Kovshning hajmi bo’yicha ekskavatorning oylik o’rtacha ish unumi (ming m3)
5 m3
8 m3
12,5 m3
20 m3
I
180,0
300,0
400,0
570,0
II
165,0
270,0
385,0
540,0
III
150,0
240,0
360,0
510,0
IV
130,0
215,0
330,0
490,0
V
105,0
195,0
320,0
475,0
Umumiy burg’ilash ishlarining hajmini Vb , burg’ilab portlatishga tayyorlab qo’yilgan bloklar va bloklardagi skvajinalar sonini (nc) quyidagicha aniqlanadi:
Blokni portlatish uchun zaryadning umumiy massasini aniqlash.
Qum = qp Vvb , kg yoki
Qum= Qzar nc , kg Qisqa sekinlashtirilgan portlash (KZV) sxemasini tanlash va sekinlanish vaqtini aniqlash.
Oson va o’rta darajada portlaydigan tog’ jinslarida qisqa sikinlashtirilgan portlashning bir qatorli yoki diagonalli sxemani, portlanishi qiyin tog’ jinslarga esa diagonalli yoki shaxmatli sxemani tanlash tavsiya etiladi. Transportsiz texnologiya qo’llanilganda tog’ jinslarni portlatayotgan maydonda portlatishning bir qatorli sxemasidan foydalanish lozim.
Sekinlanish vaqti tsek tog’ jinslarning hususiyatlari va skvajinalarning joylash parametriga muvofiq aniqlanadi. Hisobda sekinlanishning taxminiy vaqtini quyidagi diapozonda olish mumkin:
tog’ jinslarning I portlanish kategoriyasi tzam = 55÷70 ms tog’ jinslarning II portlanish kategoriyasi tzam = 45÷55 ms tog’ jinslarning III portlanish kategoriyasi tzam = 35÷45 ms tog’ jinslarning IV portlanish kategoriyasi tzam = 25÷35 ms tog’ jinslarning V portlanish kategoriyasi tzam = 20÷25 ms
Sekinlanish vaqtini quyidagi ifodaga muvofiq aniqlashimiz mumkin:
tsek = kpW (22.14)
kp — tog’ jinslarining portlanish koeffitsiyenti: portlashi qiyin bo’lgan tog’ jinslari uchun kp = 1,9÷3,1; portlashi o’rtacha bo’lgan tog’ jinslari uchun kp = 3,7÷5; portlashi oson bo’lgan tog’ jinslari uchun kp = 6,2÷7,5. Qabul qilingan tsek ga muvofiq qisqa sekinlashtirilgan portlash uchun vositalar tanlanadi. Portlatishda elektrsiz tizimdagi zaryadlardan, ya’ni NONEL yoki o’zimizning SINV va EDILINlardan yoki elektrli elektrodetonatorlardan foydalanish afzalroq.