Savol va topshiriqlar:
Yozuvning insoniyat hayotidagi ahamiyatini so’zlab bering.
Yozuvning paydo bo’lishi va yozuv turlari haqida fanda qanday fikrlar bildirilgan?
O’zbek xalqining eng qadimiy yozuvlari qaysilar?
Qaysi yozuvlar amalda joriy qilinmagan?
Hozirgi o’zbek yozuvi haqida nimalar bilasiz?
§.HUSNIXATGA O’RGATISHNING GRAFIK ASOSLARI.
Hozirgi yozuv shriftiga tavsif. Lotin yozuviga asoslangan o’zbek alifbosida 26 ta harf va 3 ta harf birikmasi mavjud. Bu harflar turli xil katta va kichik yozma va bosma shakllarga ega. Yozma harflar quyidagi xususiyatlarga ega.
harflar bosmasdan yozishga mo’ljallangan;
Bu alifbo Y.Abdullayevning “Hamroxim” qo’llanmasida berilgan.
-
- harflar qo’l uzmasdan tutash yoziladi.
O’zbek alifbosidagi harflar yozilishiga ko’ra quyidagi guruhlarga ajratiladi. Yozma kichik harflar:
Ikki chizig’ oralig’iga yoziladigan harflar:
a, e, i, m, n, o, r, s, u, v, x, o’, sh, ch.
Ikki chizig’ning yuqorisiga ko’tarilib yoziladigan harflar:
b, d, k, l, t, h.
Chiziqdan pastga tushib yoziladigan harflar:
g, q, j, p, y, g’, ng.
chiziqdan yuqori va pastga tushurilib yoziladigan harflar:f. Yozma bosh harflarning hammasi chiziqdan yuqorida yoziladi.
Yozma kichik harflar tutashtirilishiga ko’ra 3 guruhga bo’linadi.
Yuqori kesishishdan tutashtiriladi: o, o’, v
Pastki kesishishdan tutashtiriladi: a, d, e
O’rta qismidan kesishishdan tutashtiriladi: b, f, g, j
Yozma bosh harflar tutashtirilishiga ko’ra 2 guruhga bo’linadi.
Tutashtiruvchi unsurli bosh harflar
Tutashtiruvchi unsursiz bosh harflar
Yozma kichik va bosh harflarning qator oralig’ining qayeridan boshlanib yozilishiga ko’ra 2 guruhga bo’linadi.
Qator oralig’ining ustki chizig’idan boshlanib yoziladigan harflar.
Qator oralig’ining ostki chizig’idan boshlanib yoziladigan harflar. Kichik yozma harflar o’z navbatida 2 guruhga bo’linadi.
qator oralig’ining ustki ustki chizig’idan boshlanadigan harflar.
Dostları ilə paylaş: |
