28 mavzu: buxgalteriya hisobini konsepsiyasi va tamoyillari

T/r 
Xo’jalik muomalalarining mazmuni 
Schyotlarning boјlanishi 
Debet 
Kredit 
1 
Bevosita mahsulot ishlab chiqarish (ish bajarish, xizmat 
ko’rsatish)da 
qatnashadigan 
asosiy 
vositalarning 
eskirishi 
2010 
0211-0299 
2 
Mahsulot ishlab chiqarish, ish bajarish va xizmat 
ko’rsatishga taalluqli bo’lgan nomoddiy aktivlarning 
amortizatsiyasi 
2010 
0510-0590 
3 
To’јri material xarajatlari mahsulot ishlab chiqarish, ish 
bajarish va xizmat ko’rsatishga hisobdan chiqarildi 
2010 
1010-1090 
4 
Chorvachilik mahsulotini olish uchun xayvonlarni 
so’yish (xayvonlar qiymati) 
2010 
1110, 1120 
5 
Materiallar qiymatidagi farq tegishli ulushlarda asosiy 
ishlab chiqarishga hisobdan chiqarildi 
2010 
1610 
6 
O’zida ishlab chiqarilgan yarim tayyor mahsulotlarni 
qayta ishlash uchun asosiy ishlab chiqarish tsexlariga 
chiqarish 
2010 
2110 
7 
Yordamchi tsexlarning xarajatlarini asosiy ishlab 
chiqarishning mahsuloti va xizmatlari tannarxiga kiritish 
2010 
2310 
8 
Umumishlabchiqarish 
xarajatlarining asosiy ishlab 
chiqarish mahsuloti va xizmatlarining tannarxiga 
kiritilishi 
2010 
2510 
9 
Yaroqsiz mahsulotlar hisobiga yo’qotishlar asosiy ishlab 
chiqarish mahsuloti va xizmatlarlari tannarxiga kiritildi 
2010 
2610 
10 
Ilgari kelgusi davr xarajatlari sifatida aks ettirilgan 
xarajatlarning tegishli ulushi mahsulot tannarxiga olib 
borildi 
2010 
3110-3190 
11 
Kirim qilingan tayyor mahsulotning ombordan tsexlarga 
qayta ishlash va xokazo uchun qaytarilishi 
2010 
2810 
12 Tovarlar qayta ishlashga berildi 
2010 
2910-2990 
13 
Ishlab chiqarish uchun bevosita tsexlarga kelib 
tushadigan moddiy qiymatliklar va xizmatlar olindi 
2010 
6010 
14 
Qondirilmagan da’volar summasi asosiy ishlab chiqarish 
mahsulotlari, ish va xizmatlarining tannarxiga kiritildi 
2010 
4860 
15 Asosiy ishlab chiqarishdagi xarajatlari 
2010 
6510 
16 
Asosiy ishlab chiqarish xarajatlari bo’yicha maqsadli 
davlat jamg’armalariga ajratmalar 
2010 
6520 
17 
Asosiy ishlab chiqarish xodimlariga mehnat haqi to’lash 
bo’yicha summalar hisoblandi 
2010 
6710 
18 
Hisobdor shaxslar tomonidan amalga oshirilgan asosiy 
ishlab chiqarish xarajatlari 
2010 
4220-4290, 
6970 
19 
Asosiy ishlab chiqarish tsexlariga turli korxonalarga ular 
tomonidan ko’rsatilgan xizmatlar uchun qarzlar 
2010 
6990 
20 
Ajratilgan bo’linmalar, sho’ba va qaram xo’jalik 
jamiyatlarining asosiy ishlab chiqarish extiyojlarga 
qilgan xarajatlari 
2010 
6110, 6120 

---

234 
21 
Asosiy tsexlarda aniqlangan tugallanmagan ishlab 
chiqarishning ortiqchalari kirim qilindi 
2010 
9390 
22 
Materiallarning asosiy ishlab chiqarishdan qaytarilishi; 
o’zida ishlab chiqarilgan materiallar, shuningdek 
qaytariladigan chiqindilarning kirim qilinishi 
1010-1090 
2010 
23 
Xayvonlarni o’stirish va bo’rdoqiga boqish bo’yicha 
joriy xarajatlarning xayvonlar tannarxiga (o’sish va 
ortgan vaznning) kiritilishi; xayvonlar naslining aks 
ettirilishi 
1110, 1120 
2010 
24 
Tugallanmagan mahsulotni qayta baxolash: 
a) qiymatining oshirilishi 
b) qiymatining kamaytirilishi 
2010 
3290 
6230 
2010 
25 
O’zida ishlab chiqarilgan yarim tayyor mahsulotlar 
operatsiyalararo omborlarga kirim qilindi (yarim tayyor 
mahsulot xolida) 
2110 
2010 
26 
Asosiy ishlab chiqarishda aniqlangan to’g’rilanmaydigan 
yaroqsiz mahsulotdan yo’qotishlar hisobdan chiqarildi 
2610 
2010 
27 Mahsulotni xaqiqiy tannarx bo’yicha ishlab chiqarish 
2810 
2010 
28 
Savdo va ta’minot korxonalarida o’zida ishlab chiqargan 
tovarlarning (qayta ishlashdagi va xokazo) kirim 
qilinishi 
2910-2990 
2010 
29 
Asosiy tsexlarda bajarilgan ish yoki ko’rsatilgan 
xizmatlarning sotilishi; tugallangan va buyurtmachi 
tomonidan qabul qilingan ishlarning bosqichlari bo’yicha 
xarajatlar summasining hisobdan chiqarilishi 
9130 
2010 
30 
Boshqa chiqib ketgan (tekinga berish va boshqalar) 
mahsulot tannarxining hisobdan chiqarilishi 
9110 
2010 
31 
Tabiy ofatlar, yong’in va shu kabilar natijasida 
tugallanmagan 
ishlab 
chiqarishdagi 
yo’qotishlar 
hisobdan chiqarildi 
9720 
2010 
32 
Asosiy 
ishlab 
chiqarishda 
aniqlangan 
moddiy 
qiymatliklarning kamomadi 
5910 
2010 
O’zida ishlab chiqarilgan yarim tayyor mahsulotlarning alohida hisobini olib 
boradigan korxonalarda ularning mavjudligi va harakati to’g’risidagi axborotlarni 
umumlashtirish 2110 "O’zida ishlab chiqarilgan yarim tayyor mahsulotlar" 
schyotida amalga oshiriladi. 
Ushbu schyotda korxonaning o’zida ishlab chiqarilgan (ishlab chiqarishning 
to’liq tsiklida) yarim tayyor mahsulotlardan: qora metallurgiyada qayta ishlanuvchi 
cho’yan; texnik rezina sanoatida xom rezina va yelim; kimyo sanoatining azotli 
o’g’it kombinatlaridagi sulьfat kislota; to’qimachilik sanoatida yigirilgan ip, xom 
surp va hokazo aks ettirilishi mumkin. 
Yuqorida keltirilgan qiymatliklar boshqa korxonalarda tugallanmagan ishlab 
chiqarish tarkibida, ya’ni 2010 "Asosiy ishlab chiqarish" schyotida aks ettiriladi. 
2110 "O’zida ishlab chiqarilgan yarim tayyor mahsulotlar" schyotining 
debetida 2010 "Asosiy ishlab chiqarish" schyoti bilan bog’langan holda yarim 
tayyor mahsulotlarni ishlab chiqarish bilan bog’liq xarajatlar aks ettiriladi. 2110 
"O’zida ishlab chiqarilgan yarim tayyor mahsulotlar" schyotining kreditida 2010 

---

235 
"Asosiy ishlab chiqarish" schyoti bilan bog’langan holda qayta ishlashga berilgan 
va 9110 "Sotilgan tayyor mahsulotlarning tannarxi" schyoti bilan bog’langan holda 
boshqa korxonalarga sotilgan yarim tayyor mahsulotlarning tannarxi aks ettiriladi. 
2110 "O’zida ishlab chiqarilgan yarim tayyor mahsulotlar" schyoti bo’yicha 
analitik hisob yarim tayyor mahsulotlarning saqlanish joylari va alohida nomlari 
(turlari, navlari, miqdorlari va shu kabilar) bo’yicha yuritiladi. 
O’zida ishlab chiqarilgan yarim tayyor mahsulotlarni hisobga oluvchi 
schyotlar (2100)ning bog’lanishi