Jami ishlab chiqarish xarajatlari va ularning omilli tahlili
Ko‘rsatkichlar
O‘tgan yil
Hisobot yili
Farqi (+/-), ming so‘m
O‘sish darajasi, %
summasi, ming so‘m.
tarkibi, %
summasi, ming so‘m.
tarkibi, %
1.Ishlab chiqarish xarajatlari jami shu jumladan:
541 131
100,00
686 079
100,00
+144 948
126,79
1.1. O‘zgaruvchan xarajatlar
464 070
85,76
579 800
84,51
+115 730
124,94
1.2. O‘zgarmas xarajatlar
77 061
14,24
106 279
15,49
+29 218
137,92
2. Ishlab chiqarish hajmi
572 661
-
717 416
-
+144 755
125,30
Mahsulot ishlab chiqarish tannarxini o‘zgarishiga ta’sir etuvchi omillar ta’sirini quyidagi hisob-kitoblarda ko‘rib o‘tish mumkin.
Ishlab chiqarish xarajatlarining jami o‘zgarishi:
686 079–541 131=+144 948 ming so‘m (o‘sish).
Joriy davr mahsulot ishlab chiqarish xarajatlarini qayta hisoblash:
a) o‘zgaruvchan xarajatlar:
464 070*1,253=581 479,7 ming so‘m. (mahsulot hajmining o‘zgarishiga mos o‘zgaradi);
b) o‘zgarmas xarajatlar:
77 061 ming so‘m (bazaviy miqdorda qoladi).
Jami: 581 479,7+77 061=658 540,7 ming so‘m
Joriy davr mahsulot hajmining o‘tgan davr bahosi va ta’rifi bo‘yicha hisob-kitobi:
541 131/572 661*717416=677 916 ming so‘m
Omillar ta’siri:
a) Ishlab chiqarish hajmi:
658 540,7–541 131=+117 409,7 ming so‘m (o‘sish)
yoki 581 479,7–464070=+117 409,7 ming so‘m (o‘sish)
b) Baho va ta’riflar o‘zgarishi:
686 079–677 916=+8 163 ming so‘m (o‘sish)
v) tarkib va jami xarajatlar summasi:
677 916–658 540,7=+19 375,3 ming so‘m (o‘sish)
Jami o‘zgarish: 117 409,7+8 163+19 375,3=+144 948 ming so‘m
Mahsulot (ishlar, xizmatlar)ning ishlab chiqarish tannarxini hosil qiluvchi xarajatlar ularning iqtisodiy mazmuniga ko‘ra: ishlab chiqarish moddiy xarajatlar (qaytariladigan chiqitlar qiymati chiqarib tashlangan holda); ishlab chiqarish xususiyatiga ega bo‘lgan mehnatga haq to‘lash xarajatlari; ishlab chiqarishga tegishli bo‘lgan ijtimoiy sug‘urtaga ajratmalar; asosiy fondlar va ishlab chiqarish ahamiyatiga ega bo‘lgan nomoddiy aktivlar amortizatsiyasi; ishlab chiqarish ahamiyatiga ega bo‘lgan boshqa xarajatlar.
Ishlab chiqarish xarajatlarini turi, tarkibi, dinamikasi bo‘yicha tahlil qilish‚ ularni nazorat qilish, maqsadli boshqarish imkonini beradi.
9-jadval.
