Mövzu № 8. Məşğələ 1. FH-da xilasedici fəaliyyətinin məşq etdirilməsi üzrə işgüzar oyunların aparılması. FH rayonunun xarakteristikası. Rayonlarda təbii fəlakətlərin, katastrofların, qəzaların mümkün nəticələrinin və səbəblərinin modelləşdirilməsi.
1
15.05
10.
Semestr üzrə
15
5.5. Fənn üzrə sərbəst işlərin mövzuları
Sıra
№-si
Mövzunun adı
Psixologiyanın elm kimi inkişaf tarixi.
Psixologiyanın tarixi, inkişafına müxtəlif baxışlar.
Psixologiyanın strukturu, onun sahələri.
Ümumi psixologiya - hərbi psixologiya və ekstremal situasiyaların psixologiyasında istifadə edilən asas terminlər və anlayışlarnı.
Şüur faktorları və hadisələri, psixika və onunla əlaqə olan psixi hadisələr
Psixikanın növləri, formaları.
Psixologiyanin əsas tədqiqat üsulları
Psixologiyanın prinsiplər üzrə sahələrə bölünməsi və növləri haqqında anlayışlar
Psixologiyanın fəaliyyət prinsipi üzrə (hərbi, hüquq, əmək, riyazi, tibbi, ekstremal, siyasi və.).
Psixologiyanın inkişaf prinsipi üzrə (yaş, zoopsixologiya, differensial, xüsusi, psixofiziologiya).
Psixologiyanın cəmiyyət və şəxsiyyət münasibətləri prinsipi üzrə (idarəetmə, ünsiyyət, şəxsiyyət, ekstremal situasiyalar və sosial psixologiya).
Psixi idrak prosesləri
Psixi idrakın formaları, funksiyaları və strukturu
Psixi idrak prosesləri: mahiyyəti və məzmunu, hərbi qulluqçuların fəaliyyətində yeri və rolu.
Əsas psixi idrak proseslərinin quruluşu və dinamikası: duyğu, qavrayış, diqqət, təsəvvür, yaddaş, təxəyyül, təfəkkür, nitq.
Xilasedici fəaliyyətdə psixi idrak prseslərin fərdi təzahürünün xassə və xüsusiyyətlərinin xarakteristikası.
Döyüş şəraiti amilinin, sülh şəraitində təlim-döyüş fəaliyyəti şəraitinin psixi idrak proseslərinin fəaliyyətinə təsiri.
Müxtəlif fəaliyyət növlərində xilasedicilərdə psixi idrak proseslərinin şərtləri, inkişaf və formalaşması yolları.
Şəxsiyyətin fərdi – psixoloji xüsusiyyətləri
Xilasedici şəxsiyyətin psixi xassələri.
Şəxsiyyətin istiqamətlilik problemi və ona müxtəlif baxışlar.
Xilasedici şəxsiyyətin ən zəruri psixi xassəsi olan temperament.
Xilasedicilərin peşəkarlıq fəaliyyətində əks olunan temperament konsepsiaları (sanqvinik, xolerik, fleqmatik, melanxolik) və onların meydana çıxma sferası (sahələri). Xarakter anlayışı.
Bu problemlə əlaqədar olaraq meydana çıxan xüsusiyyətlər və onların müəyyən edilməsi.
Qabiliyyətlərin növləri və müəyyən edilməsi.
Xilasedicilərin peşə fəaliyyətində qabiliyyətlərin meydana çıxması.
Xilasedici şəxsiyyətinin emosional vəziyyətləri və iradi keyfiyyətləri
Hisslər haqqında anlayış.
Insan hisslərinin təsnifatı və ümumi xarakteristikası.
Müxtəlif fəaliyyət növlərində, ekstremal, döyüş şəraitində, Dağlıq Qarabağda döyüş əməliyatların aparılması şəraitində emosiyaların xüsusiyyətləri və təzahür formaları. Xilasedicidə ali hisslərin tərbiyə edilməsinin psixoloji şərtləri.
Vətənpərvərlik, ümumbəşəri dəyərlərə hörmət hisslərinin formalaşdırılması metodikası. Xilasedicilərdə hisslərin tərbiyə edilməsi yolları.
Komandirin, xilasedicinin təşəkkülü prosesində iradənin formalaşdırılması və möhkəmləndirilməsi şərtləri.
Xilasedicilərin peşəsi üçün zəruri olan keyfiyyətlərin inkişaf səviyyəsinin öyrənilməsi
Xilasedicilərin peşəsi üçün zəruri olan keyfiyyətlərin inkişaf səviyyəsini müəyyən etmək. Xilasedici şəxsiyyətinin xarakteristikası və psixi inkişafı xüsusiyyətləri.
Xilasedici şəxsiyyətinin xarakteristikası.
Psixologiyada şəxsiyyət anlayışı.
Xilasedici şəxsiyyətinin quruluşunda bioloji, ictimai və psixoloji amillər. Şəxsiyyət və hərbi kollektiv.
Hərbi qulluqçu şəxsiyyətinin psixoloji quruluşunda psixi proseslər, xüsusiyyətlər, vəziyyətlər və əmələ gələnlərin qarşılıqlı əlaqəsi.
Azərbaycanda və dünyada xilasetmə işlərinin tarixi, peşəkarlıq ənənələri, xilasedicilərin şəxsi keyfiyyətlərinin formalaşmasında onların rolu.
Insanların xilasedilməsi - peşə motivlərində hakim mövqe tutur.
Xilasedicilərin peşəkar kimi təşəkkül tapması.
«Xilasedici» peşəsinin əhəmiyyətinin artması.
Xilasedicilərin peşə fəaliyyətinin əsas motivləri.
Xilasedici şəxsiyyətinin psixi davamlılığı və özünü tənzim texnikası və üsulları
Komandirin(xilasedicinin) psixikasını zədələyən, peşəkarlıq fəaliyyətinin faktorları. Psixi və psixoloji gərginliyə davamlılıq.
Psixoloji davamlılıq peşəkarlıq fəaliyyətinin hazırlığı kimi.
Çətin situasiyalarda, müxtəlif dərəcəli çətinliklərin tapşırıqları və mütəxəssisin davamlılığı.
Şəxsiyyətin psixoloji davamlılığının himayə və bərpa edilməsi, formalaşdırılması üsulları və metodları.
Psixi vəziyyətin konkret situasiyalarda psixikanın inteqral meydana çıxması kimi. Passiv və aktiv mənfi vəziyyətlərin təsnifatı və meydana çıxmasının xəbərdarlıq edilmə üsulları.
Mənfi psixi vəziyyətlərin istifadəsi və prqnozlaşdırılması.
Psixi vəziyyətlərin özünü nizamlama texnikası və üsulları. Psixi vəziyyətlərin analoq-işarəli və psixi əzələli nizamlanması.
Statistik – adaptasiya, kultroloji, ekzıstensional, təsvir edici və digər metodik yanaşmalarla psixi inkişafın norma problemləri.
Normanın təsir sərhəddi (həddi).
Mərəkkəbliyin müxtəlif dərəcəsinin norma və problem situasiyaları psixitravmanın mümkün mənbəyi olan ideal norma.
Fövqəlada hallarda istiqamətlənmə, peaksiya vermək, psixi inkişafını adekvat xarakterizə edən, həyat fəaliyyətinin çox səviyyəli keyfiyyəti olan psixi sağlamlıq.
Təbbi, texnogen, hərbi və sosial xarakterli FH-ra yanaşmanın psixoloji əsasları
Müxtəlif xarakterli fövqələda halların insan psixikasına təsir xüsusiyyətləri. Xilasedicilərin motivasiya xüsusiyyətlərini aydınlaşdırmaq.
Motiv-fəaliyyət üçün daxili qüvvədir.
Motiv dərk edilmiş məqsəddir, dərk elməmiş emosiyalardır.
Xilasedici şəxsiyyətinin mənəvi-psixoloji təminatı (MPT)və psixi davamlılığının təzahür forma və öyrənilmə metodları
F H şəraitində mənəvi-psixoloji tapşırıqları və predmeti
Xilasedicilərin fəaliyyətində MPT tapşırıqları, məqsədi və predmeti.
Xilasedicilərin təlabatlarının praktik şərtləndirilən MPT üzrə tarixi təcrübə. Xilasedicilərdə mənəvi-psixoloji keyfiyyətlərin formalaşdırılması, mənəvi faktorların əhəmiyyəti və rolu.
Qəza-xilasetmə işlərinin Qarabağ ərazisində aparılması təcrübəsi üzrə MM xilasedicilərin fəaliyyətdə MPT istiqaməti.
Xilasedicilərin dəstə vəqüvvələrin MPT üzrə müasir dünya təcrübəsi.
MM xilasedici dəstə və kollektivlərinin fəaliyyətində MPT: mahiyyəti və məzmunu
Mənəvi faktorun daxili, psixoloji strukturu.
Mənəvi faktorların mənəvi-siyasi, mənəvi-ruhi və psixoloji elementləri.
MM xilasedici dəstə və kollektivlərinin fəaliyyətinin müxtəlif mərhələ və formalarında MPT təşkili və MPT sisteminin formalaşdırma istiqamətləri.
MPT təşkilati-texnoloji tərəfləri.
MM xilasedici dəstə və kollektivlərinin fəaliyyətində MPT: mahiyyəti və məzmunu
MPT məzmunu və MPT tərkib hissəsi mənəvi-əxlaqi tərbiyə sistemi.
Azərbaycan Respublikası FHN apardığı tədbirlərin təbliği. Azərbaycan Respublikası ərazi bütövlüyü uğrunda qəza- xilasetmə işlərinin həyata keçirilməsinin əsasları.
Yaddaşın inkişaf texnikasının imkanları, mnemotexnika qaydaları, şəxsiyyətin təsfiri qaydaları və identifikasiya üsulları.
idarəetmə fəaliyyətinin psixoloji əsasları
Xilasedici kollektivlərdə işin psixoloji əsasları
İdarəetmə fəaliyyəti anlayışları.
Idarəetmə strukturu.
Rəis, tabeçi, kollektiv və onlar arası qarşılıqlı münasibət.
Xilasedici dəstə kollektivi-fəaliyyətin idarəedilmə obyekti kimi.
Kollektiv anlayışı. Xilasedici dəstə kollektivinin xüsusiyyətləri.
Kollektivin birliyinin formalaşdırılmasına uyğun olan faktorlar.
Kollektivin sosial-psixoloji iqlimi, dəstədə şəxsiyyətin hərtərəfli inkişafı və fəaliyyətinə maneə olan və inkişaf etdirən əsas əhval-ruhiyyə kimi.
Kollektivə rəhbərlik üslubu: avtoritar, demokratik, liberal, qarışıq.
Konfliktlər, onların səbəbləri, aradan qaldırılması üsulları.
Tabeçilərə pedaqoji və psixoloji təsir üsulları: təlqid, inandırma, əmr, şəxsi nümunə.
Kollektivin sosial-psixoloji möhkəmliliyi və onun formalaşdırlması yolları. Metod anlayışları.
Psixoloji tədqiqatlar metodu (öyrənmə, müşahidə, söhbətlər, anketlər, testlər, eksperiment).
FH aradan qaldırılması gedişində rəhbərin səriştəliyi və peşəkarlığı
Fəaliyyət prosesləri, motivləri və davranış tərzi tipləri.
Şəxsiyyətin fərdi-psixoloji xüsusiyyətləri, onların dəyişmə və inkişaf qanuna uyğunluqları.
FH aradan qaldırılması gedişində rəhbərin qərar qəbulu məqsədilə işgüzar oyunların keçirilməsi qaydaları.
Qruplarda rolların bölüşdürülməsi.
Idarəetmə fəaliyyətinin tapşırıqları, gedişi, şəraitlərinin nümunələrlə analizi.
Bu və ya digər situasiyalarda xilasedicilərin özünü aparmalarının qanuna uyğunluqlarının davranış tərzi mövqeyindən tədqiqi.
FH-da xilasediilərin davranış tərzlərinin idarəetmə qərarlarının alqoritminin qəbulunun işlənilməsi
Xilasedicilərin risk, həyat üçün təhlükəli, qeyri-müəyyən, vaxt azlığı, uzun müddətli və intensiv fiziki gərginlik, kəskin emosional təsirli (vəfat edənlərlə, yaralılarla iş zamanı) şəraitdə gündəlik vəziyyətlərinin dəyişməsi.
Apatiya, həddən artıq həyacanlanma vəziyyətlərinin obyektiv və subyektiv əlamətləri.
Qorxu anlayışı və onun meydana çıxma faktorları.
Qorxu, təlaş və həyacanın psixofizioloji əsasları.
Təngə gətirmək, qorxudan azad olunmaq və çıxarılması texnologiyası.
Fəaliyyətin müvəffəqiyyətsizliyində, xoşagəlməz gözləmə şəraitində fəaliyyətinin xüsusiyyətləri. Risk fəaliyyətin ehtimallı variantları arasında situasiyaların secilməsi kimi.
Riskli qərarların qəbul edilməsi və vərdişlərin formalaşdırılması.
Ekstremal şəraitlərdə psixoloji reabilitasiya və özünü tənzim məsələləri
Xilasedici psixikasına FH təsiri və stress vəziyyətinin meydana çıxma şərtləri.
Xilasedici davranış tərzinə stresin təsiri. Stresə üstün gəlmə üsulları.
FH-da fəaliyyətdə xilasedicilərin psixoloji davamlılığının artırılması yolları.
Öz-özünü nizama salmanın psixoloji əsasları. Öz-özünü nizama salmanın əsas üsulları.
İdeomotor məşqlər: mahiyyəti və məzmunu. FH-da davranış qaydalarını öyrədərkən ideomotor məşqlərin yeri və rolu.
İradi öz-özünü nizama salman (öz-özünü təlqin): mahiyyəti və məzmunu.
Düzgün nəfəsalma autogen məşqlərin (aşağı, orta, yuxarı, tam nəfəsalma) elementi kimi. Orqanizmin fiziki və psixoloji ehtiyyatları, onların səfərbər olunması şərtləri, şəraitləri haqqında anlayışlar.
Xilasedicilərin psixi vəziyyətlərinin idarə edilməsi metodları
Xilasedicilərin FH iş üçün zəruri olan psixi vəziyyətlərinin idarə edilməsi metodlarının praktikada işlənilməsi.
Öz-özünə nizama salmanın psixi üsulları.
. Elosiya və duyğu. Emosional hazırlıq və psixikanı optimal vəziyyətə keçirilməsi üçün tapşırıqlar «gərginliyin pozulması», «antistress», «nöqtə» və s.
Fiziki tapşırıqlar. Yaxşı əhval-ruhiyyə mimikası.
Səsli hərəkət tapşırıqları: «meditasiya», «autotreninq» onların aparılma «həyəcanlandırıcı nəfəs» və s. tapşırıqlar.
Ağrı hisslərinin azaldılması metodları «ağrının çıxarılması», «baş ağrısının çıxarılması», «sınıq zamanı ağrı hisslərinin çıxarılması» və s.
Bayğınlıq vəziyyətindən çıxardılma metodları. Tapşırıqlar; «həyat üçbucağı», «antişok». Real FH-larla iş zamanı xilasedicilərin psixoloji mətinliyi.
Xilasedicilərin psixi vəziyyətlərinin idarə edilməsinin ekstremal şəraitlərdə effektivliyinin artırılması
Əməyin psixologiyası və xilasedici namizədlərin psixofizioloji seçilməsi haqqında anlayışlar
Əməyin psixologiyası haqqında anlayışlar. Fəaliyyətin psixofizioloji analizi.
Psixofizioloji seçim tədbirləri kimi, özlrinin psixofizioloji keyfiyyətlərinə, onun məqsədinə, tapşırıqlarına, strukturuna, metodlarına daha uyğun olan xilasedici şəxslərin iş üçün seçilməsinə imkan verən haqqında anlayışlar.
Xilasedicilərin müvəffəqiyyətli peşə fəaliyyətinə səbəb olan psixoloji və fizioloji keyfiyyətlərin təsiri.
Xilasediciliyə namizədlərin seçilməsinin psixofizioloji nəticələrinin sonrakı müqayisə üçünzəruri olan, xilasedici işinin eyyektiv qiymətləndirmə kriteriyaları.
Psixofizioloji xassələrin təsnifatı və şəxsiyyətin strukturu.
Seçim prinsipləri.
Psixofizioloji müayinə etmələrin (söhbət, özünə hesabat, müşahidə, sosial testlər metodu) üsulları və əsas metodları.
Xilasediciliyə namizədlərin psixofizioloji seçmə üsulları və metodları
Xilasediciliyə namizədlərin psixofizioloji seçmə üsulları və metodlarının praktik məşq etdirilməsi. Ixtisasçıların seçilməsinin psixofizioloji müayinələr üzrə 2-3 test metodikalarının hazırlanması. FH-da fəaliyyətdə xilasedicilərin psixoloji hazırlığı
FH-da fəaliyyətdə xilasedicilərin psixoloji hazırlığı
FH-da fəaliyyətə təcrübə, psixoloji hazırlıq, xilasedicilərin psixoloji davamlılığını müəyyən edən faktor-fərdi xüsusiyyətləridir.
FH-da fəaliyyətə psixoloji hazırlıq anlayışları.
Orqanizmin fiziki və psixi ehtiyyatları, onların səfərbər edilmə şərtləri və şəraitləri.
Təbii fəlakətlərin (zəlzələ, subasma, tufan, sel, sürüşmələr, meşə yanğınları) nəticələrinin aradan qaldırılması üzrə xüsusi tapşırıqların həllinə psixoloji hazırlığın formalaşdırılmasının əsas istiqamətləri; modellərlə fəaliyyət üçün zəruri hərəkətlərin işlənilməsi; operativ yaddaşın məşq etdirilməsi; iradi keyfiyyətlərin inkişaf etdirilməsi.
FH-da real fəaliyyət üsullarının mükəmməlləşdirilməsi.
FH-da fəaliyyətdə xilasedicilərin psixoloji hazırlığının formalaşdırılmas
Təbii fəlakətlərin nəticələrinin aradan qaldırılmasına fəaliyyətə psixoloji hazırlıq metodları. Yanğın, tüstülənmə faktorlarının kombinasiyalı təsirinin tətbiqi ilə tədris-təlim yerlərində ekstremal hava və iqlim şəraitlərində, reallığa maksimum yanaşma şəraitində məşqlərin keçirilməsi.
Mənəvi-psixoloji hazırlıq zolaqları.
Xüsusi təhciz edilmiş su sədlərinə üstün gəlinməsi, maniken yanğınlarının söndürülməsi, dağıntılar altından zədələnmişlərin xilas edilməsi üzrə oyun situasiyalarının yaradılmasının əsasları.
Organizmin ehtiyyatlarının aktivləşdirmə metodları və psixoloji relaksasiya. Şəxsi ehtiyatlar. Pantomimik nizamlanma.
Statistik özünü requliyasiyanın gedişində təlqid və özünü təlqıdın texnikası.
Peşə tapşırıqlarının yerinə yetirilməsinin gedişində, psixofiziki özünü requliyasiya üçün statistik gimnastikanın xüsusi vasitələri.
. Xilasedicilərdə sənaye qəzalarına münasibətin formalaşdırılması
Xilasedicilərdə sənaye qəzalarının nəticələrinin aradan qaldırılması, nəqliyyatda fəlakətlərin nəticələrinin aradan qaldırılması üzrə tapşırıqların həllinə psixoloji hazırlığın formalaşdırlması yolları; həlak olmuşlarla, yaralılarla iş zamanı kəskin emosional təsirlərə təcrübənin toplanması;
Fədakar əməllərin edilməsinə hazırlıq, vahimə və qorxuya darşı dayanmaq qabiliyyəti, intensiv və uzun müddətli fiziki gərginliyə tab gətirmək qabiliyyətinin inkişafı; sənaye qəzalarının nəticələrinin aradan qaldırılmasına fəaliyyətə psixoloji hazırlığın təkmilləşdirilmiş metodların inkişafı.
Təlim yerlərində real şəraitdə maksimum yaxınlaşmış şəraitdə (tüstüləmə, yanğın, kimyəvi təhlükəli maddələrin imitasiyası) hadisələrin yadılması və nəqliyyatda fəlakət modellərinin yaradılması.
Daxili qrup qarşılıqlı təsirinin effektiv vərdişlərinin yaradılması.
Zədələnmə ocaqlarında xilasetmə işlərinə hazırlanma qaydaları
Müxtəlif zədələnmə ocaqlarında (radiasiya, kimyəvi, bioloji) qəzaların nəticələrinin aradan qaldırılmasına fəaliyyətə xilasedicilərin psixoloji hazırlığının formalaşdırılması yolları. Zədələnmə ocaqlarında xilasetmə işlərinə, kəskin emosional vəziyyətlərə təcrübənin toplanması. Qorxuya qarşı dayanmaq qabiliyyətinin inkişafı. Iradi keyfiyyətlərin inkişafı.
Zədələnmə ocaqları mövcud ola biləcək şəraitlərlə tanışlıq.
Zədələnmə ocaqlarında fəaliyyətə xilasedicilərin psixoloji hazırlığının metodları.
Kimyəvi maddələrin imitasiyası, tüstü və yanğının kombinasiyalı qarşılıqlı təsirin tətbiqi şəraitində məşğələlərin keçirilməsi.
Fərdi mühafizə vasitələrilə mənəvi-psixoloji hazırlıq zolaqlarına üstün gəlinməsi.
Xilasedicilərin emosional iradi sferası üzrə testlərin keçirilməsi.
FH-da əhalinin davranış tərzinin psixoloji xüsusiyyətləri və işlərin gedişi zamanı xilasedicilərin ünsiyyət modeli
FH-da əhalinin davranış tərzinin psixoloji xüsusiyyətləri
Təbii və Texnogen xarakterli FH-lar şəraitinin psixoloji təsirləri.
Insan psixikasına zədələyici təsir göstərən faktorlar: hadisələrin miqyası, onun inkişafı, həyat üçün təhlükəliliyi, yaxınların itirilməsi, maddi dəyərlərin itirilməsi, həyat şəraitinin kəskin aşağı düşməsi, faktiki ölüm halları, informasiyanın azlığı, idarə etmənin itirilməsi və s,.
FH insanların fərdi fərqlərinin xarakterik reaksiyaları (özünü ələ almanın, özünü itirməmə, psixi vəziyyətin dəyişməməsi, psixi fəaliyyətin patoloji pozğunluqlarının meydana çıxmasının saxlanılmaması və s.).
FH-da fərdi və kollektiv vahimə, hay-küyçülük reaksiyaların formaları.
Onların meydana çıxması, xəbərdarlıq edilməsi və qarşısının alınması metodları.
Müxtəlif mənfi təsirli söz-söhbətlərin qarşısının alınma üsulları.
.FH-da zədələnmişlərə psixoloji yardım göstərmək və qaydaları.
FH-da qrup insanlarda meydana çıxan psixi dalğınlıq mənzərələrilə praktik tanışlıq.
Təbii fəlakətlər, katastroflar və qəzalar baş vermiş rayonlarda xilasetmə işlərinin aparılmasının konkret situasiyaları ilə prktiki araşdırmalar.
FH-da zədələnmişlərə psixoloji yardım göstərmək, psixi dalğınlıq üçün xarakterik olan operativ diaqnostik vərdişlərin formalaşdırılması.
Zədələnmişlərin psixoloji vəziyyətlərinin müəyyən edilməsi üsullarının işlənilməsi.
Böyük qrup insanlara psixoloji təsir metodlarının və üsullarının alqoritminin mənimsənilməsinin konkret nümunəsinin araşdırılması.
Kütləvi psixoz, vahiməyə düşmüş (əhatə olunmuş) və ya düşmənçilik və dostluq əhval ruhiyyəsində olan böyük qrup insanlarla aparılan işlərin xüsusiyyətləri.
Köçürülmələrin aparılması zamanı böyük qrup insanlarla qarşılıqlı təsir.
Psixoloji korreksiyanın aparılması tədbirləri üzrə vərdişlərin mənimsənilməsi və inkişafı (1-2 metod).
Ekstremal psixologiya və işgüzar oyunlar.
Ekstremal psixologiyanın predmeti və əsas anlayışları
Ekstremal psixologiyanın predmeti, təsnifatı. Ekstremal situasiyalar psixoloji tədqiqatın predmeti kimi.
Vəziyyətin ekstremallılığının öyrənilməsi, proqnozlaşdırılması və qiymətləndirilməsi metodları. Ekstremal situasiyalarda xilasedici və xilasedici dəstə kollektivinin fəaliyyət xüsusiyyətləri
Xilasedicilərin ekstremal şəraitlərdə peşəkarlıq fəaliyyətinin psixoloji xüsusiyyətləri
Stress Ekstremal situasiyaların müxtəlif növü kimi. Konfilikt, risk və böhran ekstremal situasiyaların müxtəlif növü kimi. Ekstremal situasiyalara adaptasiya metod və üsulları texnologıyaları. Ekstremal situasiyalarda psixoloji yardım. Xilasedicilərin fəaliyyətində ekstremal fenomenin rolu. FH-da xilasedici fəaliyyətinin məşq etdirilməsi üzrə işgüzar oyunların aparılması. FH rayonunun xarakteristikası. Rayonlarda təbii fəlakətlərin, katastrofların, qəzaların mümkün nəticələrinin və səbəblərinin modelləşdirilməsi. Qəza xilasetmə və digər təxirə salınmaz işlərin yerinə hazırlıq mərhələsinin gedişində;
Işgüzar oyunların aparılması xilasedicilərin hərəkət və səhvlərinin aydınlaşdırılması.
QX və DTI yerinə yetirilməsi prosesində; FH əhalinin zonalardan çıxarılması
224. QX və DTI qurtarmasından sonra reabitasiya tədbirlərinin məşq etdirilməsi.
