3 ma'ruza. Gidrostatik mashinalar

2. Taqqoslash tekisligi, potensial napor va napor tekisligi

Suyuqlikning ichkarisidagi nuqtalarining vertikal koordinatalari Zni aniqlash uchun xizmat qiladigan tekislik taqqoslash tekisligi (O-O) deyiladi va u ixtiyoriy balandlikda o`tkazilishi mumkin.

Taqqoslash tekisligidan (O-O) to tekshiralayotgan nuqtamizgacha bo`lgan vertikal masofa (Z) taqqoslash tekisligiga nisbatan nuqtaning geometrik balandligi deyiladi.

Taqqoslash tekisligi (O-O) gorizontal bo`lishi shart.

Potensial naporni tushuntirishimiz uchun yopiq idish olamiz(1.9.1-rasm).

Suyuqligimizning erkin sirtiga ta'sir qilayotgan bosim p₀ bo`lsin atmosfera bosimidan farqli (katta).

1 va 2 nuqtalar uchun gidrostatikaning asosiy tenglamasiga asosan muvozanat tenglama quyidagicha ifodalanadi.

2-rasm .Taqqoslash tekisligiga doir chizma.

(4)

u vaqtda

(5)

va h₂ p₂ balandliklar qiymat jihatidan nuqtalar chuqurligi va doimiy kattalik p₀/ yig`indisidan iborat.

P’ezometr balandliklar va quyidagi muvozanat tenglamalar orqali aniqlanadi.

Agar idishdagi suyuqlikning erkin sirtda p₀ – p_a va p’ezometr ochiq bo`lsa, u vaqtda

(6)

Ochiq idish uchun potensial napor quyidagi ko`rinishda yoziladi:

(7)

Ya'ni potensial napor (H), absolyut bosim qiymatini berar ekan va ortiqcha bosimga to`g`ri kelar ekan, hamma nuqtalar uchun p’ezometrimizdagi suyuqligimiz balandliligi bir xil balandlikda bo`ladi, hamda bitta gorizontal tekislikada O` - O` napor tekisligida (yoki potensial napor tekisligida) yotadi.