Кошининг интеграл аломати, умумлашган гармоник қатор
Теорема. Агар [1;) оралиқда номанфий интегралланувчи функция монотон камаювчи ва қатор ҳадлари учун тенгликлар ўринли бўлса , у ҳолда қатор ва хосмас интеграллар бир вақтда яқинлашувчи ёки бир вақтда узоқлашувчи бўлади; яқинлашувчи бўлган ҳолда
+a1 (4)
муносабат ўринли бўлади.
Исботи. функциянинг монотон камаювчилигидан kxk+1 тенгсизликлардан f(k) f(x) f(k+1) келиб чиқади. Бу қўш тенгсизликни k дан k+1 гача интеграллаб,
, ёки f(k)=ak бўлганлиги учун ak ak+1 қўш тенгсизликларга эришамиз. Сўнги тенгсизликларни k=1, 2, , n учун ёзамиз:
a1 a2,
a2 a3 , ,
an an+1.
Буларни ҳадма-ҳад қўшиб, қуйидагига эга бўламиз:
Sn Sn+1-a1 (5)
Қуйидаги ҳолларни қараймиз.
1) интеграл яқинлашувчи ва I га тенг. У ҳолда I ва Sn+1 I+a1=C ёки барча натурал n ларда Sn I. Демак, (Sn) кетма-кетлик юқоридан чегараланган, бундан қатор яқинлашувчи.
Ва аксинча, агар қатор яқинлашувчи бўлса, у ҳолда (Sn) кетма-кетлик юқоридан чегараланган, демак умумий ҳади In+1= бўлган монотон ўсувчи кетма-кетлик яқинлашувчи бўлади, яъни интеграл яқинлашувчи бўлади.
2) интеграл узоқлашувчи бўлсин. У ҳолда Sn тенгсизликдан (Sn) кетма-кетлик юқоридан чегараланмаган, бундан қатор узоқлашувчи эканлиги келиб чиқади. Агар да қатор узоқлашувчи бўлса, у ҳолда унинг хусусий йиғиндиларидан иборат (Sn) кетма-кетлик юқоридан чегараланмаган, демак, умумий ҳади In+1= бўлган кетма-кетлик ҳам чегараланмаган. Бундан интегралнинг узоқлашувчилиги келиб чиқади.
Қатор яқинлашувчи бўлган ҳолда (5) қўштенгсизликда n лимитга ўтиб,
S S-a1 муносабатга, бундан (4) га эга бўламиз.
|