4-mavzu: Tish va rezba qirqish stanoklari

5236П modelli tish randalash yarim avtomati.
Bu yarim avtomat zamonaviy 
stanoklardan bo'lib, konussimon to'g’ri tishli g’ildiraklarning tishlarini ikki tish randalash 
keskichlari yordamida kesishga mo'ljallangan. Stanokda (14.10-rasm) tishlarga xomaki 
va tozalab qirqib ishlov berish mumkin. 
5236П modelli tish randalash yarim avtomatining texnik tavsifi quyidagicha: 
yassi ishlab chiqarish 
g’ldiragi 
tishlari
qirqiladigan 
g’ildirak 

---

7.10-rasm.Tish o'yish yarim avtomati. 
1-
stanina; 2- oldingi babka; 3- planshayba; 4- polzun; 5- keskich; 6- zagotovka 7- 
shpindel; 8- mahsulot babkasi; 9- stol. 
Tishlari qirqiladigan g’ildiraklarning eng katta diametri D
max
—125 mm;
tishlari qirqiladigan g’ildiraklarning eng katta moduli m=2,5 mm; 
tishli qisminig eng katta kengligi B
max
=20 mm;
keskichlarning minutiga yurishlar soni n=160-180 i.y./min. 
Keskichlar (ikkita) oldingi babkaga o'rnatilgan planshayba va unda joylashtirilgan 
polzunlarga mahkamlanadi. Keskichlar ilgarilama -qaytar harakatlanadi. 
Zagotovka mahsulot babkasining shpindeliga o'rnatilib, aylanma harakatlanadi va 
bu harakat planshayba (lyo`lka)ning aylanma harakati bilan moslashgan bo'ladi. 
Yarim avtomat sikl bo'yicha ishlaydi. Sikl bir tishga ishlov berishga sarf qilingan 
vaqt bo'lib, lining davomida ma'lum tartibda turli harakatlar bajariladi. So'ngra sikl 
takrorlanadi. Stanokda sikllarni hisoblagich o'rnatilgan bo'lib, belgilangan sikllar 
tugagach stanokni to'xtatishga signal (komanda) beradi. 
Stanokda quyidagi harakatlar bor: 
Bosh harakat—keskichlarning ilgarilama-qaytar harakati. 
n =1000v/2 l i.y./min 
Bo 'lish harakati—lyulka va kesilayotgan g’ildirakning o'zaro moslashgan 
aylanishidir. 
Obkatka harakati—bu harakat lyo`lka-ishlab chiqarish g’ildiragi aylanishini 
kesilayotgan g’ildirak aylanishi bilan moslashtirib berishi zarur. Ishlab chiqarish 
g’ildiragi bir tishga (1/zn) burilganda kesilayotgan g’ildirak ham bir tishga (l/z) burilishi 
kerak. 
Surish harakati stanokda shartli ravishda ishchi yurish vaqti (tr, s) bilan ifodalanadi. 
Sikl (ishchi va salt yurish) vaqti 8÷72 s oralig’ida bo'lib, salt yurish vaqti 3÷4,5 s ni tashkil 

---

etadi (7.11-rasm).
7.11-rasm.
a) keskichlarning harakatlanish sxemasi; b) tish randalash keskichi. 
Stanokda reversiv mexanizm mavjud bo'lib, lyo`lkani ishchi yurish oxirida 
boshlang’ich holatga qaytaradi. Tish randalash keskichi vintlar bilan polzunga 1 tekisligi 
bo'yicha mahkamlanadi. 
ГОСТ 5392-80 bo'yicha m=0.3..10 mm uchun keskichning o'lchamlari: 
L=40........................... 100 mm; 
H=27 ........................... 43 mm; 
c=18,63; 25,85; 27,39; 39,78 mm;
a =0,4 mm. 
Ishlov berish uchun qoldirilgan qo'yim yon kesuvchi qirra 
O P 
(orqa burchagi 20°) 
va uchi no (y
u
=12°) lar bilan kesilib qirindiga aylantiriladi. 
Doiraviy tishli konussimon g’ildiraklar tishlarini kesish uchun ko'p. keskichli 
kallaklari bilan ishlaydigan stanoklar qo'llaniladi.