2-mustaqil ishi

Muhammad al-Xorazmiy nomidagi TATU Qarshi filiali
TT va KT fakulteti RI 11-21 guruh talabasi Samadova Sevinchning Ma’lumotlar bazasi fanidan tayyorlagan 2-MUSTAQIL ISHI
NoSQL ma’lumotlar bazasi va uning asosiy prinsiplari
REJA :
1.NoSQL haqida umumiy tushuncha.
2.NoSQL imkoniyatlari.
3.NoSQL va SQL farqlari.
NoSql(Not Only SQL yoki No Sql) tushunchasi 2009-yildan boshlab mashhur bo'la boshladi. Aynan o'sha davrda web texnologiyalar va ijtimoiy xizmatlar ma'lumotlarni saqlash va ular ustida amallar bajarish usullari rivoji uchun yangi turtki berdi.
Bunday loyiha yaratuvchilari odatiy ma'lumotlarni saqlash tizimlari mos kelmaydigan yoki juda ham qimmatlik qiladigan masalalarini hal qilishlariga to'g'ri keldi. Bundan tashqari, bunday ma'lumotlar omborini boshqa yangi turdagi ma'lumotlar omboriga almashtirishga startapchilar va "Big Data"lar bilan ishlovchilar sababchi bo'lishdi.
Shuni tushunish kerakki, NoSql bu odatiy ma'lumotlar omboridan butunlay voz kechish emas. Odatda biron bir ish quroli ma'lum bir muommoni hal qilish uchun eng qulay bo'lganligi uchun tanlanadi. NoSql haqida gapirishgandi odatda quyidagi ustunliklarini sanab o'tishadi.
Masshtablanuvchanlik. Odatiy ma'lumotlar omborida mavjud bo'lgan gorizontal masshtablash juda katta mehnatni, juda katta moliyaviy resurslarni talab qiladi va albatta faqat ma'lum turdagi masalalarni hal qilish uchun mos keladi holos. Ko'plab NoSql ma'lumotlar omborlari esa aynan gorizontal masshtablashni hisobga olgan holda loyihalashtirilgan. Va bu masshtablashni hech qanday qiyinchiliklar amalga oshirish mumkin bo'ladi. Ishlash tezligi. Ma'lumotlar ombori klasterda emas balki bitta tugundaligi ham asosiy parametrlardan biri hisoblanadi. Ko'plab masalarni hal qilish uchun odatiy ma'lumotlar omborlarini tranzaktsionlik, o'zgarishlarni ajratish, bitta tugundan tashqaridagi ishonchliligi va aynan bog'langa ma'lumotlar omborlari kerak bo'lmasligi. Shu sababli shu xususiyatlaridan butunlay yoki qisman voz kechishlik NoSqlga bitta tugunda katta tezlikga erishishga yordam beradi.
XULOSA
Ma'lumotlar bazasi ham, uning ma'lumotlar bazasi ham ma'lum bir printsiplarga mos keladi ma'lumotlar bazasi "Ma'lumotlar bazasi tizimi" ma'lumotlar bazasi modeli, ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimi va ma'lumotlar bazasini birgalikda anglatadiJismoniy ma'lumotlar bazasi serverlar ma'lumotlar bazalarini saqlaydigan va faqat DBMS va tegishli dasturiy ta'minotni boshqaradigan maxsus kompyuterlardir. Ma'lumotlar bazasi serverlari odatda ko'p protsessor saxiy xotiraga ega kompyuterlar va RAID barqaror saqlash uchun ishlatiladigan disk massivlari.
Ma’lumotlar bazasini shakllantirishda texnologiyalar perspektivalari
Reja:
1. Ma’lumotlar bazasi tushunchasi.
2. Ma’lumotlar bazasining modellari turlari.
3. Ma’lumotlar bazasining MBBT funksional imkoniyatlari.
Kirish
Hozirgi kunda inson xayotida MBda kеrakli axborotlarni saqlash va undan oqilona foydalanish juda muxim rol o’ynaydi. Sababi jamiyat taraqqiyotining qaysi jabxasiga nazar solmaylik ozimizga kеrakli ma'lumotlarni olish uchun albatta, MBga murojaat qilishga majbur bo’lamiz. Demak, MB ni tashkil qilish axborot almashuv texnologiyasining eng dolzarb hal qilinadigan muammolaridan biriga aylanib borayotgani davr taqozasidir. Ma'lumki, MB tushunchasi fanga kirib kеlgunga qadar, ma'lumotlardan turli ko’rinnshda fondalanish juda qiyin edi. Dastur tzuvchilar ma'lumotlarni shunday tashkil qilar edilarki u faqat karalayotgan masala uchungina o’rinli bo’lardi.
Har bir yangi masalani xal qilishda Ma'lumotlar qaytadan tashkil qilinar va bu xol yaratilgan dasturlardan foydalanishni qiyinlashtirar edi. Biz foydalanadigan axborot hajmi kattalashib borgan sari uni boshqarish murakkablashib boraveradi. Savol kelib chiqishi tabiiyki, qanday qilib internet tarmog’idagi qidiruv saytlari biz qidirgan axborotni sekundlar ichida minglab muqobillari bilan birga topib beradi? Qanday qilib normativ-huquqiy hujjatlar toplamidan iborat elektron axborot tizimlari bizning sorovga mos hujjatlarni bir lahzada topib beradi? Javob oddiy, bularning hammasi berilganlar bazasini boshqarish tizimlari (keyingi orinlarda BBBT) orqali amalga oshiriladi.
Baza bu – ishlov berilmagan elementlar bolib, ularning ichiga matn, son,tasvir, audio va videolar kirishi mumkin. Masalan, matn klaviaturadakiritiladi, ovoz kompyuter mikrofoni orqali, fototasvirlar raqamli kamera,video va uning ovozi esa raqamli videokamera orqali yoziladi hamdakompyuterning xotirasiga saqlanadi. Ma’lumotlar deb, ma’lum bir shaklda qayd qilingan, qayta ishlash,saklash va uzatish uchun yaroqli xabarga aytiladi. Ma’lumotlar bazasi deb, kompyuter xotirasida saqlanadigan bir-birigabog’liq bo’lgan bir predmet sohadagi ma’lumotlarning to’plamidir.
Ushbuta’rifdan quyidagi xulosalar kelib chikadi. Kompyuterlar axborotlarni ma’lumotlar bazasi asosida ishlov beradi.Masalan, universitetning ma’lumotlar bazasi deganda, oquv xonalari, oquvfanlari, oquv soatlari, oqituvchilar va talabalar haqidagi ma’lumotlarni ozichiga oluvchi baza tushuniladi. Talaba darsga kelganda, bazani boshqaruvchimaxsus xodim. Kompyuterga bir nechta elementlar kiritib, uni darsgakirishiga ruxsat beradi. Maxsus xodim undan tashqari talabaning fototasviriniKompyuterga kiritish uchun raqamli kameradan ham foydalanadi. Kompyuterningasosiy xotira qurimasi qattiq disk (HHD) da saqlanadi.
XULOSA
Sababi jamiyat taraqqiyotining qaysi jabxasiga nazar solmaylik ozimizga kеrakli ma'lumotlarni olish uchun albatta, MBga murojaat qilishga majbur bo’lamiz. Demak, MB ni tashkil qilish axborot almashuv texnologiyasining eng dolzarb hal qilinadigan muammolaridan biriga aylanib borayotgani davr taqozasidir. Ma’lumotlar deb, ma’lum bir shaklda qayd qilingan, qayta ishlash,saklash va uzatish uchun yaroqli xabarga aytiladi. Ma’lumotlar bazasi deb, kompyuter xotirasida saqlanadigan bir-birigabog’liq bo’lgan bir predmet sohadagi ma’lumotlarning to’plamidir.
Amaliyotda ma’lumotlar bazasini qurishda ma’lumotlarning relyatsion modeli
Reja:
1.Ma’lumotlarning relyatsion modeli tushunchasi va tarixi.
2.Munosabat asosida qurilgan ma’lumotlar bazasiga ta’rif.
3.Munosabatga ta’rif va uning ustida amallar.