28 mavzu: buxgalteriya hisobini konsepsiyasi va tamoyillari



Yüklə 5,01 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə43/185
tarix27.12.2023
ölçüsü5,01 Kb.
#199089
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   185
28 mavzu buxgalteriya hisobini konsepsiyasi va tamoyillari

Muammoli vaziyat: 
Birinchi operatsiya: 
SHartnoma asosida moddiy qiymatliklar olindi. 

“A”materialdan 5000 kg berildi, har bir kilosi 220 sumdan 
umumiy hisobda 1.100000 cumlik 

 “B”materialdan 3000 kg, xar bir kilosi 150 sumdan 
umumiy hisobda 450.000 sumlik.
 
 
 ____________________ 

jami:1.550.000 sum. 

materiallar temir yul transportida yetkazib kelgan 
 va bu xarajatlar ta’minotchi tomonidan to’langan - 800.000sum
 ______________________ 

hammasi 2.350.000 
bajariladi. Buxgalteriya hisobi aynan shu muamalalarni hisobga olish bilan 
shug’ullanadi.
Davriy 
aylanishning 
ta’minotot jarayoni bosqichi 
buxgalteriya hisobi oldiga quyidagi vazifalarni qo’yadi: 
- belgilangan davrdagi ta’minot xajmini aniqlash . 
- sotib olingan va yetkazib kelingan ishlab chiqarish zaxiralarining 
haqiqiy tannarxini aniqlash. 
SHunday qilib, ta’minot jarayoni ishlab chiqarish jarayonini normal 
olib borish uchun shart-sharoit yaratib beradi . 
Ta’minot jarayonida yuz beradigan xo’jalik muamalalari moddiy 
boyliklarni sotib olishda ta’minotchilar bilan tuziladigan shartnomalar 
asosida amalga oshiriladi .
SHartnomalarda xo’jalik sub’ekti uchun zarur moddiy qiymatlik 
larning nomi, miqdori, bahosi, sifati, yetkazib kelish shartlari ko’rsatilgan 
bo’ladi. 
Xom ashyo va materiallar, yoqilg’i, ehtiyot qismlar, kam baholi va tez
ishdan chiqadigan buyumlar hamda boshqa mehnat buyumlarining haqiqiy 
tannarxi mol yetkazib beruvchilarning schyot fakturasida ko’rsatilgan 
qiymati , ta’minot tashkilotlariga to’langan ustamalar , transportga yuklash,
tushirish xarajatlari , tashib keltirish uchun transport tashkilotlariga qilingan 
to’lovlar , mehnat buyumlarini tayyorlash bilan bog’liq sarf xarjatlari , ularni 
yetkazib olishdagi tabiiy kamayish va boshqa xarajatlardan tashkil topadi . 
yuqoridagi to’lovlar, xarajatlar va boshqa holatlarni hisobga olish 
uchun buxgalteriya hisobi tizimini ishlab chiqarish zaxiralarini hisobga olish 
schyotlaridan foydalaniladi : 
“Materiallar “, “ Yoqilg’i “ , “Ehtiyot qismlar “ va boshqalar shular 
jumlasidandir. 
Moddiy qiymatliklarning kelib tushishi ikki xil bahoda aks ettiriladi:: 
haqiqiy tannarxda va ulgurchi baholarda. Buning uchun schyotning debet 
tomonida ikkita ustun ochilib, ularning birida materiallarni sotib olish bahosi,
ularni yetkazib kelish, tayyorlash xarajatlarini aks ettirish uchun, ikkinchisi 
materiallarning faqat sotib olingan bahosidagi yozuvlar uchun foydalaniladi. 
Ta’minot jarayonining hisobini quyidagi chizmada ko’rish mumkin.` 


53 
”Hisob -kitob “Mol yetkazib beruvchi “Materiallar”
schyoti” va pudratchilar bilan yoqilg’i va 
boshqalar 
hisob - kitoblar 
Dt Kt Dt Kt Dt Kt 
Qoldiq Qoldiq
Qoldiq 



Izox: 
1-moddiy qiymatliklarni sotib olish bahosi . 
2-materiallarni sotib olish va tayyorlash xarajatlari. 
3-sotib olingan materiallar uchun ta’minotchilarga shuningdek transport 
tashkilotiga mehnat buyumlarini tashib keltirish xarajatlari uchun to’lovlar. 
Ta’minot bilan bog’liq operatsiyalarni hisobga olish uchun misollar 
keltiramiz. 
Moddiy qiymatliklarning kelib tushishini aktiv schyot hisoblangan. 10 
“Materiallar” schyotining debet tomoniga yozish zarur.
SHuningdek, u yerga moddiy qiymatlarni yetkazib kelish xarajatlari 
qiymati yoziladi. Bir vaqtning o’zida ushbu operatsiya summasi 60 “Mol 
yetkazib beruvchilar va pudratchilar bilan hisob - kitoblar” passiv schyotning 
kreditga yoziladi, chunki bu xolata xaridor xo’jalik sub’ektining 
ta’mnotchilar oldidagi qarzi ko’payadi. 
Birinchi operatsiya yuzasidan quyidagicha buxgalteriya yozuvini 
ko’rsatish maqsadga muvofiqdir: 

Yüklə 5,01 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   39   40   41   42   43   44   45   46   ...   185




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin