4- laboratoriya ishi metall kirqish

Talabalar duch keladigan qiyinchiliklar va yo’l qo’yadigan xatolar hamda ularning oldini olish
Metall qirqishda talabalar uchun asosiy qiyinchilik aniq zarb berishni o’rganishdan iborat. Bu ish, eng avvalo, panja zarb berish usulini o’zlashtirishni talab qiladi. Kuch ishlatib zarb berishdan qochish kerak. Butun e’tibor siltov va zarb to’g’ri bajarilishiga qaratilishi lozim. Faqat to’g’ri va aniq zarb berishga o’rganilgandan keyingina zarb kuchi oshib boradi.
SHuni esda tutish kerakki, qirqishdagi zarb kuchi bolg’acha bilan zubilo o’qi bo’ylab anik, zarb berilgandagina hosil bo’ladi, bunga esa birdaniga erishib bo’lmaydi.
Qirqish paytida talabalar odatiy hatolarga yo’l qo’yadilar: bolg’acha dastasining o’rtasidan ushlash bilan zarb kuchini kamaytiradilar (bunda dastaning chikib turgan qismi ishlashga halal beradi), chap qo’l bilan esa zubiloning qirkuvchi qismiga yaqin joyidan ushlanadi (bu holda zubiloning kattagina qismi tashqariga chiqib turganligidan zarb ham noaniq bo’ladi).
Talabalar ko’pincha qirqish sur’atini buzadilar: odatda, keragidan 2—3 marta tezroq qirqishadi. Ishlovchi o’ng qo’lining mushaklari siltov oxirida ham, zarbdan keyin ham bo’shashmaydi: bolg’achaning orqaga berishidan dam olish uchun foydalanilmaydi, natijada u tez charchab qoladi. SHunday qoida mavjud: panja zarb tez sur’atda, tirsak va yelka zarblar esa sekin sur’atda beriladi. Past sur’atda talaba charchamaydi va qirqish usullarining hamma jihatlari to’g’ri bajarilayotganligini yaxshiroq kuzatib turadi.
Talabalar qirqish vaqtida zubiloni tekislikka nisbatan katta burchak hosil qilib, tik qo’yadilar, oqibatda, zubilo metallga qiyalab kesib kiradi, gira jag’lariga urilib, o’tmaslashadi va ularni buzadi. Ba’zan qirqish noto’g’ri bajariladi: gira jag’lari o’qlariga nis­batan 45° burchak hosil qilib qirqish o’rniga deyarli yotiq holda gira jag’lari bo’ylab qirqiladi.
Tepadan yoki yon tomondan urishga, gavdani dastgohga nisbatan o’ngga haddan tashqari burib turishga odatlanmaslik kerak. Taxtada qirqishda talabalar yelka bilan siltov berish o’rniga tepadan urib, noto’g’ri qirqadilar.

Kesishda talabalar quyidagi xatolarga yo’l qo’yadilar:

1) zubilo yoki kreytsmeyselni chap qo’lda o’rta qismidan emas, balki yuqorirog’idan ushlaydilar;
2) o’ng qo’l ham zubiloning yuqori qismida chap qo’lga yordamchilik qiladi, aslida esa n o’g qo’lda chilangarlik bolg’asi bo’lishi kerak;
3) jadal sur’at bilan kesadilar, natijada zubilo tez o’tmaslanadi;

4. 
   kesishni boshlashda talabalar zubilo yoxud kreytsmeyselni chap qo’l bilan egri ushlaydilar va chilangarlik bolg’asi bilan noto’g’ri zarb beradilar.
   

5)agar kesishda zubilo yoki kreytsmeyselga haddan tashqari kuch­li zarb berilsa, o’tkir kesuvchi qismi sinadi.