3-Tema. Geologiyaliq kartalardan paydalanip geologiyaliq kesimler duziw

3-Tema. Geologiyaliq kartalardan paydalanip geologiyaliq
kesimler duziw.

Studentler minerallar hám taw jınısların tájiriybe sabaqlarında ózlestirganlaridan keyin Geologik karta hám kesim dúziw wazıypasın orınlawǵa kirisiwediler.

Geologik karta dep jer júzine shıqqan taw jınısların gorizontal yuzada kishreytirilgen masshtabda shártli belgilerde, indekslerde, reńlerde, quramın, jasını, jatıw sharayatın, tarqalıw maydanların grafik usılda xarakteristikalaytuǵın tarxga sızılmaǵa aytıladı.
Geologik karta, jer qabıǵın maydan bóleginiń geologik dúzilisi haqqında túsinik beredi.
Jerdiń ishki bólegi tuzulishini bolsa, geologik kesim sáwlelendiredi. Geologik karta hám kesimler jerimiznin` dúzilisi tuwrısındaǵı barlıq bilimlerimizni sáwlelengenlestiriwshi oǵada úlken áhmiyetke iye bolǵan hújjet esaplanadı. Geologik kartalar aymaqtıń geologik dúzilisiniń quramalılıǵına hám kartadan gózlengen maqsetke muwapıq hár qıylı masshtabda dúziledi. Mayda masshtablı geologik kartalar, masshtabı 1:500000 hám odan kishi. Orta masshtablı geologik kartalar, masshtabı 1:200000 hám 1:100000. Iri masshtablı kartalar, masshtabı, 1:10000 hám odan úlken.
Geologik kartalar mazmun tárepinen stratigrafik (taw jınısların jasını sáwlelendiriwshi) hám litologik (taw jınıslarınıń quramın sáwlelendiriwshi) túrlerge bólinedi. Eger kartalarda tarqalǵan taw jınıslarınıń jası hám quramı birgelikte suwretlansa onı geologo-litologik kartalar dep júritiledi. Jerlerdi injener-geologik sharayatın kórsetiwshi injener-geologik kartalar, jer kartalar, jer qabıǵınıń dúzilisin (strukturasın ) sáwlelendiriwshi tektonik kartalar hám basqalar da geologik kartalar qatlamına kiredi.
Geologik kartalar topografikalıq tiykarda geologik s'yomka nátiyjelerinen paydalanıp dúziledi.
Geologik se'yomka processinde hár qıylı taw jınıslarınıń jer júzine shıqqan jayları (tábiy ashılmalar) uyreniledi. Hár bir tábiy ashılmada taw jınıslarınıń jatıw sharayatı, jatıw elementleri, petrografik atı, quramı, tarqalıw shegaraları uyreniledi, olardan úlgiler alınadı hám shártli belgilerde topografikalıq kartaǵa túsiriledi. Atız jumısları dawamında alınǵan maǵlıwmatlardı analiz qılıw hám qayta islew jolı menen rayondıń geologik kartası dúziledi. Ádetde tawlıq rayonlar ushın túpkilikli taw jınıslarınıń kartası dúziledi. Sebebi ol jaǵdayda túpkilikli taw jınısların qoplovchi tórtlamchi dáwir yotqiziqlarinin` kartası dúziledi.
Geologik kartalarda tegis sızıqlar menen túrli quram daǵı hám jas daǵı taw jınıslarınıń shegarası, reńler hám indekslerde (belgiler) taw jınıslarınıń jası (geoxronologik kesteden paydalanıp ), shtrixovkalarda taw jınıslarınıń quramı kórsetiledi.

1-keste
Geoxronologik kestede qabıl etilgen reńler hám belgiler

Yoshi

Ranglari