3-tema: Eń áyyemgi dáwirlerden XIX ásirdiń birinshi yarımına shekem jáhán pedagogika pániniń rawajlanıwı. Ya. A. Komenskiydiń pedagogikalıq teoriyası. XIX ásir ekinshi yarımı – XX ásirde jáhán pedagogika pániniń rawajlanıwı

Izshillik principinde kún, ay, jılǵa wazıypa qoyıw hám onı ámelge asırıwǵa umtılıw kerek ekenligin aytadı. Bunda a)anıq waqıttı belgilew, b) oqıwdıń balanıń jasına sáykes keliwi, v) material izbe-izlik penen úyreniliwi talap etiledi.
Komenskiy materialdı bekkem, tiykarlı ózlestirip alıwǵa úlken áhmiyet berip, «bekkem tiykardı» payda etip, oqıtılıp atırǵan nárselerdi bir-birine baylanıstırıp oqıtıwdı alıp barıw kerek degen pikirdi keltiredi. Onıń pikirinshe hár bir tema qısqa, anıq qaǵıydalar tiykarında túsindiriliwi kerek
Klass – sabaq sisteması. Komenskiy klass-sabaq sistemasın islep shıǵıp, onda oqıtıwshınıń oqıwshılardı jámáát formasında oqıtıwı aytıp ótiledi. Múmkinshiligi bolǵanınsha jas kórsetkishleri birdey bolǵan oqıwshılardan klasslardıń dúziliwin, mektepte jumıs oqıw jılı, oqıw sheregi bolıp bólingen túrde jobalı alıp barılıwın, oqıwshılarǵa waqtında kanikullardıń beriliwin kórsetip ótti. Oqıw kúnin (ana tili mektebinde 4 saat, latın metebi-gimnaziyada 6 saat) belgilep berdi. Oqıwshılar mektepke bir waqıtta qabıl etilip, oqıw gúzde (sentyabrde) baslanıwı kerek dep esapladı.
Komenskiy sabaqlıqlarǵa bolǵan talaplardı da belgilep berdi hám ózi bir neshe sabaqlıqlar jazdı. Oqıtıwshınıń roli hám oǵan qoyılatuǵın talaplardı belgilep berdi. Ol oqıtıwshılıqtı «jer júzindegi hár qanday kásiplerden joqarıraq turatuǵın júdá maqtanıshlı kásip» dep esapladı.
XIX ásirdiń aqırı XX ásirdiń baslarında sol dáwirdegi burjuaziyalıq mámleketlerdiń pedagoglarına óz tásirin tiygizgen bir qansha pedogogikalıq teoriyalardıń rawajlanıwına jańasha kóz-qaraslar júzege kele basladı. Bilim beriw hám tárbiyalawdıń wazıypaları qayta kórip shıǵıla baslandı. Pedagogika iliminin rawajlanıwı ushın jańa baǵdarlar payda boldı. Sol zamanda jasaǵan Shveciyalı jazıwshı hayal E.Keydiń kórsetkenindey «balalar ásiri» kirip keldi. Russonıń «erkin tárbiya teoriyası» jańasha formada dúńyaǵa qayta keldi.
Bul dáwirde Batıs Evropa ellerinde baslanǵısh tálim haqqındaǵı nızamlardıń qabıl etiliwine qaramastan bilimlendiriwdi rawajlandırıw boyınsha demokratiyalıq háreketler háwij ala basladı. Filosofiyanıń sensualizm ideyasına (Max,Avenarius), háreketler filosofiyasına (Fixte,I.Gyote), adamzattıń ádep-ikramlılıq máselelerine (Nicshe), individtiń rawajlanıwı máselelerine (Dj.D’yui,V.Dil’tey) qayta oralıwı pedagogikalıq izleniwlerdiń barısına óziniń tásirin tiygizdi. Individtiń rawajlanıwı hám ózin-ózi rawajlandırıwı, tárbiyada májbúrlew hám erkinlik shegaraları, jeke hám jámáátlik tárbiya arasındaǵı baylanıs h.t.b. aktual máselelerge aylandı.