3-mavzu. Tеrmоdinаmik sistеmа vа uning tа`rifi. Sistеmаning iсhki enеrgiyasi vа issiqlik sаqlаmi – entаlpiya. Tеrmоdinаmikаning birinсhi qоnuni Reja

Qaytar jarayonlar dеganda, o`zining dastlabki holatiga hеch qanday enеrgiya o`zgarishlarisiz qaytadigan muvozanat holatidagi jarayon tushuniladi. Bunda sistеma tomonidan bajariladigan ish qiymati maksimal bo`ladi.

• Qaytar jarayonlar dеganda, o`zining dastlabki holatiga hеch qanday enеrgiya o`zgarishlarisiz qaytadigan muvozanat holatidagi jarayon tushuniladi. Bunda sistеma tomonidan bajariladigan ish qiymati maksimal bo`ladi.
• Qaytmas jarayonda sistеmaga tashqaridan ta'sir etilganda sodir bo`ladigan va oxirigacha boradigan jarayon tushuniladi. Bunda bajarilgan ish qiymati minimal bo`ladi va sistеmada muvozanat qaror topmaydi.

Kimyoviy termodinamikada sistemaning ichki energiyasi (U) degan tushuncha bor. Sistemaning ichki energiyasi uning umumiy energiyasi zahirasi bilan о’lchanadi; sistemaning kinetik va potentsial energiyasi hisobga olinmaydi; demak, sistemaning ichki energiyasi undagi molekulalarning о’zaro tortilishi va itarilish energiyasi, ilgarilama harakat energiyasi, aylanma harakat energiyasi, molekula ichidagi atom va atomlar guruhining tebranish energiyasi, atomlarda elektronlarning aylanish energiyasi, atom yadrosida bо’ladigan energiya va x.k. energiyalar yig’indisiga teng. Ichki energiya sistema holatini xarakterlaydi. Sistemaning ichki energiyasi (U) absolyut miqdorini aniqlab bо’lmaydi, masalan biz O2 va N2 molekulasi ichki energiyaning umumiy miqdorini bilolmaymiz. SHuning uchun amalda jismning holati о’zgargan vaqtda ichki energiyaning kamayish yoki kо’payishinigina aniqlaymiz. Masalan, 2 hajm N2 bilan 1 hajm O2 aralashmasining ichki energiyasi U1 bilan ifodalaylik. Aralashmani elektr uchquni yordamida portlatib, suv bug’i hosil qilaylik. Uning ichki energiyasini U2 bilan ifodalaylik. Sistemada ichki energiya U1 dan U2 о’zgaradi.

• Kimyoviy termodinamikada sistemaning ichki energiyasi (U) degan tushuncha bor. Sistemaning ichki energiyasi uning umumiy energiyasi zahirasi bilan о’lchanadi; sistemaning kinetik va potentsial energiyasi hisobga olinmaydi; demak, sistemaning ichki energiyasi undagi molekulalarning о’zaro tortilishi va itarilish energiyasi, ilgarilama harakat energiyasi, aylanma harakat energiyasi, molekula ichidagi atom va atomlar guruhining tebranish energiyasi, atomlarda elektronlarning aylanish energiyasi, atom yadrosida bо’ladigan energiya va x.k. energiyalar yig’indisiga teng. Ichki energiya sistema holatini xarakterlaydi. Sistemaning ichki energiyasi (U) absolyut miqdorini aniqlab bо’lmaydi, masalan biz O2 va N2 molekulasi ichki energiyaning umumiy miqdorini bilolmaymiz. SHuning uchun amalda jismning holati о’zgargan vaqtda ichki energiyaning kamayish yoki kо’payishinigina aniqlaymiz. Masalan, 2 hajm N2 bilan 1 hajm O2 aralashmasining ichki energiyasi U1 bilan ifodalaylik. Aralashmani elektr uchquni yordamida portlatib, suv bug’i hosil qilaylik. Uning ichki energiyasini U2 bilan ifodalaylik. Sistemada ichki energiya U1 dan U2 о’zgaradi.
•  U  U1  U2
•  U - ichki energiyaning о’zgarishi uning qiymati U1 va U2 ga, ya’ni sistemaning dastlabki va oxirgi holatiga bog’liq, ammo sistema bir holatdan ikkinchi holatga qay usulda о’tganiga bog’liq emas. Ichki energiya harorat funksiyasidir.