2-mavzu. Modulyatsiya haqida tushuncha (amplituda, chastota va faza modulyatsiyalari) Reja

2.3. Faza modulyatsiyasi (PM) 
Faza modulyatsiyasi (PM) chastota modulyatsiyasiga o'xshaydi va raqamli 
aloqa tizimlarida muhim texnologiya hisoblanadi. 
Tebranish chastotasi oniy qiymati va oniy fazasi bir-biri bilan matematik 
jihatdan hosila va integral bilan bog‘langan. Bu kattaliklardan birining 
o‛zgarishi ikkinchisining unga bog‘liq o‘zgarishiga olib keladi, ya’ni: 
 
Shuning uchun chastotasi va fazasi modulyatsiyalangan signallarni 
burchak modulyatsiyali signallar deb ataladi. Quyida shu ikki tur 
modulyatsiyalangan signallarni ko‘rib chiqamiz. 
Faza modulyatsiyasi natijasida yuqori chastotali tashuvchi 
ning fazasi modulyatsiyalovchi u„,(t) qonuni bo‘yicha o‘zgaradi, ya’ni 
 
 
 
Agar modulyatsiya past chastotali garmonik signal 
ta’sirida amalga oshirilsa, FM signalning fazasi oniy qiymati quyidagiga teng 
bo‘ladi 
(5.23) ifodada birinchi va ikkinchi tashkil etuvchisi modulyatsiyalangan 
signal fazasiga teng, uchinchisi fazaning modulyatsiya natijasida o'zgarishi 6.9- 
rasmda 
FM 
signal 
vektor 
diagramma 
yordamida 
tushuntirilgan. 
Bunda tashuvchi vektori soat strelkasi bo‘yicha harakatlanib t
0
onda 
rasmdagi U
*
w
holatini egallasin. Faza modulyatsiyasi ushbu vektor U*w - ni 
o‘zining dastlabki holatidan 
qonuni bo‘yicha o‘ngga va chapga 
og4ishini anglatadi. Tashuvchining eng chekka holati U
’
w
va U"
w
bilan 
belgilangan. 

---

 
Faza 
modulyatsiyasi aloqa 
signallarini 
konditsionerlashtirish 
uchun 
naqsh yuqish. Xabar signalini o'zgaruvchan sifatida kodlaydi oniy faza a tashuvchi 
to'lqin. Faza modulyatsiyasi - bu ikkita asosiy shakllardan biridir burchak 
modulyatsiyasibilan birga chastota modulyatsiyasi. 
Tashuvchi signalning fazasi xabar signalining o'zgaruvchan signal darajasini 
(amplitudasini) kuzatib borish uchun modulyatsiya qilinadi. Tepalik amplituda va 
tashuvchi signalning chastotasi doimiy ravishda saqlanib turadi, ammo xabar 
signalining amplitudasi o'zgarganda, tashuvchining fazasi mos ravishda o'zgaradi. 
Faza modulyatsiyasi uzatish uchun keng qo'llaniladi radio to'lqinlar va shunga 
o'xshash ko'plab texnologiyalar asosidagi raqamli uzatishni kodlash sxemalarining 
ajralmas qismi hisoblanadi Wi-fi, GSM va sun'iy yo'ldosh televideniesi. 
PM 
signal 
va 
uchun 
ishlatiladi to'lqin 
shakli avlod raqamli 
sintezatorlarkabi Yamaha DX7, amalga oshirish FM sintezi. Ovoz sintezining 
tegishli turi o'zgarishlar buzilishi da ishlatiladi Casio CZ sintezatorlari. 

---

Modulyatsiya to'lqini (ko'k) tashuvchi to'lqinni (qizil) modulyatsiya qiladi, 
natijada PM signali (yashil) bo'ladi. g (t) = π / 2 * sin (2 * 2πt + π / 2 * sin (3 * 
2πt))) 
AM radiosi va FM radiosi haqida hammamiz eshitganmiz. Ammo fazali 
modulyatsiya boshqa toifaga kirgandek tuyuladi - " PM radiosi" umuman atama 
emas. Ma'lum bo'lishicha, fazali modulyatsiya raqamli radioaloqa sharoitida 
ko'proq ahamiyatga ega. Biroq, PM radiosi FM radiosi kabi keng tarqalgan, deb 
aytishimiz mumkin, shunchaki fazali modulyatsiya va chastota modulyatsiyasi 
o'rtasida juda oz farq bor. FM va PM burchakli modulyatsiyaning chambarchas 
bog'liq bo'lgan ikkita o'zgarishi deb qaraladi , bu erda "burchak" sinus yoki kosinus 
funktsiyasiga o'tgan miqdorning modifikatsiyasini anglatadi. 
FM va ChM signallar bir qator umumiy xususiyatlarga egalar: