Vaka sınıflaması
Kesin tanı: Tanı için geçerli laboratuvar teknikleri uygulanarak elde edilen pozitif sonuç.
SALMONELLA TYPHI ENFEKSİYONU [Tifo; enterik ateş]
Klinik tanımlama
Kişide çoğu kez sinsi başlangıçlı uzun süren ateş, baş ağrısı, halsizlik, iştahsızlık ile birlikte;
- Ateşle uyumsuz bradikardi ve
- Kabızlık veya ishal ve/veya
- Nonproduktif öksürük ile karakterize hastalıktır.
[NOT: Etken genellikle Salmonella enterica serovar typhi’dir. Salmonella enterica serovar paratyphi gibi diğer invaziv salmonellaların sebep olduğu vakalarda klinik tablo bazen hafif ve alışılmamış bulgularla seyredebilir.]
Tanı için laboratuvar kriterleri
Kan, dışkı veya diğer klinik örneklerin kültürlerinden salmonella enterica serovar typhi, serovar paratyphi veya diğer invaziv salmonellaların izolasyonu.
Vaka sınıflaması
Olası vaka: Klinik tanımlama ile uyumlu ve bir kesin vaka ile epidemiyolojik olarak ilişkili vaka.
Kesin vaka: Klinik tanımlama ile uyumlu ve tanı için geçerli laboratuvar kriteri ile doğrulanmış vaka.
SARIHUMMA
Klinik tanımlama
Akut başlangıçlı yüksek ateş ve takibeden iki hafta içinde sarılıkla karakterize hastalıktır. Hemorajik manifestasyonlar ve renal yetmezlik bulguları olabilir.
Tanı için laboratuvar kriterleri
- Yellow fever virusunun klinik örneklerden izolasyonu,
- Yellow fever spesifik IgM antikorlarının pozitif bulunması,
- Çift serum örneğinde IgG titrelerinin ≥4 kat artması,
- Pozitif post-mortem karaciğer histopatolojisi,
- İmmunokimyasal yöntemlerle dokularda yellow fever virus antijenlerinin bulunması,
- Kanda veya dokularda PCR ile yellow fever virus gen diziliminin saptanması.
[NOT: Laboratuvar tanısı yalnızca yetkilendirilmiş merkezlerde konur.]
Vaka sınıflaması
Olası vaka: Klinik tanımlama ile uyumlu ve öyküsünde endemik bölgelere seyahat gibi epidemiyolojik ilişki bulunan vaka.
Kesin vaka:
- Laboratuvar kriterlerinden en az biri ile doğrulanmış olası vaka veya
- Klinik tanımlama ile uyumlu ve bir kesin vaka ile epidemiyolojik ilişkisi olan vaka.
SHIGELLA SP.
Klinik tanımlama
Diyare (bazan kanlı-mukuslu), abdominal kramplar, ateş, kusma ve halsizlik bulguları ile seyreden hastalıktır.
Tanı için geçerli laboratuvar teknikleri
Dışkı örneğinden; spesifik kültür vasatları kullanılarak Shigella sp ile uyumlu koloni görünümünde bakterinin izolasyonu, ve biyokimyasal identifikasyonu takiben uygun antiserumlarla yapılan lam aglutinasyon testinde tür düzeyinde (S.dysenteriae, S.flexneri, S.boydii veya S.sonnei) pozitif sonuç alınması.
Vaka sınıflaması
Kesin tanı: Tanı için geçerli laboratuvar teknikleri uygulanarak elde edilen pozitif sonuç.
SITMA
Klinik tanımlama
Bulgu ve semptomlar değişken olmakla beraber, çoğu kez hastada başka nedenlerle açıklanamayan baş ağrısı, sırt ağrısı, miyalji, bulantı, kusma gibi non-spesifik semptomlara ek olarak;
- Nöbet tarzında; üşüme titreme ile yükselen ve yoğun bir terleme ile düşen ateş ve/veya
- Splenomegali ve anemi ile karakterize hastalık.
[NOT: Sıtma riskli bölgede ikamet veya bu bölgelere seyahat öyküsü veya ailede başka bir vakanın varlığı sorulmalıdır.]
Tanı için laboratuvar kriterleri
Periferik (ince) yayma ve kalın damla preparatlarında sıtma parazitinin mikroskobik olarak gösterilmesi.
Vaka sınıflaması
Kesin vaka: Klinik tanımlama ile uyumlu ve tanı için gerekli laboratuvar kriteri pozitif bulunmuş vaka.
SİFİLİZ
Klinik Tanımlama
Bir kişide, şu evrelere göre değişen semptom ve bulgularla karakterize hastalıktır.
- Primer sifiliz: Genellikle (fakat zorunlu değil) dış genital organlarda bir ya da daha çok sayıda ülserasyon (şankr) ve lokal lenfadenopati (LAP),
- Sekonder sifiliz: Dermatolojik ve sistemik manifestasyonlar (el ve ayak tabanı dâhil simetrik nonpurpural makulopapüler döküntü, püstüler lezyonlar, mukoz patch ve generalize LAP ve/veya menenjit, renal, hepatik, oftalmik tutulum),
- Tersiyer sifiliz: Asemptomatik veya dermatolojik ve sistemik manifestasyonlar (meningovasküler/kardiyovasküler tutulum ve/veya gommatöz lezyonlar ve/veya pareziler, tabes dorsalis).
Tanı için laboratuvar kriterleri
- Non-treponemal tarama testlerinden (VDRL, RPR) biri ile elde edilen pozitif serolojik bulgunun TPHA ya da FTA-ABS ile doğrulanması ve/veya
- Genital ülser veya sekonder sifiliz evresi döküntülü lezyonlarından karanlık alan mikroskobisinde veya DFA ile mikroorganizmanın görülmesi.
Vaka sınıflaması
Kesin vaka:
- Laboratuvar kriterleri ile doğrulanmış erişkin olgular veya
- Laboratuvar kriterleri ile doğrulanmış serolojik pozitif bebek (gebelikte annenin serolojik olarak pozitif olup olmadığına bakılmaksızın).
SUÇİÇEĞİ (VARİSELLA)
Suçiçeği varisella zoster virüsünün (VZV) neden olduğu, çok kolay bulaşabilen, genellikle çocukluk çağında görülen bir hastalıktır. Ayrıca VZV, suçiçeği sonrasında, duyu sinir ganglionlarında yerleşik kalabilir ve bir zaman (aylar, yıllar) sonrasında, o ganglion tarafından uyarı alınan bir veya iki sinir uçu dermatomunda zoster gelişimine neden olabilir.
Suçiçeği, sağlıklı çocuklarda, klinik bulguların 4-7 gün sürdüğü, ateş, halsizlik, isteksizlik ve yaygın (saçlı deri dahil) papüloveziküler döküntüler ile karakterize kendi kendini sınırlayan bir hastalıktır. Primer varisellanın semptomsuz, döküntüsüz geçirilmesi nadirdir.
Klinik tanımlama
Akut başlayan, belirgin başka bir nedeni olmayan yaygın (saçlı deri ve gövde de daha yoğun olmak üzere tüm vücutta) papüloveziküler ve polimorfizim (değişik dönemlerde olan) gösteren döküntülerin eşlik ettiği hastalık.
Tanı için laboratuvar kriterleri
-
Varisella zoster virüsünün, klinik örnekten izolasyonu,
-
Serum örneğinde Varicella zoster PCR pozitifliği,
-
Serum örneğinde varisella immünglobülin G düzeyinde belirgin artışın standart bir serolojik yöntemle gösterilmesi,
-
Serum örneğinde yüksek titrede varisella IgM pozitifliğinin saptanması
Vaka sınıflaması
Olası vaka: Laboratuar olarak kanıtlanmamış veya epidemiyolojik olarak kesin veya muhtemel suçiçeği tanısı almış bir vaka ile ilişkilendirilemeyen klinik vaka tanımlaması kriterlerini sağlayan hasta.
Kesin vaka: Klinik tanımlama ile uyumlu ve tanı için gerekli laboratuvar kriteri pozitif bulunmuş vaka veya laboratuvarca doğrulanmış bir vaka ile epidemiyolojik ilişkili vaka.
[NOT: Epidemiyolojik olarak birbiri ile ilişkili iki muhtemel suçiçeği vakası, laboratuar tanısı olmasa da kesin suçiçeği olarak kabul edilebilir.]
ŞARBON
Klinik tanımlama
Çeşitli klinik formlarda akut bir başlangıçla karakterize hastalıktır. Bunlar;
(a) Lokalize form:
- Kutanöz: 1-6 günde bir papülden veziküler evreye gelişen, ortası çökük, siyah kabuklu, hafif veya belirgin bir ödemin eşlik ettiği deri lezyonu.
(b) Sistemik formlar:
- Gastrointestinal: bulantı, kusma, iştahsızlıkla karakterize karın ağrısını takiben ateş,
- Pulmoner: akut viral hastalık benzeri kısa prodromu takiben hızlı başlangıçlı hipoksi, dispne ve yüksek ateşle birlikte akciğer grafisinde mediastinal genişleme bulgusu,
- Meningeal: genellikle bütün sistemik enfeksiyonlarda olduğu gibi konvülsiyon, bilinç kaybı, meningeal semptom ve bulgularla yüksek ateşli akut başlangıç.
Tanı için laboratuvar kriterleri
- Deri lezyonu, kan, BOS, plevral sıvı ve benzeri klinik örneklerden yapılmış boyalı preparatlarda mikroskopik inceleme ile B.anthracis’in görülmesi,
- Deri lezyonu, kan veya diğer bir klinik örnek kültüründen B.anthracis’in izolasyonu.
Vaka sınıflaması
Olası vaka: Klinik tanımlama ile uyumlu ve hasta olduğu kesin ya da kuşkulu hayvanla veya hayvan ürünleri ile temas öyküsü olan vaka.
Kesin vaka: Tanı için gerekli laboratuvar kriterlerinden biri ile doğrulanmış bir olası vaka.
ŞARK ÇIBANI [Kutanöz Leishmaniazis]
Klinik tanımlama
Tipik olarak vücudun açıkta kalan bölgelerinde (yüz, boyun, kol, bacak), nodül olarak başlayan ve zamanla ülserleşen, tedavisiz olgularda bir yıl gibi bir sürede düzensiz bir skar bırakarak iyileşen bir veya birden fazla lezyonla karakterize hastalık.
Tanı için laboratuvar kriterleri
- Lezyondan hazırlanan boyalı preperatlarda parazitin hücre içi amastigot formlarının varlığının gösterilmesi,
- Kültürden parazitin izolasyonu
Vaka sınıflaması
Kesin vaka: Klinik tanımlama ile uyumlu ve laboratuvar kriterlerinden biri ile doğrulanmış vaka.
ŞİSTOZOMİYAZ [üriner]
Klinik tanımlama (üriner şistozomiyaz):
Epidemiyolojik olarak riskli bir bölgede yaşayan bir kişide başka bir nedenle açıklanamayan; makroskopik veya mikroskopik hematüri ile karakterize hastalıktır.
Vaka sınıflaması
Olası vaka: Klinik tanımlamaya uygun vaka
Kesin vaka: İdrarda (veya patolojik inceleme sonucu mesane dokusunda) S.haematobium yumurtalarının saptandığı olası vaka.
SUBAKUT SKLEROZAN PANENSEFALİT (SSPE)
Klinik tanımlama
Önceden normal gelişimi olan bir çocukta birkaç hafta – birkaç ay içinde gelişen;
-
Mental durum bozukluğu (mental gerileme, konuşmada bozulma, yürümede bozulma, davranış değişikliği) ve
-
Myokloni (günde birkaç kez olan, her biri 1-2 saniye süren, başın öne doğru düşmesi ya da vücutta bazen yürürken ani düşmelere yol açan) silkinme şeklinde nöbetler ile karekterize tablonun olması.
Tanı için laboratuvar kriterleri
Destekleyici:
Rutin EEG’de aralıklı, yüksek amplitüdlü keskin-yavaş dalgalar olması ve Diazepam 5 mg I.V. yapıldıktan sonra baskılanmamaları.
Doğrulayıcı:
-
Beyin-omurilik sıvısında (BOS) kızamık IgG’nin yüksek olması (BOS/serum IgG ve total IgG oranları ile hesaplanan kızamık IgG sentez indeksinin intratekal sentezi gösterecek şekilde yüksek olması ) veya
-
Beyin biyopsisi veya postmortem alınan doku örneklerinde tipik histolojik bulgular (kızamık inklüzyon cisimlerinin görülmesi).
Vaka Sınıflandırması:
Olası vaka: Klinik tarife uyan ve destekleyici laboratuvar bulgusu olan vaka.
Kesin vaka: Doğrulayıcı laboratuvar kriterlerinden biri ile uyumlu vaka.
TETANOZ
Klinik tanımlama
Tetanoz tanısı klinik bulgulara dayalıdır. Kirli veya ezilmiş, nekroze dokuların olduğu ve/veya cam, metal parçası, diken gibi yabancı cisim içeren (tetanojen) bir yaralanmadan 2-60 gün (ortalama on beş gün) sonra; yutma güçlüğü ve trismus ve opustotonus (tüfek tetiği) postürü ve özellikle dış uyaranlarla artan ağrılı tonik-klonik kasılmalar ile karakterize hastalıktır.
[NOT: Sekonder enfeksiyon gelişmediği sürece ateş yükselmez, bilinç kaybı veya bilinç değişikliği olmaz. Kısmi bağışıklığı olan kişilerde yara yeri çevresinde rijidite ile seyreden lokal tetanoz veya sefalik tetanoz görülebilir.]
Tanı için laboratuvar kriterleri
Tanı klinik olarak konur, laboratuvar veya bakteriyolojik doğrulama gerektirmez.
Vaka sınıflaması
Kesin vaka: Klinik tanımlamaya uyan vaka.
NEONATAL TETANOZ
Klinik tanımlama
Tanı klinik gözleme dayanır. Laboratuvar veya bakteriyolojik doğrulama gerektirmez.
Vaka sınıflaması
Olası vaka:
- Doğumdan sonraki üç-otuz sekizinci günler arasında nedeni bilinmeyen yenidoğan ölümleri ve
- Doğumdan sonraki üç-otuz sekizinci günler arasında neonatal tetanoza yakalandığı düşünülen ancak incelenmemiş yenidoğan.
Kesin vaka:
- Yaşamın ilk iki gününde normal emen ve ağlayan bir yenidoğanda, 3-28 günler arasında emme güçlüğü ve katılık veya konvulsiyonların veya her ikisinin birden görülmesi veya
- Hastaneden rapor edilmiş neonatal tetanoza yakalandığı düşünülen vaka.
KENE KAYNAKLI ENSEFALİT (Tick Borne Ensefalit -TBE)
Klinik tanımlama
İki-dört gün devam eden ateş, halsizlik, artralji, miyalji, baş ağrısı gibi gribal semptomlardan sonra ortalama bir hafta süren iyileşme dönemi ve sonrasında başlayan menenjit, ensefalit, miyelit veya radikülit bulguları.
Tanı için laboratuvar kriterleri
Daha önce TBE aşısı yapılmamış bir kişide;
-
Serumda IgM pozitifliği veya iki-dört hafta sonra alınan serum örneğinde IgG titresinde 4 kat artışın gösterilmesi,
-
BOS’ta spesifik IgM veya IgG tipi antikorların saptanması,
-
BOS, serum veya dokuda RT-PCR yöntemiyle TBE-RNA’sının saptanması,
gerekir.
Vaka sınıflaması
Şüpheli vaka: Klinik olarak uyumlu hastalık ve kene ısırığı olsun veya olmasın şikâyetlerin başlamasında dört hafta öncesine kadar endemik bir bölgede bulunma.
Olası vaka: Şüpheli vaka ve bir kan örneğinde IgG pozitifliğinin saptanması.
Kesin vaka: Bir olası bir vakada laboratuvar yöntemlerinden biri ile tanının doğrulanması.
TOKSOPLAZMOZ
Klinik tanımlama
- Bağışıklık sistemi normal kişilerde başka nedenlerle açıklanamayan; semptomatik servikal LAP ve/veya üst solunum yolu enfeksiyonu ve/veya korioretinit (oküler toksoplazmoz),
- Bağışıklık sistemi baskılanmış kişilerde başka nedenlerle açıklanamayan; santral sinir sistemi semptomları ve/veya korioretinit ve/veya pnömoni,
- Yeni doğan ve bebeklik döneminde (doğumda subklinik veya semptomatik) konjenital toksoplazmozis; beyinde kalsifikasyon ve/veya ventriküllerde genişleme ve/veya bilateral korioretinit,
ile karakterize hastalıktır.
Tanı için geçerli laboratuvar teknikleri
- Serolojik yöntemlerden biri ile (SF-DT, IHA, IFA, ELISA) önceden seronegatif olduğu bilinen bir olgunun son bir ayda seropozitif hale geldiğinin saptanması,
- Çift serum örneğinde ToxoIgG’nin ≥4 kat titre artışının gösterilmesi,
- Tek serum örneğinde capture veya double sandwich ELISA ile ToxoIgM’in pozitif bulunması,
- ToxoIgG pozitif iken ToxoIgG-avidity testi ile düşük avidite saptanması,
- Vücut sıvıları (amnion sıvısı, BOS, kan) veya doku kesitlerinde (plasenta, fetal dokular, v.b.) T.gondii takizoitlerinin gösterilmesi,
- Konjenital toksoplazmoz kuşkusunda;
(a) Yenidoğanda ToxoIgM-capture veya ToxoIgA-capture ELISA ile pozitif bulgu,
(b) Amnion sıvısı, plasenta veya fetal dokuların hücre kültüründe T.gondii izolasyonu,
(c) Amnion sıvısı, plasenta veya fetal dokularda T.gondii spesifik gen bölgesinin PCR ile gösterilmesi.
Vaka sınıflaması
Olası vaka: Yoktur.
Kesin vaka: Klinik tanımlama ile uyumlu bir olguda, tanı için geçerli laboratuvar tekniklerinden en az biri ile elde edilen pozitif sonuç.
TRAHOM
Klinik tanımlama
Aşağıda gelişim sırasına göre verilen ve ilk ikisi aktif trahom evresi olarak kabul edilen beş ana evre ile karakterize kronik hastalıktır.
- Trahomatöz inflamasyon-Folliküler (TF): üst tarsal konjunktivada, en az 0.05 mm çapında, 5 veya daha fazla follikül bulunması,
- Trahomatöz inflamasyon-Intense (ağır) (TI): Tarsal konjunktivada inflamatuvar kalınlaşma,
- Trahomatöz skar (TS): Tarsal konjunktivada kolayca gözlenebilen skar varlığı,
- Trahomatöz trikiyazis (TT): Kirpiklerin içe dönmesi ve kapak deformitesi,
- Korneal opasite (CO): Pupil üzerinde kolayca gözlenebilen korneal opasite,
[NOT: Hastalık bildirimlerinde ilk iki evre (TF ve TI) istenmektedir].
Tanı için laboratuvar kriterleri
- Konjunktival kazıntı yaymalarında, epitel hücreleri içinde sitoplazmik inklüzyon cisimciklerinin gösterilmesi (Giemsa boyama, DFA),
- Klinik örneklerin hücre kültürlerinde C.trachomatis’in izole edilmesi.
Vaka sınıflaması
Kesin vaka: Klinik tanımlamaya uygun ve laboratuvar kriterlerinden en az biri ile pozitif bulunan vaka.
TRİŞİNOZ
Klinik tanımlama
Trichinella larvalarının ağızdan alınmasıyla oluşan bir hastalıktır. Hastalık çeşitli klinik görünümlere sahiptir. Semptomatik bireylerde, eozinofili, ateş, kas ağrıları ve periorbital ödem sık görülen belirti ve semptomlardır.
Tanı için laboratuvar kriterleri
- Kas biyopsisi ile elde edilen dokuda Trichinella larvasının gösterilmesi,
- Spesifik Trichinella antikor yanıtının gösterilmesi.
Vaka sınıflaması
Olası vaka: Bir epidemiyolojik bağlantısı olan klinik olarak uyumlu vaka.
Kesin vaka: Laboratuvarca doğrulanmış klinik olarak uyumlu bir vaka.
TULAREMİ
Klinik tanımlama
Bir kene ısırığı bulgusuyla veya F.tularensis için konakçı bir memelinin dokularına ya da potansiyel olarak kontamine suya maruz kalma öyküsü ile beraber aşağıdaki formlardan herhangi biriyle seyredebilen, birçok farklı formla karakterize hastalıktır.
- Orofaringeal (stomatit veya farenjit veya tonsillit ve servikal lenfadenopati),*
- Ülseroglandüler (bölgesel lenfadenopati ile birlikte kutanöz ülser),
- Glandüler (ülsersiz bölgesel lenfadenopati),
- Oküloglandüler (periaurikuler lenfadenopati ile birlikte konjuktivit),
- Pnömonik (primer pleuropulmoner hastalık),
-Tifoidal (erken lokalize semptom ve bulgular olmaksızın ateşli hastalık; intestinal form bu bağlamda değerlendirilmektedir. Ateş, baş ağrısı, bulantı, kusma, ishal ve batında hassasiyet mevcuttur.).
[*Yurdumuzda görülen vakalarda klinik daha çok orofaringeeal formda seyretmekte, daha az olarak ülseroglandüler form görülmektedir. Hastalık özellikle; penisilin ve türevleri ile iyileşmeyen kriptik tonsillit ve servikal lenfadenopati gelişmesi halinde akla gelmelidir.]
Tanı için laboratuvar kriterleri
- Tularemi Mikroaglütinasyon Testi ile tek serum örneğinde F.tularensis’e karşı artmış serum antikor titresi
- Çift serum örneğinde F.tularensis’e karşı antikor titrelerinin ≥4 kat artması,
- Bir klinik örnek kültüründen F.tularensis izolasyonu
[NOT: Tularemi incelemeleri yalnızca yetkili/referans laboratuvarda yapılır. Tularemi kuşkusunda bu laboratuvar ile bağlantı kurulmalıdır. Laboratuvar Rehberine bakılır.]
Vaka sınıflaması
Olası vaka: Klinik tanımlama ile uyumlu vaka.
Kesin vaka: En az bir laboratuvar kriteri pozitif bulunan olası vaka.
TÜBERKÜLOZ
1. Solunum Sistemi Tüberkülozu
Klinik tanımlama
Bir kişide başka nedenlerle açıklanamayan halsizlik, çabuk yorulma, kilo kaybı, çocuklarda kilo almada duraklama, ateş ve gece terlemesi ile birlikte;
- Uzun süreli öksürük (özellikle ≥üç hafta), kanlı veya kansız balgam ve/veya
- Göğüs ağrısı veya sırt ağrısı veya yan ağrısı ve/veya nefes darlığı ile karakterize hastalıktır.
Tanı için laboratuvar kriterleri
- Balgam örneğinde yayma ile ARB gösterilmesi
- Balgam kültüründe mycobacterium tuberculosis üretilmesi
Vaka sınıflaması
Olası vaka: Tanı için gerekli laboratuvar kriterlerinden hiç birini sağlamamakla birlikte;
(a) Klinik tanımlama ile uyumlu,
(b) Radyolojik olarak tüberküloz ile uyumlu lezyonları olan,
(c) En az bir hafta non-spesifik antibiyotik tedavisi almış olmasına rağmen klinik yanıt alınamayan,
(ç) Ayırıcı tanı olanakları iyi olan bir hastanede tüberküloz tedavisine karar verilen vaka.
Kesin vaka: Klinik tanımlama ile uyumlu olup olmadığına bakılmaksızın;
(a) En az iki balgam örneğinde ARB (+) olan vaka veya
(b) Balgam yaymasında bir kez ARB (+) ve aktif akciğer tüberkülozu ile uyumlu radyolojik bulguları olan ve bir hekim tarafından tüberküloz tedavisi kararı verilen vaka veya
(c) Balgam yaymasında ARB pozitif olsun olmasın kültüründe Mycobacterium tuberculosis üremesi olan vaka.
2. Solunum Sistemi Dışı (Organ) Tüberküloz
Klinik tanımlama
Bir kişide başka nedenlerle açıklanamayan halsizlik, çabuk yorulma, kilo kaybı, çocuklarda kilo almada duraklama, ateş ve gece terlemesi ile birlikte; tutulan organa (plevra, lenf bezleri, periton, genitoüriner sistem, cilt, eklem, kemik, tüberküloz menenjit ve benzeri.) göre değişen bulgularla karakterize hastalıktır.
Tanı için laboratuvar kriterleri
- Etkilenmiş organlardan alınan örneklerde ARB gösterilmesi,
- Kültürde Mycobacterium tuberculosis üremesi,
- Patolojik incelemede tüberkülozla uyumlu histolojik değişiklikler saptanması.
Vaka sınıflaması
Olası vaka: Akciğer dışı organ tüberkülozu için yapılmış klinik tanımlama ile uyumlu vaka.
Kesin vaka: Laboratuvar kriterlerinden biri ile uyumlu olası vaka.
VEBA
Klinik tanımlama
Bir kişide akut başlangıçlı ateş ve genel enfeksiyon bulguları ile birlikte;
- Bubonik formda: Lenf nodlarının aşırı ağrılı şişliği (bubonlar) veya
- Pnömonik formda: Öksürük, kanlı balgam çıkarma, zorlu solunum ve göğüs ağrısı ile karakterize hastalıktır.
[NOT: Her iki form da toksemi ile birlikte septisemik forma ilerleyebilir. Bubon bulgusu olmaksızın sepsis nadir görülür.]
Tanı için laboratuvar kriterleri
Destekleyici:
- Klinik örneklerde DFA ile bakterinin gösterilmesi veya
- Tek serum örneğinde, Y.pestis F1 antijenlerine spesifik antikor titresinde PHA ile gösterilen ≥1/10 titrede pozitifliğin HI testi ile teyit edilmesi.
Doğrulayıcı:
- Bubonlar, kan, BOS veya balgamdan Y.pestis’in izolasyonu veya
- Çift serum örneğinde, Y.pestis F1 antijenlerine spesifik antikor titresinde PHA ile gösterilen ≥4 kat değişikliğin HI testi ile teyit edilmesi.
[NOT: Laboratuvar tanısı yetkilendirilmiş merkezlerde konur.]
Vaka sınıflaması
Olası vaka: Klinik tanımlama ile uyumlu ve destekleyici laboratuvar kriterlerinden biri ile pozitif olan vaka.
Kesin vaka:
- Klinik tanımlama ile uyumlu ve doğrulayıcı laboratuvar kriterlerinden en az biri pozitif olan vaka veya
- Klinik tanımlama ile uyumlu ve bir kesin vaka ile epidemiyolojik olarak ilişkili vaka.
VİRAL HEPATİTLER [Akut]
Klinik tanımlama
Bir kişide ani başlayan sarılık, koyu renkli idrar, iştahsızlık, halsizlik, bulantı, sağ üst kadran hassasiyeti, idrarda bilüribin artışı ve serum ALT düzeyinin yükselmesiyle karakterize hastalıktır.
[NOT: Çoğunlukla asemptomatik ve/veya anikterik seyredebileceği hatırlanmalıdır.]
Tanı için laboratuvar kriterleri
- Hepatit A tanısı için: Anti-HAV IgM pozitifliği,
- Hepatit B tanısı için: HBsAg ve/veya anti-HBc IgM pozitifliği,
- Hepatit C tanısı için: Anti-HCV pozitifliği ve tamamlayıcı testlerle (RIBA, HCV-PCR) doğrulama,
- Hepatit D tanısı için: HBsAg ve/veya anti-HBcIgM pozitifliği ile birlikte Anti-HDV pozitifliği,
- Hepatit E tanısı için: Anti-HEV IgM pozitifliği.
Vaka sınıflaması:
Olası vaka: Tanı için gerekli laboratuvar kriterlerinin araştırılamadığı veya tamamlanamadığı durumlarda; karaciğer fonksiyon testlerinde anormal değişikliklerle birlikte ve bu değişikliklerin başka nedenlerle açıklanamadığı durumlarda klinik ve geçiş uyumlu tüm vakalar "olası akut viral hepatit" olarak bildirilir.
Kesin vaka:
-
Hepatit A:
-
Klinik tanımlama ile uyumlu ve anti-HAV IgM pozitif bulunan vaka veya
-
Klinik tanımlama ile uyumlu ve laboratuvarca doğrulanmış bir A Hepatiti vakasıyla epidemiyolojik olarak ilişkili vaka.
-
Hepatit B: Klinik tanımlama ile uyumlu, anti-HBcIgM ve/veya HBsAg pozitif bulunan vaka.
-
Hepatit C: Klinik tanımlama ile uyumlu, tanı için gerekli laboratuvar kriterleri ile doğrulanmış vaka.
-
Hepatit D: Klinik tanımlama ile uyumlu, HBsAg ve/veya anti-HBc IgM pozitif ve anti-HDV pozitif bulunan vaka.
-
Hepatit E:
-
Klinik tanımlama ile uyumlu ve anti-HEV IgM pozitif bulunan vaka veya
-
Klinik tanımlama ile uyumlu ve Hepatit A, B, C göstergeleri negatif ve anti-HEV IgG pozitif vaka veya
-
Klinik tanımlama ile uyumlu ve laboratuvarca doğrulanmış bir E Hepatiti olgusuyla epidemiyolojik olarak ilişkili vaka.
VİRAL HEMORAJİK ATEŞ SENDROMU
Klinik tanımlama
Ani başlangıçlı, üç haftadan kısa süreli ateş, kırgınlık, halsizlik, yaygın vücut ağrısı ve baş ağrısı yakınması olan bir kişide; kırsal kesimde yaşama, son bir ay içinde kırsal kesime seyahat veya kene ısırması öyküsü varlığında; laboratuvarda başka bir nedenle açıklanamayan lökopeni ve trombositopeni saptanmış olması ve ek olarak aşağıdaki destekleyici bulgulardan en az ikisinin bulunması ile karakterize sendrom
- Hemorajik veya purpurik döküntü,
- Epistaksis,
- Hemoptizi,
- Gastrointestinal kanama,
- Diğer hemorajik semptomlar.
Tanı için laboratuvar kriterleri
- Kan, vücut sıvıları veya doku örneklerinden virus veya diğer etkenlerin izolasyonu,
- Etkene karşı IgM antikor pozitifliği,
- Akut ve konvalesan dönem serumlarında spesifik IgG titresinde ≥4 kat artış.
Vaka sınıflaması
Olası vaka:
- Klinik tanımlama ile uyumlu vaka veya
- Bir bölgede başka bir nedenle açıklanamayan birden çok vaka görüldüğü takdirde, destekleyici bulguları olmasa da, klinik tanımlama ile uyumlu vaka.
Kesin vaka:
- Klinik tanımlama ile uyumlu ve tanı için laboratuvar kriterlerinden en az biri ile doğrulanmış vaka veya
- Kesin tanısı konmuş bir vakayla epidemiyolojik bağlantısı olan olası vaka.
YERSINIA SP. ENFEKSİYONU
Klinik tanımlama
İshal, ateş, bulantı, kramplar ve tenezm ile seyreden değişken şiddette bir hastalıktır.
Tanı için laboratuvar kriterleri
Bir klinik örnekten Yersinia enterocolitica veya pseudotuberculosis izolasyonu.
Vaka sınıflaması
Olası vaka: Bir epidemiyolojik bağlantısı olan klinik olarak uyumlu vaka.
Kesin vaka: Laboratuvarca doğrulanmış bir vaka.
ULUSLARARASI ÖNEME HAİZ HALK SAĞLIĞI ACİL DURUMLARI
Uluslararası Sağlık Tüzüğünde yer alan karar ağacında belirtildiği şekilde “uluslararası öneme haiz halk sağlığı acil durumları” uluslararası yanıtta bulunulmasının gerekli olduğu olağandışı olaylardır. Vaka tanımı ve bildirim için aşağıdaki algoritma kullanılır.
Potansiyel uluslararası halk sağlığı kapsamındaki bilinmeyen neden veya kaynaklardan gelen sağdaki ve soldaki kutuların içinde listelenenler dışındaki hastalıkları veya olayları içerenler algoritmanın kullanılmasına yol açacaktır.
VEYA
VEYA
Aşağıdaki hastalıkların yol açtığı bir olay her zaman algoritmanın kullanılmasınıa yol açacaktır. Çünkü bunlar halk sağlığına ciddi boyutta etki yapma ve süratle uluslararası yayılmaya neden olma kapasitesine sahip olduklarını göstermişlerdir:
—Kolera
—Akciğer vebası
—Sarı humma
—Viral hemorajik ateş (Ebola, Lassa, Marburg)
— Batı Nil ateşi (West Nile fever)
— Ulusal veya bölgesel özellikteki diğer hastalıklar, örn Deng ateşi, Rift Valley ateşi ve meningokok hastalığı.
OLAY ULUSLARARASI SAĞLIK TÜZÜĞÜ KAPSAMINDA BİLDİRİMİ ZORUNLUDUR
Evet
Hayır
Bu aşamada bildirme. Daha fazla bilgi alınca yeniden değerlendir.
Hayır
Uluslararası yolculuk ve ticareti sınırlandırma açısından kayda değer ölçüde bir risk var mı?
Hayır
Evet
Evet
Olayın halk sağlığına etkisi ciddi boyutta mı?
Evet
Evet
Olay alışılmadık veya beklenmedik mi ?
Uluslararası yayılma açısından kayda değer ölçüde bir risk var mı?
Uluslararası yayılma açısından kayda değer ölçüde bir risk var mı?
Hayır
Evet
Hayır
Hayır
Olay alışılmadık veya beklenmedik mi?
Aşağıdaki hastalık vakaları alışılmadık veya beklenmediktir ve halk sağlığına etkisi ciddi boyutta olabilir, bu yüzden bildirilecektir.
— Çiçek hastalığı(smallpox)
— Yabani tip poliovirüsün yol açtığı poliomiyelit
— Yeni bir alt tipte insan gribi(Human influenza)
—Akut solunum yolu yetersizliği sendromu (SARS)
Ulusal Sürveyans Sistemi Tarafından Tespit Edilmiş Olaylar
Dostları ilə paylaş: |