2-mavzu. Asosiy uchtovushliklarning funksional tizimi. Asosiy uchtovushliklarning bog’lanishi. Asosiy uchtovushliklar bilan kuyni garmoniyalash

Kuyni garmoniyalashtirish usullari.
Tonalligi aniqlagandan so'ng har bir tovushning qaysi uchtovushlikka kirishini k o ‘rib chiqish lozim. Masalan, kuy Do major tonallikda yozilgan boMsa, unda:
• I, III, V (do, mi, sol) p o g ‘onalarni tonika uchtovushligi bilan garmoniyalash mumkin;
• I, IV, VI (do, fa, lya) pog'onalarni subdominanta uchtovushligi bilan garmoniyalash mumkin;
• II, V, VII (re, sol, si) pog'onalarni dominanta uchtovushligi bilan garmoniyalash mumkin.
Ko'r inib turibdiki, I p o g ‘ona tonika va subdominanta uchtovushligiga, V pog‘ona esa tonikaga va dominantaga tegishli.
Berilgan kuyni garmoniyalashning umumiy rejasi aniqlagandan so'ng, turlicha talqin qilinishi mumkin bo'lgan jihatlarga e ’tibor qaratamiz. Har ikkita akkordning to‘g‘ri qo‘shilishini kuzatib turish zarur. Birinchisini ikkinchisi bilan, ikkinchisini uchinchisi bilan va shu kabi tartibda ohirgacha q o ‘shilishlar kuzatib boriladi.

Mavzu: Akkordlarning o‘rin almashuvi.
Reja

1. 
   Akkordlarning o ‘rin almashinuvi turlari.
   
2. 
   Kuyning harakat yo’nalishlari.
   

Tayanch iboralar
Akkord.uchtovushlik. to’g’ri xarakat, tertsiya, kvarta,kvinta seksta
Garmonik harakatiarni boyitish maqsadida akkordlarning o'rin almashinuvini q o ‘llash mumkin. 0 ‘rin almashuvi deb o ‘sha garmoniyaning kuy holati yoki joylashuvi, yoki
ikkalovining ham bir paytda o ‘zgarishiga aytiladi. O'r in almashuvi ovoz y o ‘nalishida sekstagacha bo’lgan sakramalarni q o ‘Ilash imkonini beradi.
Uchtovushliklar turli usullarda joy almashishi mumkin:
1. Kuy tersiya voki kvarta intervaliga yonalsa, akkordlar qo'shilishida to‘g‘ri harakat qo'llanadi, unda uchta yuqori ovozlar akkordning eng yaqin tovushlariga o'tadi. Akkordlarning joylashuvi o'zgarmay, uning kuy holati o'zgaradi.

2. Kuyning tersiya yoki kvartaga harakati ovozlarning qarama-qarshi harakatini ham vujudga keltiradi. Bunday holda ikkinchi akkordning joylashuvi va kuy holati o ’zgaradi: alt o ‘z o'rnida qoladi, tenor bilan soprano qarama-qarshi y o ‘naladi.

3. 
   Kuyning kv’inta yoki sekstaga sakramasida qiya harakat q o ‘llanadi. Bunday holda tenor o ‘z o ‘rnida qoladi, alt bilan soprano bir tomonga harakat qiladi. yuqoriga sakramada zich joylashuv keng joyla shuvga o ‘tadi, va aksincha.