3-mavzu. Raqamli iqtisodiyotda bulutli texnologiyalari

Bulut texnologiyalarga xizmat ko'rsatish modellari
Hozirgi vaqtda xizmat ko'rsatishning bulutli xizmatlarining uchta asosiy modelini ajratib ko'rsatish odatiy holder, ular ba’zida “bulut qatlamlari” deb nomlanadi.
Ushbu uchta qatlam - infratuzilma xizmatlari, platforma xizmatlari va ilovalar xizmatlar - nafaqat bulutli texnologiyalar tuzilishini, balki umuman axborot texnologiyalarining aks ettiradi .
Hozirgi vaqtda bulutli texnologiyalar va ularning kontseptsiyasi o'z foydalanuvchilariga quyidagi xizmat turlarini taqdim qilishni o'z ichiga oladi:
Xizmat sifatida saqlash (Storage-as-a-Service) (SaaS )
Bu bulutli xizmatlarning eng oddiysi bo'lib , talabga binoan disk maydonini ifodalaydi. Har birimiz monitorda dahshatli ogohlantirish paydo bo'lgan vaziyatga duch kelganmiz: "Mantiqiy disk to'liq, joyni bo’shatish uchun, keraksiz dasturlarni yoki ma'lumotlarni o'chiring". Storage-as-a-Service xizmati ma'lumotlarni tashqi "bulut"da saqlash imkonini beradi. Siz uchun bu qo'shimcha mantiqiy disk yoki papka kabi ko'rinadi. Xizmat boshqalar uchun asosiy hisoblanadi, chunki u deyarli har birining qismidir. Bunga Google Drive va boshqa shunga o'xshash xizmatlarni misol qilib keltirish mumkin .
Ma'lumotlar bazasi xizmat sifatida (Database-as-a-Service)(DaaS)
Foydalanuvchi katta hajmdagi ma'lumotlarni saqlash uchun foydalanishi mumkin bo'lgan disk maydoni bilan ta'minlaydi. Bu ma'lumotlar bazasi bilan ishlash imkoniyatini beradi, go'yo ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimi ( DBMS ) local resursda joylashgandek.
Axborot xizmat sifatida (Information-as-a-Servise) (IaaS)
Bu har daqiqada yoki hatto har soniyada o'zgarishi mumkin bo'lgan har qanday ma'lumotni masofadan turib ishlatishga imkon beradi.
Jarayon ximat sifatida(Process-as-a- Service) (PaaS)
Masafodagi resurs bo’lib,yagona biznes-jarayonni yaratish uchun bir necha resurslarni birgalikda bog'laydi(bitta bulutdagi yoki boshqa bulutdagi ma’lumotlarni).
Ilovalar xizmat sifatida ( Application-as-a- Service ) (AssS)
Uni Software-as-a-Service ( SaaS , dasturiy ta’minot xizmatlari) deb ham atalishmumkin .
U uzoq serverlarda joylashgan bo’lib, har bir foydalanuvchi unga Internet orqali kirishi mumkin bo'lgan "talab bo'yicha dastur"dir hamda ushbu dasturni yangilash va litsenziyalashning barcha masalalari ushbu xizmatning provayderi tomonidan tartibga solinadi. Google Docs , Google Calendar va boshqalaronlayn dasturlar misollar bo’lishi mumkin.
Platformalar xizmat sifatida (Platform-as-a-service) ( PaaS)
Bu xizmat ko’rsatuvchi modeli bo'lib, unda iste'molchiga xizmatlar to'plami sifatida ilovalar taqdim etiladi. Foydalanuvchi o'rnatilgan operatsion tizimli va ba'zi dasturiy ta'minotga ega bo’lgan kompyuter platformasibilan ta'minlanadi. Xususan, unga xizmat sifatida oraliqdagi dasturlar ( dasturiy ta'minot ) , xabar almashish, integratsiya, ma'lumot, aloqa va boshqalar xizmat sifatida kiradi.
Integratsiya xizmatlari (Integratsiya-as-a-service) ( IaaS )
Bu bulutdan to'liq integratsiya paketini olish imkoniyati, shu jumladan dasturlar va ularning algoritmlarini boshqarish o'rtasidagi dastur interfeysi. Bunga taniqli xizmatlar va korxona ilovalarinining markazlashtirish, optimallashtirish va birlashtirish(EAI) xususiyatlarga ega bo’lib,"bulut" xizmati sifatida taqdim etiladi.
Xavfsizlik xizmatlari( SaaS) (Security-as-a-service)
Ushbu xizmat turi foydalanuvchiga veb - texnologiyalar, elektron yozishmalar, mahalliy tarmoqlardan tezkor tartibda va mahsulotlarni ochish va tarmoq xavfsizligini yaratisg va qo’llab qo’vvatlash uchun xarajatlarni qisqartirish imkonini beradi.
Xizmatlarni boshqarish servis sifatida (Menejment / Governance - as - a – Service) ( M / GaaS). Bir yoki bir nechta "bulutli" xizmatlarning parametrlarini boshqarish va sozlash imkonini beradi. Bular asosan topologiya, resurslardan foydalanish, virtualizatsiya kabi parametrlardir.
Infratuzilma xizmat sifatida (IaaS , xizmatlar va infratuzilma )
Bular tarkibiga iste'molchilarga xizmat sifatida taqdim etiladigan serverlar, tarmoq uskunalari va drayvelar kabi jismoniy manbalar to'plami kiradi. Infratuzilma xizmatlari ma'lumot markazlarini to'g'ri jihozlash, kerak bo'lganda hisoblash quvvatini ta'minlash muammosini hal qiladi . Foydalanuvchi kompyuter infratuzilmasi bilan ta'minlangan, odatda tarmoqqa ulangan virtual platformalar (kompyuterlar) o'zi mustaqil ravishda o'z maqsadlari uchun o'rnatadi.
Infratuzilma xizmatlariga misollar IBM Smart Cloud Enterprise, VM Ware, Amazon EC2, Windows Azure , Google Cloud Storage , Parallels Cloud Server va ko'plab boshqalar.
Xizmatlar va sinovlar (TaaS, Testing-as-a-service )
Bu xizmat lokal yoki "bulut" tizimini test bulutdagi dasturiy ta'minot yordamida sinovdan o’tkazish imkonini beradi (korxona hech qanday apparat yoki dasturiy ta'minot bilan talab qilinmaydi).
Ish joy xizmat sifatifa ( WAAS , Workplace as a Service)
Bu kompaniyalarga o'z xodimlarining ish joylarini tashkil qilish uchun bulutli hisob-kitoblaran foydalanishga imkon beradi .
Xavfsizlik xizmat sifatida ( Security kabi bir xizmati) (SaaS ) web - texnologiyalar xavfsiz foydalanishni ta’minlaydigan mahsulotlarni tezkor ochish imkon beradi.
Bunday platforma xizmatlarga misollar IBM SmartCloud Application Services, Amazon Web Services, Windows Azure, Boomi, Cast Iron, Google App Engine va boshqalar .
Ilovalar xizmatlari ( Software as a service - SaaS ) bu - dasturlarga kirishnixizmat sifatida anglatadi, ya'ni provayder dasturlari bulutda ishlaydi va foydalanuvchilar talabiga binoan taqdim etiladi.
Ilovalar turli mijoz qurilmalar orqali, yoki nozik mijoz interfeyslarni, orqali ochiladi va web - brauzer, yoki web - pochta, yoki interfeyslar dasturi. Shu bilan birga, iste'molchi bulutning asosiy infratuzilmasini, shu jumladan tarmoqlar, serverlar va operatsion tizimlarni boshqara olmaydi. Oxirgi foydalanuvchisi kirish parametrlarni (loginlar, parollar va hokazo) saqlashi va ilovalar havfsiz ishlatilishi boyicha provayderlar tavsiyalarni bajarilishi uchun javobgar.
SaaS-ga misollar Gmail, Google Docs, Netflix, Photoshop.com, Acrobat.com, IntuitQuickBooks Online , IBM LotusLive , Unyte , Salesforce.com, Sugar CRM va WebEx bo’lishi mumkin.