Ekologik xolatning murakkablashganligi yaylovlarda chorva mollarini meѐrdan ko’p va tartibsiz boqishda, tog’lardagi archa va boshqa daraxt hamda butalarning kurishi va ѐqilg’i maqsadlari uchun kesilishida, yem xashak tayѐrlashda o’simliklarning fenofazasini hisobga olmaslikda, ekin maydonlarini ortiqcha sug’orishda, tog’ kon sanoati mintaqalarida tashlandiq ka’er va terrikonlarning vujudga kelishida namoѐn bo’lmoqda. Tog’ va tog’ oldi mintaqasidagi ekologik vaziyatlarni baxolash ancha murakkab jaraѐn. Chunki bu xududlarda havo va suv havzalari sanoat korxonalari chiqindilari ta’sirida, sug’orma yerlar turli tabiiy jaraѐnlar ta’sirida, tog’ ѐn bag’irlari esa erroziya,sel, qor ko’chkisi , yaylovlar degrodatsiasi va boshqalar ta’sirida bo’lganligi bois tarkib topgan vaiat ancha jiddiyligi bilan tavsiflanadi. Tog’ yaylovlari o’simlik qoplamining ѐmonlashuviga tartibsiz yemxashak tayѐrlash ham ta’sir etmoqda. Aksariyat ko’p yillik yarim buta o’simliklar ketmon ѐrdamida chopiladi va natijada ularning tiklanishi qiyinlashib, ildizi quriydi. Tog’ va tog’ oldi mintaqasidagi ekologik vaziyatning izdan chiqishi avvalo daraxtzorlarning kesilishi bilan hamohangdir. Aholining tog’ tabiatidan foydalanishdagi shu tahlildagi faoliyati mintaqa tabiatiga uchli salbiy ta’sir ko’rsatmoqda, natijada tog’li mintaqalarga xos bo’lgan nomaqul tabiiy antropagen jaraѐnlar: surilma, tog’ ko’chkisi, sel kabilar faollashmoqda. 1993 yilning baxor oyida Kitob tumanining Jovuz, Shaxrisabz tumanidagi Xitoy va Kamarli,Yakkabog’ tumanidagi tog’li qiloqlardaro’y bergan tog’ ko’chkilari va surilmalar aloxida jiddiy ekologik va ishtimoiy iqtisodiy ziѐn yetkazdi.Shunday ekan bunday xodisalarning zararli oqibatlarining bartaraf etish bilan bog’liq bo’lgan muammolar paydo bo’ladi. O’zbekistonning asosiy ko’pchilik qismini egallab turgan cho’l mintaqasi monitoringi garchi u yerda aholi kam bo’lsa ham ahamiyati juda katta.
