28 «Zamonaviy dunyoda ilm-fan va texnologiya» nomli ilmiy-amaliy konferensiya xalqaro valyuta bozori va o‘zbekistonda valyuta operatsiyalariNİ RİvojlantiRİshning iSTİqbolli yo‘nalishlari Nazarov Azizbek Shuxratovich Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya

30 
«Zamonaviy dunyoda ilm-fan va texnologiya» 
nomli ilmiy-amaliy konferensiya 
belgilangan valyuta tizimi yoki boshqariladigan rejimdagi valyuta kurslari 
muomilasi taminlangan. 
Bu holatlarning barchasi xalqaro valyuta fondini qayta isloh qilishni talab 
qiladi. Chunki hozirgi kunda xalqaro valyuta fondi moliyaviy va valyuta 
munosabatlarini to‘liq va izchil nazorat qilish imkoniyatiga ega emas. Masalan 
xalqaro valyuta bozorlari tizimining yangi ko‘rinishi FOREX tizimini nazorat 
qilish juda mushkul. Bu bozorni tartibga solib bo‘lmaydi deyish ham mumkin. 
Bu bozorning malum manzilda joylashmagani qolaversa u butun kun davomida 
faoliyat olib borishi unda bo‘layotgan operatsiyalarni nazorat qilish 
imkoniyatini cheklaydi. 
Fikrimizcha, jahon moliya bozori tushunchasiga uslubiy yondashuv ushbu 
tushunchani bir tomondan izohlashning iloji bo‘lmaganligi tufayli, ko‘p 
o‘lchamliligini tushunishga asoslanishi kerak. Hatto eng asosiy tushuncha ham 
bir necha omillarni – bozorda yuzaga keluvchi munosabatlarning iqtisodiy 
mohiyati, unda aylanuvchi moliya aktivlari, bozorda bitimlarni amalga 
oshiruvchi sub’ektlar, shuningdek, ularning jahon iqtisodiyotidagi ahamiyatini 
rad etishi mumkin. Shuning uchun turli mualliflarning jahon moliya bozori 
tushunchasiga tahlil etilgan yondashuvlaridan o‘zaro to‘ldiruvchi sifatida 
foydalanish mumkin. 
Jahon moliya bozori rivojlanishining geografik tuzilishi tahlili rivojlangan 
mamlakatlarning ustunligini ko‘rsatadi. Shimoliy Amerika mamlakatlari (AQSh 
va Kanada), Evropa Ittifoqi mamlakatlari va Yaponiya umumanjahon 
bozorining uchdan bir qismini egallaydi. 
XULOSA 
Jahon bozoridagi joriy yo‘nalishlarning tadqiq etilishiga ko‘ra, yaqin va uzoq 
muddatli istiqbolda aksariyat davlatlar moliya sektorida chuqur o‘zgarishlar 
ehtimoli mavjud. 
2009-2010 yillarda ishbilarmonlik faoliyatining jonlanishiga qaramay, 
hozirgi jahon moliyaviy inqirozi oqibatlari to‘liq bartaraf etilmagan. Bizning 
fikrimizcha, yaqin bir necha yilda jahon moliya bozorida ikki asosiy omil – 
jahon moliyaviy inqirozi oqibatlarining bevosita ta’siri, shuningdek, 
barqarorroq moliya tizimini tashkil etishga qaratilgan va inqirozni keltirib 
chiqaruvchi tartibga solish muhitining o‘zgarishi hukmronlik qiladi. 
Natijada, moliya sektori faoliyati, moliya institutlari hajmi, operatsiyalarni 
moliyalashtirish usullari, xatarlarni boshqarish siyosati, alohida davlat 
(mamlakat)lar va jahon moliya bozorlaridagi raqobat xususiyatlarida miqyosli 
o‘zgarishlarning ehtimoli mavjud. 

---

`