5-Mavzu. О‘zbekiston Respublikasi banklarida mhxslari

5-Mavzu. О‘zbekiston Respublikasi banklarida MHXSlari asosida moliyaviy hisobotlarni tuzish asoslari
Reja:
l. Moliyaviy hisobotlar, moliyaviy ahvol va uni baholash
2. Moliyaviy hisobotlarniug elementiari
3. Moliyaviy hisobot elementlarini tan olish
4. Moliyaviy hisobot elementlarini baholash
Tayanch so‘z va iboralar. Moliyaviy hisobot elementlari, aktivlar, majburiyatlar, kapital, moliyaviy natijalar, tan olish mezonlari, aktivlami tan olish, majburiyatlami tan olish, daromadlami tan olish,’ xarajatlami tan olish, dastlabki qiymat, joriy qiymat, tiklash qiymati, qoplanish qiymati va diskontlangan qiymat.


l. Moliyaviy hisobotlar, moliyaviy ahvol va uni baholash
Moliyaviy hisobotlar - bu xo‘jalik operatsiyalari va hodisalami turli toifalarp ko‘ra pul qiymatida aks ettirishdir. Moliyaviy hisobot bai^ tomonidan bajarilgan barcha operatsiyalar va boshqa hodisalar natijalarini, ulami keng doiradagi umumiy belgilari va iqtisodiy tavsiflariga ko‘ra maflum bir toifalarga birlashtirgan holda aks ettiradi.
Moliyaviy ahVol — bank yoki korxona mulkida bo‘lgan iqtisodiy resurslami mavjudligi va ularga qarama-qarshi bo‘Igan jami kapitaidir. Moliyaviy ahvolni faqat ma’Ium davrga aniqlash mumkin. Masalan oy, chorak, yil.
Iqtisodiy resurslami buxgalteriya hisobida aktivlar deb, kreditorlik qarzlami esa majburiyatlar deb ataladi. Bank aktivlari, majburiyatlari va kapitalini hisobga olgan holda bank moliyaviy ahvolining tenglamasi quyidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi:


Aktivlar=majburiyatlar + kapital

Bu tenglama balans tenglamasi sifatida buxgalteriyada barcha bankir va umuman, barcha buxgalterlarga ma’lum. Ushbu tenglama bank uchun ham, korxona uchun ham birday bo‘lib hisoblanadi. Uning ilAala qismi, albatta, bir-biriga teng bo‘lishi kerak. Balans tenglamasi bilm bevosita bog‘Iiq hisobot buxgalteriya balansi deyiladi. Buxgal- teriya balansi bank yoki korxona moliyaviy ahvolini ma'Ium bir sanaga, masalan, hisobot davrining oxiriga ta’riflaydi. Buxgalteriya balansi subyektning aktivlari, resurslari, resurslarga bildirilgan da’volar, ya’ni majburiyatlar va mulk egasiga tegishli ulush boflgan xususiy kapital to‘g‘risida iqtisodiy axborot beradi. Demak, bank balansini umumiy ko‘rinishda quyidagi shaklda ifodalash mumkin:

Bank balansining shakli