4-mavzu: Shell interpretatorida ishlashi Reja

Shell bazaviy xususiyatlar(Shell Basics)
Bu xususiyatlar yuklanish fayllarini yozish va undan foydalanish va standart
xatolikni yo‘naltirish, shell soda ssenariylarini yozish va bajarish, buyruqlarni
guruhlash, vazifalarni boshqaruvini realizatsiyalash va stek kataloglarni
manipulatsiyalshni qamrab oladi.
Yuklanuvchi fayllar
Shellni ishga tushurganda avtomatik tarzda yuklanuvchi fayllarni
inisializatsiyalaydi. Shell ishga tushuvchi fayllar u interaktivmi(bash buyrug‘ini
olish singari) yoki interaktiv emasmi(shell skriptni bajarishda yakka foydalanilgan)
shunga bog‘liq. Siz fayldagi buyruqni bajarish uchun o‘qish ruxsatiga ega
bo‘lshingiz kerak. Fedora/RHEL mos buyruqlarni ba‘zi shunday fayllarga joylaydi.
Shellga kirish
Bu bo‘limda ko‘riladigan fayllar ro‘yhatga olingan va --loginoption
parametri bilan ishga tushurilgan shellda bajariladi. Kirish o‘ziga xos interaktivdir.
Shell birinchi bo‘lib /etc/profile dagi buyruqlarni bajarardi. Super foydalanuvchi
bu faylni bash foydalanuvchi uchun tizim uchun umumiy bo‘lgan
xarakteristikalarida standart qilib o‘rnatishi mumkin.
So‘ngra shell faylni ~/.bash_profile, ~/.bash_login va ~/.profile ketma-ketlik
bo‘yicha birinchi fayldagi buyruqni bajarish uchun izlaydi. Siz aniqlashtirish
uchun buyruqlarni keltirilgan fayllardan biriga joylashingiz mumkin. Boshida

---

standart /etc/profile bo‘ladi.
Tizimdan chiqishda bash ~/.bash_logoutfile fayldagi buyruqni bajaradi. Tez-
tez buyruqlar seansdan so‘ng tozalanadi, ayniqsa vaqtinchalik fayllarni o‘chiruvchi
va faylga yo‘naltiruvchi buyruqlar.
Ishga tushurish fayllarni yaratish
Ko‘plab yuklanuvchi fayllar va toifalar shellda mavjud, sizga kerakli narsa
uy katalogdagi .bash_profile va .bashrc fayllari hisoblanadi. Bu kabi buyruqlarga
misol: .bash_profile da ishga tushurish buyrug‘i, .bashrc da tizimga kirish
uchun(.bashrc mavjud bo‘lganda). Bu o‘rnatma orqali .bashrc dagi buyruqlar
kirgan va kirmagan shell orqali bajariladi.
if[ -f ~/.bashrc]; then source ~/.bashrc; fi
[ -f ~/.bashrc] sizning .bashrc nomli fayl uy katalogingizda mavjudligini
tekshiradi.