaridir. Ish bilan bandlik munosabatlari, mehnatga layoqatli kishilarning qanchasi va qay darajada ijtimoiy foydali mehnatda qatnashishini ko’rsatadigan ijtimoiy-iqtisodiy ko’rsatkichdir. Ish bilan bandlik – fuqarolarning qonun Turg'unxo'jayev Abdurrashid 17 hujjatlariga zid kelmaydigan o’z shaxsiy va ijtimoiy ehtiyojlarni qondirish bilan bog’liq, ularga ish haqi yoki mehnat daromadi keltiradigan faoliyatdir. Iqtisodiyotning sifat jihatidan oldingisidan farq qiluvchi har bir rivojlanish bosqichi uchun ish bilan ta’minlashning muayyan modeli mos keladi, chunki uning asosiy xususiyatlari jamiyat faoliyatining muhim jarayonlarini ochib beradi. Tajriba shuni ko’rsatadiki, jamiyat muammolari ichida insonning shaxsi va talabehtiyojlarini hisobga olmasdan hal qilishga urinish omadsizlikka mahkum etadi. Shuning uchun avvallari olimlar ish bilan bandlik muammolarini ko’rib chiqayotganlarida asosan, uning iqtisodiy jihatlariga e’tibor bergan bo’lsalar, keyingi paytda ish bilan bandlikning ijtimoiy jihatlari to’g’risida tobora ko’proq gapirilayotganligi bejiz emas. Aholining ish bilan bandlik kontseptsiyasi jamiyat ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishining muayyan bosqichidagi ish bilan ta’minlanishning xususiyatini ochib beradigan qarashlar, tasavvurlar tizimidir. Bunday nazariy tushunchalar markaziga uni rivojlantirishning ijtimoiy bozor tipidagi davlat uchun xos bo’lgan ob’ektiv jarayonlarini hisobga oluvchi ish bilan ta’minlanishning shakllanishi qo’yiladi. Bu o’z navbatida muayyan davr mobaynidagi qo’yilgan maqsadlarga erishishning real imkoniyatlari bilan cheklanmaydi. Ish bilan bandlik ijtimoiy rivojlanishning har bir bosqichiga xos turli ko’rinish va shakllarda namoyon bo’ladigan o’ziga xos hodisadir.. Hozirgi vaqtda ish bilan band aholiga barcha yollanib ishlayotgan xodimlar, o’quvchilar, harbiy xizmatchilar bilan bir qatorda o’zini o’zi mustaqil ravishda ish bilan ta’minlaydigan fuqarolar va xususiy tadbirkorlik faoliyati bilan shug’ullanadigan fuqarolar kiritilgan. Aholining ish bilan bandlari: a) pul bilan to’lanadigan yoki natura holidagi haq evaziga yollanib, shuningdek o’z faoliyati evaziga qancha muddat haq yoki daromad olishidan qat’i nazar, foyda yoki oilaviy daromad olish uchun yollanmasdan haftasiga kamida 2 soat ish bajarganlar; b) kasalligi yoki jarohatlanganligi tufayli, bemorlarga qarab turuvchilar; yillik mehnat ta’tili yoki dam olish kunlarida, o’z ish joyidan tashqarida ta’lim olganlar; ma’muriyat tashabbusi bilan ta’minoti saqlab qolingan yoki saqlanmagan holda Turg'unxo'jayev Abdurrashid 18 mehnat ta’tilida bo’lgan va boshqa shunga o’xshash sabablar bilan vaqtincha ishda bo’lmaganlar; v) oilaviy yoki xususiy kichik korxonada haq olmasdan ish bajargan shaxslardan tashkil topadi. Ish bilan band bo’lgan aholiga ikki guruh fuqarolar kiradi: 1. Ko’ngilli ravishda ish bilan band bo’lmagan, er-xotindan birining, ota- onasi va boshqalarning mablag’lari hisobiga yashaydigan fuqarolar. 2. Noilojlikdan ish bilan band bo’lmagan xodimlar kiradi. Ular, o’z navbatida: a) mustaqil ravishda ish qidirayotganlar; b) ish bilan band etishga ko’maklashuvchi Markazlar yordamida ish qidirayotgan va rasmiy maqomga ega bo’lgan holda ishsizlik yuzasidan nafaqa oladigan ishsiz fuqarolarni o’z ichiga oladi. «Aholini ish bilan ta’minlash to’g’risida»gi Qonun 1992 yil 13 yanvarda qabul qilingan bo’lib, unga ba’zi o’zgartirish va qo’shimchalar kiritilgan. Qonunda aholining ish bilan bandligining asosiy printsiplari ifodalab berilgan, bu tamoyillar ish bilan bandlik munosabatlariga bozor iqtisodiyoti xususiyatidan kelib chiqadi va u bir necha tamoyillar bilan ifodalanadi. Birinchi tamoyil fuqarolarning unumli va ijodiy mehnat qilishga bo’lgan o’z qobiliyatlaridan foydalanishdan iborat favqulodda huquqidir. 2020 yil 20 oktyabr kuni “Aholi bandligi to'g'risida”gi qonun qabul qilindi. Ushbu Qonunni ishlab chiqish va qabul qilish vazifasi Inson huquqlari bo'yicha O'zbekiston Respublikasining Milliy strategiyasida belgilangan. Shu bilan birga, mazkur Qonun asosida bandlik sohasining asosiy parametrlariga muhim ta'sir qiluvchi kompleks institutsional va iqtisodiy sharoitlar, tashkiliy va huquqiy mexanizmlarni joriy qilish va foydalanish nazarda tutilgan. Ushbu shartlar “2017-2021 yillarda O'zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo'nalishi bo'yicha Harakatlar strategiyasi”3da belgilangan vazifalarning ijro etilishi bilan bog'liqdir.Yangi qonunni qabul qilish zarurati haqida fikr yuritganda, 1992 yilda qabul qilingan va 1998 yilda yangi tahriri tasdiqlangan “Aholini ish bilan ta'minlash to'g'risida”gi qonun bugungi kun talablariga javob bermay qolganini alohida ta'kidlash lozim. Unda mehnat bozorining hozirgi holati Turg'unxo'jayev Abdurrashid 19 aks ettirilmagan. Qolaversa, mehnat va bandlik sohasidagi mavjud muammolarni va dolzarb masalalarni hal qilishga qaratilgan normalar mavjud emasdi.Eng muhimi, “Aholi bandligi to'g'risida”gi qonun to'g'ridan-to'g'ri amaliyotda ishlaydigan qonundir. U amaldagi 3 ta qonun, O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 12 ta farmon va qarorlari hamda Vazirlar Mahkamasining bandlik va mehnat bozorini tartibga solish, tashqi mehnat migratsiyasi bilan bog'liq masalalarga oid 40 dan ziyod normativ-huquqiy hujjatlarida ko'zda tutilgan huquqiy normalarni, tizimdagi so'ngi islohotlarni, yangi moliyaviy mexanizmlarni o'zida jamlagan. Mehnat qilishga majbur etishga (qanday shaklda bo’lmasin) yo’l qo’yilmaydi. Faqat qonunda alohida belgilangan hollar bundan mustasnodir. Shunday qilib, O’zbekiston ijtimoiy-iqtisodiy hayotida umuminsoniy qadriyatlarni mustahkamlash uchun muayyan qadam qo’yilgan bo’lib, bu qadriyatlar orasida eng muhimi mehnatning ixtiyoriyligidir. Endilikda ijtimoiy mehnatda ishtirok etish kerak yoki kerak emasligini tanlashdan iborat ustuvor huquq insonning o’ziga tegishlidir. Mamlakat milliy iqtisodiyotda aholini mehnat bilan ta’minlash endilikda amalda ijtimoiy foydali faoliyatning birdan-bir sohasi hisoblanmaydi. Mehnatning umumiyligi huquqiy burch sifatida mustahkamlangan vaqtda u ana shunday edi. Mehnat sohasi ijtimoiy foydali ish bilan bandlikning o’qish, uy- ro’zg’or ishlari, bolalarni tarbiyalash va hokazolar kabi teng huquqli va hamma uchun qulay sohalaridan biriga aylanmoqda. Ish bilan bandlikka ixtiyoriylik berishning sababi bitta – u ham bo’lsa, tirikchilik vositalarining g’ayriqonuniy manbai. Favqulodda huquq tamoyili insonning mehnatga bo’lgan qobiliyatidan foydalanishdan iborat o’ziga ma’qul bo’lgan joyda o’zi xohlagan vaqt mobaynida ishlash huquqini nazarda tutadi. Har kim o’zi uchun qulay vaqt va ish bilan bandlik usulini mustaqil tanlashi mumkin. Jinsi, yoshi, millati va boshqa belgilaridan qat’i nazar, hammaga doimiy, qisman, vaqtincha, ahyon-ahyonda bo’ladigan ish bilan bandlik, o’rindoshlik bilan ishlash ish vaqtini tashkil etishning moslashuvchan grafiklariga xosdir. 1.1-Chizma: Turg'unxo'jayev Abdurrashid 20 Ish bilan bandlar tarkibi Kasb tanlashdagi huquqning cheklanmaganligi va iqtisodiyot sohalaridan birida mehnat qilish huquqi ham muhim hisoblanadi. Bunga yakka tartibda, xususiy korxona va tadbirkorlik hamda kasanachilik yo’li bilan mehnat qilish ham kirishi mumkin. Favqulodda tanlash huquqi haqida gapirilganda bu huquqni jamiyatda har kimning u yoki bu ish bilan bandlik turi yoki kasbga bo’lgan ehtiyojini qondirish majburiyati bilan tenglashtirish to’g’ri bo’lmaydi. Jamiyat barchaga qobiliyatlarini ro’yobga chiqarish uchun teng huquqiy shart-sharoitlar yaratib berishi kerak.Aholini ish bilan bandlik kontseptsiyasi. O’zbekiston Respublikasining “Aholini ish bilan bandligi to’g’risida”gi Qonuni Turg'unxo'jayev Abdurrashid 21 Ijtimoiy yo’naltirilgan iqtisodiyotning eng muhim mezoni ish bilan bandlikka bo’lgan munosabatdir. Ish bilan bandlik kompleks ijtimoiy siyosatning ajralmas qismi deb qaraladi. Ish bilan bandlik muammolarining ijtimoiyligi uning avval, boshdan inson, uning manfaatlari va mehnat sohasidagi ehtiyojlariga qaratilganligi bilan belgilanadi. Ish bilan bandlikning eng kam deganda to’rt ijtimoiy jihatini hisobga olish lozim: a) ish bilan bandlik insonning Konstitutsiyada belgilab berilgan eng muhim huquqi – mehnat huquqi bilan mustahkam bog’liqligi; b) turmush darajasi va munosib hayot kechirish shart-sharoitlarini shakllantirishda ish bilan bandlik hal qiluvchi rol o’ynaydi. Aynan ish bilan bandlik, mehnat faolligini oshirish, mehnatga qobiliyatli fuqarolar va ular oilalarining turmush darajasini oshirishning eng muhim kafolati; v) har kimning va umuman jamiyat farovonligining negizi bo’lgan yuqori unumli mehnatning yangi omilini shakllantirish; g) aynan mehnat faoliyati insonni o’zgartiradi, uning kasbiy imkoniyatlarini ochib beradi va ko’paytiradi, shaxsning rivojlanishini rag’batlantiradi. Ijtimoiy siyosatning boshqa jihatlari bilan birga qo’shib qaralganda ish bilan bandlik rivojlanishining asosiy yo’nalishlaridan biri deb qaralishi kerak. Ushbu yo’nalishlar milliy iqtisodiyotdagi moliyaviy, moddiy va mehnat resurslarini qayta guruhlarga ajratish, fantexnika taraqqiyotining ustuvor yo’nalishlari, shuningdek ishlab chiqaruvchi kuchlarni joylashtirish, turmush sifati darajasini oshirish yo’llarini belgilab beradi. Bu g’oyat muhim muammolardan biri bo’lib, ish bilan bandlik muammolarini hal qilish, binobarin, butun iqtisodiyotni isloh qilishning muvaffaqiyati ana shu muammoni e’tirof qilish va hal etishga ma’lum darajada bog’liq. Ijtimoiy yo’naltirilgan bozor iqtisodiyotida ish bilan bandlikning asosiy xususiyatlari: - ish bilan to’liq va samarali bandlikni ta’minlash, buning uchun esa aholining resurslari balansini tuzish va undan samarali foydalanish; - mehnat qilishning ixtiyoriyligi va mehnat sohasida inson huquqlari hamda vazifalarining uyg’unlashuvi, xodimlarning ijtimoiy boqimandaligiga barham berish, munosib turmushni ta’minlaydigan ish topish imkoniyati uchun fuqaro bilan davlatning baravar mas’uliyatini ta’minlash; - Turg'unxo'jayev Abdurrashid 22 mehnat samaradorligini oshirish yo’lida mehnat resurslaridan tarmoqlar, sohalar, kasblar va hududlar bo’yicha samarali foydalanish hamda ishchi kuchining erkin harakati; - mehnatga bo’lgan yangicha rag’batlar asosida xususiy tadbirkorlik va xodimlarning yuqori unumli mehnat qilishdan kuchli manfaatdorlik muhitini yaratish; - bozor iqtisodiyoti ta’siri ostida namoyon bo’ladigan salbiy oqibatlarni aholi manfaatini ko’zlab, yumshatib borish. Bu xususiyatlar ish bilan bandlikning yangi sifat ko’rsatkichli xususiyatlari bo’lib, ularning shakllanishiga tegishli shart- sharoitlar yaratish lozim. Ish bilan bandlik siyosati umumdavlat (makrodaraja), mintaqaviy va mahalliy darajalarga ega. Ish bilan bandlik siyosatining barcha darajalari yagona ish bilan bandlik kontseptsiyasi bilan birlashgan, bu kontseptsiya iqtisodiy rivojlanishning qabul qilingan tipini aks ettiradi. Makrodarajadagi ish bilan bandlik siyosati ijtimoiy bozor iqtisodiyotidagi ish bilan bandlikning asosiy xususiyatlarini shakllantirish: fuqarolarning mehnat qilish huquqini amalga oshirish va yuqori turmush darajasiga erishishning zarur sharti bo’lgan ish bilan to’liq bandlikni ta’minlashga qaratilgan. Ma’lumki, bozor iqtisodiyoti boshqaruv usullarida iqtisodiyot samaradorligini oshirish, xo’jalik yuritish sohasi iqtisodiy jihatdan maqsadga muvofiq bo’lmagan ish o’rinlarini siqib chiqarish, ishlab chiqarish samaradorligini oshirish va aholining iste’mol talabini qondirish uchun ishchi kuchini qayta guruhlarga bo’lishga qaratilgan. Bunday sharoitda ish bilan to’liq bandlikka ko’maklashish strategik maqsad bo’lib qoladi. Eng yaqin taktik maqsad ish o’rinlariga bo’lgan talab va taklifning balanslanishidir. Bunga faqat ishchi kuchiga bo’lgan talab va taklif balansli bo’lishiga erishish shartlariga kompleks yondashuv bilan erishish mumkin. Bu muammoni hal qilishda, ko’pincha ommaviy ishsizlikning oldini olishning zarur sharti bo’lgan ish o’rinlari tizimini rivojlantirishga e’tibor beriladi. Mehnat unumdorligini oshirishni jadallashtirish sharoitida aholining ish o’rinlariga bo’lgan talabining pasayishi, undagi ayrim guruhlarning haddan tashqari ish bilan bandligiga barham berish, buning uchun bolali ayollar, ishni o’qish bilan qo’shib olib borayotgan yoshlar va pensionerlarga Turg'unxo'jayev Abdurrashid 23 ijtimoiy yordam ko’rsatish dasturini takomillashtirishga ish bilan to’liq bandlikni ta’minlashning zarur sharti deb qarashi lozim. Bu yerda gap mehnat resurslarini mehnat sohasi, o’qish va ish bilan ixtiyoriy bandlik sohalari o’rtasida ijtimoiy va iqtisodiy jihatdan qayta guruhlarga bo’lish haqida bormoqda. Ish bilan bandlikning moslashuvchanligi muammosida asosiy narsa – mehnat turining tanlash ixtiyoriyligi va mehnatni kamroq vaqt ichida ishlab, durustgina ish haqi olish imkonini beradigan qilib tashkil etishdir. Hozircha bozor vositalari to’liq ishlashiga erishilmagan ekan, davlatning muqobil mehnat rejimlarini rivojlantirishga ko’mak berishini kuchaytirish zarur. O’zbekiston Respublikasining “Aholini ish bilan bandligi to’g’risida”gi Qonuni. O’zbekiston Respublikasining “Aholini ish bilan ta’minlash to’g’risida”gi Qonuni. 13 yanvar 1992 yilda qabul qilingan. To’qqizta moddadan iborat bo’lib: Maʼlumki, 2019 yilgi «Faol investitsiyalar va ijtimoiy rivojlanish yili» Davlat dasturining 143-bandida «Aholini ish bilan taʼminlash to‘g‘risida»gi O‘zbekiston Respublikasi Qonunining yangi tahririni ishlab chiqish vazifasi belgilangan edi.Mazkur qonun loyihasida ish beruvchining iqtisodiy mustaqilligi tamoyilini kuchaytirish, qonunosti hujjatlardagi normalarni bevosita qonunda belgilash hamda o‘zini o‘zi band qilishning zamonaviy va samarali shakllari, jumladan masofaviy mehnat, frilansing kabi faoliyat turlarini kengaytirish va uning maqomini belgilash masalalari nazarda tutilgandi.Shundan kelib chiqib, 2020 yilning 20 oktyabr kuni “Aholi bandligi to‘g‘risida”gi Qonun Davlat rahbari tomonidan imzolandiAholini ish bilan ta’minlash to’g’risidagi qonun hujjatlari ushbu Qonun va boshqa qonun hujjatlaridan iborat.Qoraqalpog’iston Respublikasida aholini ish bilan ta’minlash sohasidagi munosabatlar Qoraqalpog’iston Respublikasi qonun hujjatlari bilan ham tartibga solib boriladi. Agar O’zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomasida ushbu Qonundagidan boshqacha qoidalar belgilangan bo’lsa, xalqaro shartnoma qoidalari qo’llaniladi. Aholini ish bilan ta’minlash to’g’risidagi qonun hujjatlari O’zbekiston Respublikasi fuqarolariga, shuningdek O’zbekiston Respublikasi hududida doimiy yashab Turg'unxo'jayev Abdurrashid 24 kelayotgan chet el fuqarolari hamda fuqaroligi bo’lmagan shaxslarga tatbiq etiladi. Aholini ish bilan ta’minlash: Ish bilan ta’minlanish - fuqarolarning qonun hujjatlariga zid kelmaydigan, o’z shaxsiy va ijtimoiy ehtiyojlarini qondirish bilan bog’liq bo’lgan, ularga ish haqi (mehnat daromadi) keltiradigan faoliyatidir. Unumli va ijodiy mehnat qilishga bo’lgan o’z qobiliyatlarini tasarruf etish va qonun hujjatlari bilan taqiqlanmagan har qanday faoliyat, shu jumladan haq to’lanadigan ishni bajarishga aloqasi bo’lmagan faoliyat bilan shug’ullanish mutlaq huquqi fuqarolarga tegishlidir. Majburiy mehnat, ya’ni biron-bir jazoni qo’llash bilan tahdid qilish orqali ish bajarishga majburlash taqiqlanadi, qonunda belgilangan hollar bundan mustasno. Kishilarning ixtiyoriy ravishda ish bilan band bo’lmasligi ularni javobgarlikka tortish uchun asos bo’la olmaydi. Quyidagilar ish bilan ta’minlangan deb hisoblanadi: yollanib ishlayotgan, shu jumladan ishni to’liqsiz ish vaqtida haq evaziga bajarayotgan kasanachilik bilan shug’ullanayotgan, shuningdek haq to’lanadigan boshqa ishga, shu jumladan vaqtinchalik ishga ega bo’lgan fuqarolar; betobligi, mehnat ta’tilida, kasbga qayta tayyorlashda, malaka oshirishda ekanligi, ishlab chiqarishning to’xtatib qo’yilganligi munosabati bilan, shuningdek qonun hujjatlariga muvofiq vaqtincha ish joyida bo’lmaganda xodimning ish joyi saqlanib turadigan boshqa hollarda vaqtincha ish joyida bo’lmagan fuqarolar; o’zini ish bilan mustaqil ta’minlayotgan fuqarolar, shu jumladan yuridik shaxs tashkil qilmagan holda tadbirkorlik faoliyati bilan shug’ullanayotgan fuqarolar, kooperativlarning a’zolari, fermerlar va ularning ishlab chiqarishda qatnashayotgan oila a’zolari; Qurolli Kuchlarda, Milliy xavfsizlik xizmati va ichki ishlar organlari va qo’shinlarida xizmatni o’tayotgan, shuningdek muqobil xizmatni o’tayotgan fuqarolar; ta’lim to’g’risidagi qonun hujjatlariga muvofiq ishlab chiqarishdan ajralgan holda ta’lim olayotgan fuqarolar; qonun hujjatlariga muvofiq faoliyat olib borayotgan jamoat birlashmalari va diniy muassasalarda ishlayotgan fuqarolar. Aholini ish bilan ta’minlash sohasidagi davlat siyosati quyidagi printsiplarga asoslanadi: mehnat qilish va ishni erkin Turg'unxo'jayev Abdurrashid 25 tanlash huquqini amalga oshirishda barcha fuqarolarga jinsi, yoshi, irqi, millati, tili, ijtimoiy kelib chiqishi, mulkiy ahvoli va mansab mavqeidan, dinga munosabati, e’tiqodidan, jamoat birlashmalariga mansubligidan, shuningdek xodimlarning ishchanlik jihatlariga hamda ular mehnatining natijalariga bog’liq bo’lmagan boshqa holatlardan qat’i nazar teng imkoniyatlarni ta’minlash; kishilarning mehnat va tadbirkorlik tashabbuslarini qo’llab-quvvatlash va rag’batlantirish, ularda mehnat qilish va hayot kechirishda munosib sharoitlarni ta’minlaydigan unumli va ijodiy mehnat qobiliyatini rivojlantirishga ko’maklashish; mehnat qilishning ixtiyoriyligi; ish bilan ta’minlanish sohasida ijtimoiy kafolatlar berish va aholini ishsizlikdan himoya qilishni ta’minlash; ijtimoiy himoyaga o’ta muhtoj va ish topishda qiynalayotgan fuqarolar uchun mavjud ish joylarini saqlab qolayotgan va yangi ish joylarini yaratayotgan ish beruvchilarni rag’batlantirish; ish bilan ta’minlash sohasidagi tadbirlarni iqtisodiy va ijtimoiy siyosatning boshqa yo’nalishlari bilan muvofiqlashtirish; aholini ish bilan ta’minlash chora-tadbirlarini ishlab chiqish, amalga oshirish va ularning bajarilishini nazorat qilishda davlat organlari, kasaba uyushmalari, xodimlarning vakillik organlari va ish beruvchilarning o’zaro hamkorligi; aholini ish bilan ta’minlash muammolarini hal qilishda davlatlararo hamkorlik. Mehnat qilish huquqi kafolatlari quyidagicha ifodalangan: Davlat: ish bilan ta’minlash turini, shu jumladan turli mehnat rejimidagi ishni tanlash erkinligini; ishga qabul qilishni qonunga xilof ravishda rad etishdan va mehnat shartnomasini g’ayriqonuniy ravishda bekor qilishdan himoyalanishni; maqbul keladigan ish tanlash va ishga joylashishga bepul yordam berishni; har kimga kasbga va ishga ega bo’lishda, mehnat qilish va ish bilan ta’minlanish shart-sharoitlarida, mehnatga haq to’lashda, xizmat pog’onasidan yuqorilab borishda teng imkoniyatlar yaratishni; yangi kasbga (mutaxassislikka) bepul o’qitishni, mahalliy mehnat organlarida yoki ularning yo’llanmasi bilan boshqa o’quv yurtlarida stipendiya to’lab malakasini oshirishni; boshqa joydagi ishga qabul qilinganda sarf qilingan moddiy xarajatlar uchun qonun hujjatlariga Turg'unxo'jayev Abdurrashid 26 muvofiq kompensatsiya to’lashni; haq to’lanadigan jamoat ishlarida qatnashish uchun muddatli mehnat shartnomalari tuzish imkoniyatini kafolatlaydi. Yüklə 398,89 Kb. Dostları ilə paylaş:
|