3 – Ma’ruza. Ishlab chiqarish va uning tarmoqlarida metrologik xizmat va ta’minot. Reja

3.6-расм. Ишлаб чиқаришнинг метрологик таъминоти 
жараёнларининг натижавийлиги алгоритми. 
Маълумотлар тўлиқ 
ва тўғрими? 

---

oshirish va raqobatbardoshligini ta’minlashning asosiy shartlaridan biri bo‘lib 
hisoblanadi. 
13) Metrologlarni tizimli ravishda malakasini oshirish: 
- yangi olib kelingan o‘lchash vositalari bilan ishlash, qiyoslash va kalibrlar 
usullarini o‘zlashtirishi; 
- “Metrologiya to‘g‘risida”gi qonunni, kasbiga aloqador qonunchilik 
hujjatlarini, metrologiya bo‘yicha yangi me’yoriy hujjatlarni o‘rganish; 
- SMSITI va boshqa etakchi metrologik institutlar o‘tkazayotgan turli xl 
seminarlarga, qayta tayyorlash kurslariga ishtirok etishi; 
- metrologiya bo‘yicha olimpiada, tanlovlarga ishtirok etishi; 
- metrologiya bo‘yicha davriy nashrlarni o‘rganishi lozim. 
14) YAngi axborotlarni paydo bo‘lishi bilan avtomatik yangilanadigan va 
axborotlarni qidirish ta’minlangan tizimlaridan, elektron ma’lumotlar bazalaridan 
faol foydalanish: 
- Davlat reestriga kiritilgan o‘lchash vositlarining texnik tavsiflari va 
foydalanish to‘g‘risida; 
- davlat metrologik xizmatlari va yuridik shaxslarning metrologik xizmatlari 
o‘tkazadigan qiyoslash va ta’mirlash ishlari to‘g‘risida; 
- metrologiya sohasidagi me’yoriy va ma’lumot hujjatlari to‘g‘risida; 
- yuqori aniqlikdagi qurilmalar va etalonlar to‘g‘risida; 
- ishlab chiqarilayotgan asboblarning elektron katologi to‘g‘risidagi 
ma’lumotlarni bilan ta’minlagan axborot tizimlari bo‘lishi lozim. 
15) Boshqa bo‘linmalardagi (konsrtruktorlik, texnologik, ishlab chiqarish, 
sinov bo‘limlari) mutaxassislarning metrologiya sohasidagi bilimlarini oshirish 
bo‘yicha chora-tadbirlar. 
Konstruktorlik va texnologik hujjatlarni metrologik ekspertizadan o‘tkazishda 
bitta va aynan shu xatolik (me’yoriy hujjatlar va atamalarni nomlanishi, kattalik 
birliklarini noaniq tarjima qilish, kattalikning miqdoriy qiymatini va uning xatoligini 
noto‘g‘ri yozish, o‘lchash topshiriqlarini bajarish uchun o‘lchash vositasini yoki 
usulini noto‘g‘ri tanlash, etarli bo‘lmagan axborotlar va boshqalar) qaytariladi. 
Buning uchun kelgusida xatolar yana qaytarilmasiligi uchun yo‘l qo‘ilgan 
xatoliklarni tahlili va tizimlashtirish bo‘yicha chora-tadbirlarni o‘tkazish hamda 
boshqa bo‘limalarning mutaxassislarini metrologiya bo‘yicha bilimi oshirish lozim. 
Buning uchun turli xil ish usullaridan foydalanish mumkin, bular quyidagilar: 
- korxonaning Sifat bo‘yicha doimiy faoliyatdagi komissiyasining 
yig‘ilishlarida ushbu masalalarni muhokama qilish; 
- texnikaviy hujjatlarda doim uchraydigan xatolar va noaniqliklarni tarkibi 
ro‘yxati va tahlili bo‘yicha “Xizmat xatilar”ni chiqarish; 
- foydali ma’lumotlardan tarkib topgan “Eslatma”larni rasmiylashtirish, 
masalan, “O‘lchash natijalari xatoligini baholash miqdoriy yaxlitlash va hisoblash 
qoidalari”, “Sonlarni yozish qoidalari” bo‘yicha rasmiy hujjtlar; 
- korxona mutaxassislarining metrologiya bo‘yicha bilimlarini oshirishga 
yo‘naltirilgan korxona standartlarini ishlab chiqish.

---

16) Korxona metrologik xizmati hududiy standartlashtirish va metrologiya 
xizmatlar ko‘rsatish markazlari (XSMM) va boshqa tashkilotlarning metrologik 
xizmatlari bilan o‘zaro faoliyatlarni yo‘lga qo‘yish. 
Bunday hamkorliklar ishlab chiqarish metrologik ta’minotini yuzaga keluvchi 
metrologik muammolarni hal etishda tajriba almashish va o‘zaro yordam hisobida 
yaxshilanadi.