3-mavzu: husnixatga o‘rgatishning metod va usullari

2. Genetik usul
. Genetik usul to‘g‘ri yozishga o‘rgatishning asosiy usuli 
hisoblanadi. Boshlang‘ch maktabning dasturida ko‘rsatilishicha alifbeni o‘rganish 
vaqtida bolalar alifbeda harflar qanday joylashgan bo‘lsa shu tartibda yozilishida 
oson yoki qiyinligidan qatiy nazar ketma-ket o‘rganiladi. 
Genetik uslub bilan yozuvga o‘rgatish hozirgi kunda alifbeni o‘rganib 
bo‘lgandan so‘ng to‘g‘ri yozuvga o‘rgatishning butun borishida amalga oshiriladi. 
Bu uslubning afzalligi shundan iboratki, o‘quvchi yozuvdagi harfni alifbadagi 
tartibda emas, balki uning yozilishidagi murakkab tomonlariga va yozuvdagi harf 
avvalgi yozuv mashqlariga mos bo‘lishi kerak. 
Oldiniga o‘quvchilar oddiyroq va yengil harflarni yoza boshlaydilar, keyin 
chalik esa birmuncha murakkabroq va oxirida qiyin mashqlarni yozadilar. 
Bunday ketma - ketlikning afzallik tomoni shundaki, o‘quvchi 1-2 ta elementni 
o‘zlashtirib olib shakli jihatidan soddaroq bo‘gan harfga o‘tadi, so‘ng qandaydir 
shtrihni yoki alohida bir elementni qo‘shish orqli yangi harflarni, tuzilishi jihatidan 
murakkabroq bo‘lganni o‘rganishga o‘tadi. 

---

Alohida elementni o‘rganganidan so‘ng, alohida harflarga ega bo‘lan yozuvga, 
undan keyin so‘z yozishga o‘tiladi. 
Bu quyidagi tartibda amalgam oshiriladi: 1. o‘qituvchi hozir yozuv bilan 
shug‘iillanishlarini aytib o‘tadi, o‘quvchilar mashg‘ulotga kerak bo‘ladigan 
narsalarni tayyorlab qoyadilar. 2. Undan keyin o‘qituvchi sinf doskasidagi harf yoki 
so‘zning yozilish tartibini tushuntirib beradi, o‘quvchilar esa o‘qituvchining yozish 
jarayonidagi qo‘l harakatlarini takrorlab borishlari lozim; 3. o‘qituvchi tomtnidan 
so‘z o‘quvchilar bilan o‘qib chiqiladi va "havoda yozish"mashqlari bir necha bor 
takrorlanadi. Bunday tayyorgarlik mashqlaridan so‘ng o‘quvchilar daftarga 
yozishga o‘tadilar. Agarda o‘quvchi yozish jarayonida qandaydir bir elementni yoki 
biron - bir harfni yozishda qiynalsa, uning ustida ishlashga vaqt ajratiladi va 
yozishda qiynalayotgan u yoki ub element yoki harfni yozishni mashq qildirish va 
uni yaxshilab o‘zlashtirib olingandan so‘ng, yoza boshlangan so‘zni davom 
ettirishga kirishiladi. 
Yozish malakasini egallab borishga o‘rgatih maqsadida avvaliga sodda 
elementlardan tashkil, etilgan so‘zlarni, keyin esa murakkabroq so‘zlarni yozishga 
o‘tiladi.