2-lekciya. Tema: Turmıs háreketi qáwipsizliginiń huquqıy tiykarları Jobası

186-stat`ya. Materiallıq juwapkerliktiń kelip shıǵıw shártleri. Miynet shártnamasınıń bir tárepi óziniń huqıqqa qarsı, ayplı minez-qulqı (háreketi yaki háreketsizligi) nátiyjesinde basqa tárepke jetkizgen zıyanı ushın, usı Kodekste basqasha jaǵday názerde tutılmaǵan bolsa, materiallıq juwapker boladı.
Táreplerdiń hár biri ózine jetkizilgen materiallıq zıyannıń muǵdarın dálilep beriwi shárt (Ózbekstan respublikası MK).
Zıyandı qaplaw administraciyanıń buyrıǵı menen isshiden jazba razılıq alınǵan halda is haqınan uslap qalıw jolı menen ámelge asırıladı. Jazba razılıq bolmaǵan yaki isshi razılıq bermegen jaǵdayda is haqınan uslap qalınbaydı hám zıyandı qaplaw máselesi administraciyanıń arzası boyınsha hákimiyat xalıq sudı tárepinen sheshiledi.


2.4. Miynetti qorǵawda nızamlarǵa tiykarlanıwda mámleketlik, kárxana
hám jámiyetlik qadaǵalaw.

Miynetni qorǵaw jaǵdayı ústinen mámleketlik qadaǵalawdı hám tekseriwdi mámleket organları miynet kodeksiniń 223-stat`yasında belgilengen talap tiykarında ámelge asıradı.

223-stat`ya. Miynetti qorǵaw jaǵdayı ústinen qadaǵalaw hám tekseriw ótkeriw. Miynetni qorǵaw jaǵdayı ústinen mámleketlik qadaǵalaw hám tekseriwdi mámleket organları ámelge asıradı.
Miynetti qorǵawdıń norma hám qaǵıydalarınıń orınlanıwı ústinen jámiyetlik tekseriwdi qáiplik birlespeleri hám xızmetkerleriniń basqa uákillik organları ámelge asıradılar (Ózbekstan respublikası MK).
«Miynetti qorǵaw haqqında»ǵı nızamnıń miynetti qorǵawǵa tiyisli nızamlar hám basqa normativ hújjetlerdiń orınlanıwı ústinen mámleketlik hám jámiyetlik qadaǵalaw xuqıqları tómendegi stat`yalar tiykarında ámelge asırıladı:
28-modda. Miynetti qorǵawǵa tiyisli talaplardıń orınlanıwı ústinen mámleketlik qadaǵalaw hám tekseriw. Miynetti qorǵawǵa tiyisli talaplardıń orınlanıwı ústinen mámleketlik qadaǵalaw hám tekseriw Ózbekstan Respublikası Ministrler Kabineti tastıyıqlaǵan Nızamǵa muwapıq Ózbekstan Respublikası Bántlik hám miynet qatnasıqları ministrliginiń miynet boyınsha mámleketlik texnik inspektorları tárepinen ámelge asırıladı.
Miynet boyınsha mámleketlik texnik inspektorları tómendegi huqıqlarǵa iye:
- qadaǵalaw hám tekseriw wazıypaların orınlawushın zárúr bolǵan hújjetlerdi, túsindiriwlerdi, maǵlıwmatlardı shólkemlerdiń basshıları hám basqa mánsabdar shaxslardan soraw hám alıw;
- óndiristegi baxıtsız hádiselerdi arnawlı tekseriwlerden ótkeriw yamasa tekseriwde qatnasıw;
- shólkemlerdiń basshılarına hám basqa mánsabdar shaxslarǵa miynetti qorǵaw haqqındaǵı nızamshılıq buzılıwların saplastırıw haqqında orınlanıwı májbúriy bolǵan kórsetpelerdi usınıs etiw;
- miynetti qorǵaw haqqındaǵı nızam hújjetlerin buzǵanlıǵı aybdar mánsabdar shaxslarǵa tiyisli nızamshılıqta belgilengen tártipte sharalar kóriw haqqıda usınıslar kiritiw;
- miynetti qorǵawǵa tiyisli bolmaǵan jeke qorǵanıw qurallarınan hám jámiyetlik qorǵanıw qurallarınan paydalanıwdı qadaǵan etiw;
- miynetti qorǵaw haqqındaǵı nızamshılıq talapların buzǵanlıqta aybdar shaxslardı belgilengen tártipte administrativlik juwapkershilikke tartıw;
- miynet qáwipsizligi juwap bermeytuǵın hámde xızmetkerlerdiń ómiri yamasa salamatlıgına qáwip tuwdıratuǵın shólkemlerdiń iskerligin yaki ásbap-úskenelerden paydalanıwın nızamshılıqta belgilengen tártipte toqtatıp qoyıw;
- qurılıs, rekonstrukciyası juwmaqlanǵan ob`ektlerdi paydalanıwǵa qabıllaw boyınsha komissiya jumısında qatnasıw hám olar miynetti qorǵaw haqqındaǵı nızamshılıq talaplarına muwapıq bolmaǵanda tiyisli juwmaqlar beriw;
- miynetti qorǵaw haqqındaǵı nızam nızam hújjetleri buzılǵanlıǵı hámde óndiriste xızmetkerlerdiń ómiri hám den sawlıǵına jetkizilgen zıyannıń ornın qaplaw haqqındaǵı dawalar boyınsha sudta ekspert sıpatında is júrgiziw.
Miynet boyınsha mámleketilk texnik inspektorları nızamshılıqqa muwapıq basqa huqıqlarǵada iye bolıwı múmkin.
Miynetti qorǵawǵa tiyisli talaplarınıń orınlanıwı ústinen mámleketlik qadaǵalaw hám tekseriw nızamshılıqqa muwapıq basqa mámleketlik organları tárepinen de ámelge asırıladı.
30-stat`ya. Puqaralar ózin-ózi basqarıw organlarınıń, mámleketlik emes sawda emes shólkemlerdiń hám puqaralıq jámiyeti basqa institutlarınıń miynetti qorǵawdı támiyinlewdegi qatnası.
Puqaralar ózin-ózi basqarıw organlarınıń, mámleketlik emes sawda emes shólkemlerdiń hám puqaralıq jámiyetiniń basqa institutları miynetti qorǵaw tarawındaǵı mámleketlik dástúrlern, aymaqlıq dástúrleri hám basqa dástúrlerdi ámelge asırıwda qatnasıwı, miynetti qorǵawdı támiyinlewde qatnasıwshı mámleketlik organlarına hám basqa organlarǵa kómeklesiwi, sonday-aq. Nızamshılıqqa muwapıq basqa ilajlarda qatnasıwı múmkin.