3-ma‘ruza: don un va non mahsulotlari reja: Donlarni klassifikasiyasi

---

3-MA‘RUZA: DON UN VA NON MAHSULOTLARI
 
Reja: 
1. 
Donlarni klassifikasiyasi
2. 
Dukkakli donlar
3. 
Un mahsulotlari
4. 
Non mahsulotlari
5. 
Bulka mahsulotlari.
6. 
Teshkulcha mahsulotlari
1. Don mahsulotlarining klassifikatsiyasi  
Yorma bo’g’doy, tariq, arpa, qora bo’g’doy, sholi, suli, makkajo’hori va ayrim 
dukkakli o’simliklar donidan tayyorlanadi. Boshoqli o’simliklar (dukkakli o’simliklar 
bundan mustasno) donining tuzilishi taxminan bir hil bo’lib, qobiklar (mevali va 
urug’li), aleyron qatlam, unli yadro (endosperma) va mo’rtak (zarodish) dan iborat. 
Suli, arpa, qora bo’g’doy, tariq va sholi donining sirti, mevali va urug’lik qobig’idan 
tashqari, pust (rangli - gul qobik) bilan qoplangan.
O’zbekiston Respublikasi mustakilik davrida don va don mahsulotlari bo’yicha 
o’z mustaqilligiga erishdi. Buda davlatimizni bu soha bo’yicha olib borgan iqtisodiy va 
sosial siyosati katta rol` o’ynadi O’zbekiston Respublikasida 2004 yili 3 million 850 
ming tonnadan ziyot don mahsulotlari tayorlandi. Don va don mahsulotlari bo’yicha 
Jizzax viloyati G’allaorl tumanida joylashgan O’zbekiston don o’simliklari instituti 
olimlari tomonidan yaratilga “BARAKA”,”G’ALLA OROL-3”,”SUG’DIYoNA”va 
boshqa yuqori hosil beruvchi navlar yaratilib ular ishlab chiqarishga tavsiya etildi. 
Bundan tashqari 2004 yilda Andijon, Farg’ona, Qashqadaryo va boshqa viloyatlarda 
Rossiya, Ukraina, Belarusiya, Qozog’iston va boshqa davlatlardan keltirilgan o’nlab 
bo’g’doy navlarini itiroduksion pitomniklarda sinab ko’rilib, bular ichidan shu 
viloyatlarda o’sib yuqori hosil beradigan navlarni raionlashtirish bo’yicha katta ishlar 
amalga oshirildi. Bu ishlar bilan bir qatorda don mahsulotlari hom-ashyosini 
tayorlashda sifatli, yuqori hosil beradigan navlarni urug’chiligiga katta etibor 
berilmoqda.