4-mavzu. Grafik modellashtirish. Loyihalash jarayonida amaliy dasturlarni grafik imkoniyatlaridan foydalanish. Reja

Poligonal ob’ektlar (polugonal objects) - bo’lar o‘zgarib turuvchi parametrlar 
bilan ifodalanuvchi (masalan uzunlik, radius) poligonal boshlang‘ich shakllar 
(polygonal primitives) yoki polugonal turlardir (polugonal meshes).Poligonal 
turlar juft-jufti bilan uchlarni tutashtiruvchi qirralar sifatida aniqlanadi. 
Boshlang‘ich shakllar (primitiv)ni ishlatish dizaynerga (dasturga ham) d ob‘ekt 
shaklini o‘zgartirishni ancha osonlashtiradi.Shunda 3D - boshlang‘ich (primitiv) 
shakllarni (masalan sfera yoki silindr) namoyish etishda, ularning shakli qirralar 
yordamida berilgan aniqlikda almashtiriladi.Poligonal d ob‘ekt sirti tekis

---

yoqlardan iborat bo‘lgani uchun,ularga namoyish silliqligini berishda turli 
silliqlash algoritmlari foydalaniladi. Bu texnologiya asosan 3D o‘yinlarni va virtual 
borliqni yaratishda keng qo‘llanadi. 
4.11-rasm. Poligonal obo‘ektlar. 
 
 
 
4.12-rasm. Beze sirti. 
 
Beze sirtlari (Bezier patches) - bu Beze cho‘qqilarining joylashishi bilan silliq 
sirtlardir.Bu cho‘qqilar sirtga urinma vektorlar (tangent) uchlarida joylashgan 
qo‘shimcha boshqaruvchi nuqtalar (control points) yordamida sirtni egriligini 
aniqlaydi. 
Bu sirtlar hisoblash tizimi uchun ma’lum qiyinchiliklarni to’g‘dirishiga
qaramay, ular yordamida murakkab egri chiziqli ob‘ektlarni modellashtirish 
mumkin. 
NURBS sirtlar - bir jinsli bo‘lmagan egri chiziqli sirtlarni 
modellashda ishlatiladigan eng universal va samarali vositadir.Bunday sirtlar 
maxsus to‘rt o‘lchovli bir jinsli fazoda ifodalanadi.Unda har bir boshqaruvi 
cho‘qqi, uchta X, Y, Z koordinatadan tashqari qo‘shimcha vazn (weigat) tavsifiga 
ham ega.Cho‘qqining o‘rni va nisbiy vaznini o‘zgartirish orqali obo‘ekt shaklini 
aniq boshqarish mumkin. 

---