23 mavzu o‘zbek va rus tillari kafedrasi reja

Iqtibos sizning o‘quvchilaringizga sizning manbalaringiz haqida batafsil ma’lumot olishlariga va bilvosita sizning tezisingizni haqiqiy deb qabul qilishlariga yordam beradi.
Iqtibos
AKADEMIK YOZUV
Iqtibos doim oʻz oʻrnida qoʻllanishi va aniq boʻlishi lozim:
Oʻz oʻrnida ishlatilgan iqtibos bayon qiluvchining fikrlarini mustahkamlashga va uning ishonchli boʻlishiga xizmat qiladi;
aniq iqtibos aslicha bayon qilinadi va muallifning fikrlarini hech qanday oʻzgartirishlarsiz toʻgʻri ifoda etadi, yaʼni muallif nima demoqchi boʻlgan boʻlsa, iqtibos olgan ham xuddi shu fikrni ifodalash uchun undan foydalanadi.
Iqtibos olishning ham qoidalari bor. Shaxsiy maqsadlari yoʻlida fikrni atay toʻliq olmaslik, kontekstdan sugʻurib olish, fikrni makon, zamon va vaziyatni inobatga olmagan holda talqin qilish mantiqqa ham, madaniyatga ham toʻgʻri kelmaydi. Falon kishi falon narsa deganini bilib, uning nima uchun unday deganini bilmay shoshqaloqlik qilish va xulosalar chiqarish yaramaydi. Bu qoida barcha sohalarga birdek amal qiladi.
AKADEMIK YOZUV
Iqtibos olish qoidalari
AKADEMIK YOZUV
Manbalarga iqtibos keltirishning asosiy sababi muallifning ishiga ishonch bildirishdir. Agar siz boshqa odamlarning ishiga baho bersangiz, bu sizning mualliflarning ushbu asarni yaratish uchun qilgan sa’y-harakatlari uchun minnatdorchilik bildiradi.
Misol uchun, agar kimdir sizning asaringizdan (tadqiqot ishi, akademik yozish va h.k.) sizni muallif sifatida tan olmasdan foydalansa, o‘zingizni yomon his qilasiz va o‘zingizni qadrsiz his qilasiz, to‘g‘rimi?
Xuddi shu tarzda siz o‘z g‘oyalarini ishlatgan mualliflar ishingizda manbalarga iqtibos keltirmasangiz, xuddi shunday his qilishadi. 
Manbalarga iqtibos keltirish
AKADEMIK YOZUV
Matnda iqtibosni qanday yozish haqida o‘ylayapsizmi? Siz foydalanishingiz mumkin bo‘lgan matn ichidagi iqtiboslarning har xil turlari mavjud. Matningizda boshqa manba-
lardan iqtibos keltirganingizda yoki iqtibos keltirganingizda, siz ushbu fikrlarni olgan manbalardan iqtibos keltirishingiz kerak.
Iqtibos turlari
AKADEMIK YOZUV

• Iqtibosning mazmuni manba turiga qarab farq qilishi mumkin va quyidagilarni o‘z ichiga olishi mumkin:
• Kitob: muallif (lar), kitob nomi, nashr etilgan joy, nashriyotchi, nashr qilingan sana va agar kerak bo'lsa sahifa raqami (lar).[8]
• Jurnal: muallif (lar), maqola nomi, jurnal nomi, nashr qilingan sana va sahifa raqami (lar).
• Gazeta: muallif (lar), maqola nomi, gazeta nomi, bo‘lim nomi va agar xohlasangiz sahifa raqami (lar), nashr qilingan sana.
• Veb-sayt: muallif (lar), kerak bo‘lganda maqola va nashr nomi, shuningdek a URL manzili, va saytga kirish sanasi.

Iqtibos keltirish namunalari
AKADEMIK YOZUV

• Ijro: Ichki iqtiboslar qism, sahna va chiziq raqamlarini taklif qiladi, ikkinchisi nuqta bilan ajratilgan: 4.452 4-sahnaning 452-chizig‘iga ishora qiladi. Masalan, “Yevgeniy Oneginda Onegin Tanyani o‘zi bo‘lishga rozi bo‘lganda rad etadi va faqat o‘zi xohlaydi u allaqachon turmush qurganida “(Pushkin 4.452-53).[9]
• She’r: oraliqda odatda she’rning alohida satrlarini ko‘rsatish uchun ishlatiladi va qavsli keltirishlar odatda qator raqamlarini o‘z ichiga oladi. Masalan: “ Men ardoqlashim kerak, chunki men yashayman / va hayotdagi hayot siz beradigan narsadir”. (Brennan, 15-16 satrlar).[9]
• Suhbat: suhbatdoshning ismi, suhbatni aniqlovchi (sobiq shaxsiy intervyu) va suhbat kuni.

1.N. Jiyanova, O. Mo‘ydinova. Nutq madaniyati. – T.: “Ilm ziyo zakovat”, 2019. 221 b. 2. Xolmonova Z. Adabiy tildan ma’ruzalar umumlashmasi-T.: «O‘zbekiston», 2013, 250 b. 3. Qo‘ng‘urov R., Begmatov E., Tojiyev Yo. Nutq madaniyati va uslubiyat asoslari, - T.: “Fan”, 1992, 254 b. 4. Husanov.N., Rasulov, Mo‘ydinov Q. Nutq madaniyati va notiqlik san`ati .-T.: “IQTISOD-MOLIYA”, 2006. 5. М. Ахмедова. Нутқ маданияти ва профессионал нотиқлик. ТАТУ, 2017, 114б.
6.М. Аминов, А. Мадвалиев, Н.Махкамов, Н Маҳмудов. Иш юритиш (амалий қўлланма). Тошкент, 2017 й . - 440 б.
7.X.S. Muhiddinova, N. A. Abdullayeva. Rasmiy uslubning diplomatik turlari.T; 1997 y.
8. M.Abdurahmanova. O‘zbek tili fanidan uslubiy qo‘llanma. Ish yuritish tili va uslubi.
T., 2018.
Foydalanilgan adabiyotlar
AKADEMIK YOZUV
E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
O‘ZBEK VA RUS TILLARI KAFEDRASI
AKADEMIK YOZUV