3-mavzu. Mutaxassislik masalalarida axborot texnologiyalarini qo‘llash. Elektron jadvallar va ma’lumotlar bazasi

– «Таблица или запрос» 
(Jadval yoki so’rov) ro‘yxatli maydon xususiyati, 
«Источник строк» 
(Satrlar manbai) – 
«запрос»
(so’rov) xususiyati
ko‘rsatiladi.
3. 
Menyuning 
«Формат» 

 «Преобразовать элемент» 

 «Поле со 
списком»
(Format 

 
Elementni o’zgartirish 

 
Ro’yxatli maydon) buyrug‘i 
yordamida 
«Номер субсчета кредита»
(Kredit subscheti raqami) maydonini 
ro‘yxatli maydon elementiga o‘zgartiring. 
7. 
Subschet krediti qiymatlar ro‘yxati tanlangan kredit scheti uchun 
shakllanishi mumkin. Buning uchun 
«Тип источника строк» 
(Satrlar manbai 
turi) 
– «Таблица или запрос» 
(Jadval yoki so’rov) ro‘yxatli maydon xususiyati, 
«Источник строк» 
(Satrlar manbai) – 
«запрос»
(so’rov) xususiyati
ko‘rsatiladi.
8. 
«Примечания формы»
(Shakllar izohi) sohasiga XAJ jadvallari 
yozuvlari bilan ishlash uchun 4 ta tugmani joylang. 
«Мастер создания кнопок»
(Tugmacha yaratish ustasi) rejimida 
«Обработка записей»
(Yozuvlarni qayta 
ishlash) kategoriyasini tanlang: 
«Добавить запись» 
(yozuv qo’shish)
, «Удалить 
запись» 
(Yozuvni o’chirish)
, «Восстановить запись»
(Yozuvni tiklash)
, 
«Дублировать запись»
(Yozuvni takrorlash)
.
9. Menyuning 
«Файл» 
(Fayl)

«Сохранить»
(Saqlash) buyrug‘i 
yordamida shaklni xotiraga oling. 

---

10. Shakl orqali ma’lumotlar bilan ishlash uchun menyuning 
«Вид» 
(Ko’rinish) 

 «Форма»
(Shakl) buyrug‘i yordamida ma’lumotlarni kiriting va 
taxrirlash rejimiga o‘ting. 
 
Hisobotlar yaratish
Hisobotlar ko‘p jihatdan shakllarga o‘xshaydi. Shuning bilan birga shakllar va 
hisobotlar orasida muhim bir farq borki, u ham bo‘lsa hisobotlar faqat 
ma’lumotlarni chop etishga mo‘ljallanganligidadir. Ularda ma’lumotlarni chiqarish 
uchun boshqaruv elementlariga bo‘lgan zarurat yo‘q. Shuning uchun hisobotlarda 
ro‘yxatlardan, ro‘yxatli maydonlardan va boshqa ayrim elementlardan voz kechish 
mumkin. 
Hisobotlar uchun 
Jadvallar
yoki 
Shakllar
holatini o‘rnatish mumkin emas. 
Hisobot uchun faqat 
«Koнструктор»
va 
«Предварительный просмотр» 
(Oldindan ko‘rish) holatlarini tanlash mumkin. 
Hisobotni yaratish uchun MBning muloqot oynasida
 «Oтчёты» 
(Hisobotlar) 
ilovasini tanlash va 
«Создать» 
(Yaratish) tugmachasini bosish kerak. Natijada 
«Новый отчёт» 
(Yangi hisobot) muloqot oynasi paydo bo‘ladi. 
Uning yordamida hisobotlarni uch xil usul bilan yaratish mumkin. Bular: 
avtomatik tarzda, hisobotlar ustasi yordamida yoki qo‘lda, mustaqil ravishda. 
Hisobotlar ustasi
barcha qiyin ishlarni o‘z zimmasiga olib, hisobotni tez 
yaratish imkonini beradi. Hisobotlar ustasi chaqirilgandan so‘ng ekranga 
chiqadigan muloqot oynalarida so‘raladigan zarur ma’lumotlar kiritiladi va 
foydalanuvchining javoblari asosida hisobot yaratiladi. 
«Автоотчет» (Avtohisobot) yordamida hisobot yaratish
Avtohisobot hisobot yaratish vositasi bo‘lib, unda bazadagi jadvallar va 
so‘rovlardagi barcha maydonlar va yozuvlar chiqariladi. Bunda asosiy qilinadigan 
ishlar quyidagilardan iborat. 
1. MB muloqot oynasida