4-Tema: Xabar qawipsizligin táminlewde media hám xabar sawatqanliǵiniń áhmiyeti

Xabar qawipsizligi tarawi xabardiń jaritilip berilgenine qaramastan-qaǵaz kórinisindegi ,elektron hám insanlar pikirlewinde,awizeki hám vizual baylanista intelektual huqiqlardi qorǵaw menen shuǵillanadi.

• Xabar qawipsizligi tarawi xabardiń jaritilip berilgenine qaramastan-qaǵaz kórinisindegi ,elektron hám insanlar pikirlewinde,awizeki hám vizual baylanista intelektual huqiqlardi qorǵaw menen shuǵillanadi.

Kiber qawipsizlik bolsa elektron tárizdegi xabardi (barliq jańdaylardaǵi, tarmaqtan baslap ózara birge islewshi dizimlerde saqlanip atirǵan, jiberilip atirǵan hám islenip atirǵan xabardi) qorǵaw menen shuǵillanadi. Bunnan basqa, hukimetler tárepinen qarjilandirilǵan hújimler hám rawajlanǵan (Advanced Persistent Threat, APT) da usi kiverqawipsizlikke tiyisli. Qisqasha aytqanda, kiber qawipsizlikti xabar qawipsizliginiń bir tarawi dep túsiniw oni tuwri ańlawǵa járdem beredi.

• Kiber qawipsizlik bolsa elektron tárizdegi xabardi (barliq jańdaylardaǵi, tarmaqtan baslap ózara birge islewshi dizimlerde saqlanip atirǵan, jiberilip atirǵan hám islenip atirǵan xabardi) qorǵaw menen shuǵillanadi. Bunnan basqa, hukimetler tárepinen qarjilandirilǵan hújimler hám rawajlanǵan (Advanced Persistent Threat, APT) da usi kiverqawipsizlikke tiyisli. Qisqasha aytqanda, kiber qawipsizlikti xabar qawipsizliginiń bir tarawi dep túsiniw oni tuwri ańlawǵa járdem beredi.

Kiberetika-kompyuterler menen baylanisli filosofiyaliq túr bolip, paydalaniwshlardiń is-háreketleri, kompyuterler nege destúrlengenligi, insanlarǵa hám jámiyetke qanday tásir korsetiwdi úyrenedi. Kiberetika máselelerine tomendegi misallardi keltiriw múmkin:

• Kiberetika-kompyuterler menen baylanisli filosofiyaliq túr bolip, paydalaniwshlardiń is-háreketleri, kompyuterler nege destúrlengenligi, insanlarǵa hám jámiyetke qanday tásir korsetiwdi úyrenedi. Kiberetika máselelerine tomendegi misallardi keltiriw múmkin:

-Internette basqa adamlar tuwrali shaxsiy maǵluwmatlardi (misali, onlayn jaǵdaylar yamasa GPS arqali jaylasiwin) gúzetiw lazimba?

• -Internette basqa adamlar tuwrali shaxsiy maǵluwmatlardi (misali, onlayn jaǵdaylar yamasa GPS arqali jaylasiwin) gúzetiw lazimba?
• -paydalaniwshilardi jalǵan maǵluwmatlardan qorǵaw kerekpe?
• -sanli maǵluwmatlarǵa kim iyelik qiladi ( qosiq, filmler, kitaplar, veb-saytlar hám basqalar) hám olarǵa qaraǵanda paydalaniwshilar qanday huquqlarǵa iye?
• -onlayn qumar hám pornografiya tarmaqta qanday dárejede boliwi kerek?
• -Internetten paydalaniw hár bir insan ushin múmkin boliwi kerekpe?